Het aantal migranten in China neemt nog toe, maar in een steeds trage tempo: vorig jaar kwamen er maar 1,9 % of 5,2 miljoen bij. De migrantenbevolking wordt ook almaar ouder: in 2010 waren ze gemiddeld 35,5 jaar en intussen is dit al 38,3 jaar. Het opdrogen van de enorme arbeidsreserve heeft zo zijn gevolgen voor de samenleving.
Migranten komen aan in de stad
In wetenschappelijke kringen noemen ze het de theorie van het Lewis keerpunt. Dit houdt in dat zich in snel industrialiserende opkomende landbouwlanden de overtallige boeren naar de stad gaan op zoek naar werk tot op het ogenblik dat zich een keerpunt voordoet. Deze ontwikkeling werd waargenomen in Japan, Zuid-Korea en is nu vooral merkbaar in China, waar de gemiddelde boer maar over 6 are grond beschikt. China telt na meer dan 3 decennia landvlucht al meer dan 278 miljoen interne migranten, waarvan er 170 miljoen nog regelmatig naar hun thuis terugkeren. De laatste jaren neemt de toestroom naar de steden echter af en sommige gebieden kennen al een arbeidstekort, waardoor de lonen er de hoogte ingaan, overigens zeer tot ongenoegen van buitenlandse bedrijven. Dat het “onuitputtelijk reservoir” wel degelijk aan het opdrogen is en we naar het keerpunt van Lewis gaan, blijkt uit de recente cijfers.
Cijfers
Vorig jaar groeide de migrantenbevolking met 1,9 % of 5,2 miljoen tot 273 miljoen. De stroom werd echter ieder jaar minder krachtig vanaf 2010. In dat jaar was de groei nog 5,4%, in 2011 was het 4,4%, in 2012 ging het naar 3,9 % en in 2013 naar 2,4%. Bovendien waren vorig jaar 43 % van de migranten boven 40 jaar, vergeleken met 34 % in 2010 en 30 % in 2008. Hun gemiddelde leeftijd bedraagt nu 38,3 jaar. Van die migranten zijn er 41 miljoen ouder dan 50. Het is zeker dat het aantal onder 40 jaar in de toekomst zal afnemen.
Provincies met teveel (rood) en met tekort (blauw) Financial Times
Het afnemend aantal jongere migranten heeft ook te maken met een verbeterde opleiding waardoor jongere geschoolden in rurale gebieden ook lokaal aan de bak kunnen komen. Overigens tonen regeringsstatistieken dat de opleiding van de migranten zelf eveneens verbetert. Ongeveer 34 % kreeg een opleiding en 23 % van hen genoot een hogere opleiding. Dat is noodzakelijk want de gebieden waar veel boerenmigranten naar toe trokken, ondergaan een upgrade naar een meer technologisch geavanceerde productie. In de Parelrivierdelta worden zelfs robotten ingezet om het gebrek aan arbeidskrachten te compenseren. Ondertussen is het inkomen van de migranten wel aangegroeid van gemiddeld 2609 yuan in 2013 tot 2864 yuan vorig jaar of plus 9,8%. Velen blijven overuren doen. Hoewel de meesten te vinden zijn in het oosten aan de kust, trok de westerse regio vorig jaar meer migranten dan in vorige jaren.
Officieel leeft nog 48% van de Chinese bevolking op het platteland, wat de indruk wekt dat er nog veel overtallige arbeidskrachten in de landbouw werken, die vroeg of laat gaan migreren. Maar uit arbeidsstatistieken blijkt dat slechts 30% van de totale actieve bevolking in de landbouw werkt en volgens prof. Fang Cai moeten die statistieken gecorrigeerd worden tot nauwelijks 20%. Volgens hem vind je in de dorpen geen landbouwers meer onder de 30 jaar. Jonge werkende mensen wijken ofwel uit naar de grote steden of vinden werk buiten de landbouw in de plattelandssteden dicht bij huis. De reserve aan goedkope arbeidskrachten is opgebruikt.
Weerslag
Lonen migranten (Financial Times)
Het Lewis keerpunt heeft voor China ook positieve aspecten. De Chinese groei hing tot nu toe te veel af van sparen en investeren en te weinig van binnenlandse consumptie. Een deel van de enorme investeringen is verkwist of gebruikt om overtollige productiecapaciteit, leegstaand vastgoed en ongebruikte wegen te bouwen. Overcapaciteit in staal, scheepsbouw en zonnepanelen leidt regelmatig tot handelsconflicten. Lagere winsten door rijzende loonkosten zetten echter een rem op de uitbreiding van de investeringen. Daardoor zal de economie de kans en de tijd krijgen op een natuurlijke wijze de zwakste overcapaciteit af te bouwen en het leegstaand vastgoed op te vullen.
Het Lewis keerpunt verandert ook fundamenteel de relaties met andere landen. De economie zal minder gedomineerd worden door investeringen in infrastructuur & vastgoed en zware nijverheid, en meer draaien rond dienstverlening zoals gezondheidszorg, media, financiële diensten en toerisme. In plaats van olie- en grondstoffen in te voeren, gaat China meer voedsel en verbruiksgoederen in het buitenland aankopen.
Bronnen
http://www.chinadaily.com.cn/china/2015-04/30/content_20590887.htm
http://www.ft.com/intl/cms/s/2/767495a0-e99b-11e4-b863-00144feab7de.html#axzz3ZHoTUphL
http://blogs.ft.com/ftdata/2015/05/04/three-things-we-learned-from-making-a-china-migration-cloropleth/
