Met 57 zijn ze, de toekomstige stichtende leden van de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB). Landen die vanaf vandaag nog het lidmaatschap aanvragen blijven welkom en krijgen stemrecht, maar zullen minder inspraak hebben in de opstelling van de regels.
De financiële ‘coalition of the willing’ bestaat uit 37 landen van Azië, plus 20 uit Oceanië, Europa, Latijns-Amerika en Afrika. De AIIB zal op het einde van dit jaar definitief worden opgericht. De VS en Japan vallen op door hun afwezigheid.
Deadline
De deadline was uiteindelijk woensdag 15 april. Zeven landen kozen er op de valreep voor om de AIIB mee te willen oprichten en hun kandidatuur werd aanvaard. Volgens de Chinese minister van Financiën Shi Yaobin komen de gegadigden voor de investeringsbank uit vijf continenten. Groenland is geografisch Noord-Amerikaans. Het is duidelijk dat Shi het land politiek met Europa associeert, zoals internationaal gebruikelijk is. Jin Liqun, die getipt wordt voor het voorzitterschap, leidt op dit moment nog het Multilaterale Interimsecretariaat. Hij heeft verklaard dat de organisatie een aantal principes voor goed bestuur zal hanteren. De bankiers en managers in de kerngroep, waarvoor al contact is opgenomen met ervaren kandidaten, zullen worden benoemd om hun deskundigheid en niet om hun politieke connecties. ‘De AIIB is een bank, geen politieke organisatie of bondgenootschap.’ De bank zal transparant functioneren en een ‘zero tolerance’-beleid voeren tegen corruptie. Het motto wordt, aldus alweer Jin: ‘lean, clean and green’.
De betekenis van de AIIB
De interimsecretaris heeft op verschillende conferenties het publiek verzekerd dat China de AIIB niet wil domineren. Andere Chinese prominenten hebben al vaker benadrukt dat de werking van de AIIB bestaande internationale instellingen wil completeren, niet beconcurreren. Christine Lagarde, die aan het hoofd staat van het Internationaal Monetair Fonds, heeft onlangs gezegd dat het voor haar organisatie en de Wereldbank ‘een genoegen’ zal om samen te werken met de AIIB. Financiële topfunctionarissen van Zwitserland, dat ook is toegetreden tot de groep van 57, hebben duidelijk gemaakt dat zij de bank niet als een rivaal zien voor andere internationale ontwikkelingsbanken zoals de Wereldbank of de Aziatische Ontwikkelingsbank. Dat blijkt onder andere uit wat het staatssecretariaat voor Economische Zaken van Zwitserland tegenover Xinhua heeft verklaard.
Open vragen
Er blijven belangrijke vragen waarop we de komende maanden antwoord kunnen verwachten. Hoe groot zal de invloed van China werkelijk zijn en hoe (verstandig) zal het land die macht aanwenden? Zal China bijvoorbeeld afzien van een veto, en zo het voorbeeld afwijzen van de VS, dat in het IMF wel een veto heeft? Welke landen krijgen een afgevaardigde in de raad van bestuur? Hoe zal de aandeelhoudersstructuur eruit zien? Komt er een toewijzing op basis van bbp, met een andere behandeling voor Aziatische dan voor niet-Aziatische landen, wat volgens sommige bronnen kan neerkomen op een totaal aandeelhouderschap van 75 à 80% voor Aziatische landen? Zal de Yuan, de Chinese munt, in de ‘valutamand’ zitten waar de nieuwe bank mee werkt? Zullen de VS, Japan en Canada hun weerzin alsnog overwinnen en meewerken of zelfs toetreden?
Tijdpad
Het was President Xi Jinping die eind 2013 het initiatief nam voor het project. In oktober 2014 namen Aziatische landen zich voor de AIIB op te richten en anderen uit te nodigen om ook daaraan mee te werken. De 57 beoogde stichtende leden zijn nu bekend. De bank wil zijn huidige inschrijvingskapitaal ter waarde van 50 miljard dollar snel verdubbelen. Volgens het ministerie van Financiën van China is het de bedoeling om eind juni de statuten klaar te hebben en een directeur aan te duiden. Weken of maanden later komt dan de officiële oprichting en dan kan de AIIB aan het werk: voor de financiering zorgen voor de aanleg van wegen, spoorwegen, vliegvelden en andere infrastructuurprojecten in Azië.
Xinhua, China Daily, South China Morning Post,
