Nanjing wil van noordelijk stadsdeel groene speciale zone maken

De historische stad Nanjing is er in geslaagd om de nadruk op oude nijverheden als chemie & staal om te buigen naar een economie overwegend op basis van diensten zoals software. Minder succesvol was de stad bij de uitbouw van nieuwe subcentra want dit kwam te vaak neer op het verstedelijken van landelijke gebieden als opslokoperatie. Bij de uitbouw van de nieuwe noordelijke speciale zone wil Nanjing dit herstellen door de leefbaarheid van de bewoners centraal te stellen.

nanjgcentrNanjing betekent zuidelijke hoofdstad en is nu de hoofdstad van de welvarende kustprovincie Jiangsu die zich ten noorden van Shanghai bevindt. De ondertussen meer dan 8 miljoen inwoners wonen op 6598 km2 en de stad was ‘s lands hoofdstad gedurende verschillende dynastieën. In 589 versloeg de Sui de koning van de 6 dynastieën en beval de gehele voormalige hoofdstad om te ploegen tot landbouwgrond. Het is pas onder de Ming dynastie dat keizer Zhu Yuanzhang in 1368 besliste de stad te herbouwen. 200.000 arbeiders werkten gedurende 21 jaar aan het project waarvan de huidige stadswal nog in goede staat overgebleven is. Aangenomen wordt dat Nanjing van 1358 tot 1425 met 487.000 inwoners de grootste stad in de wereld was.
In 1921 kozen de nationalisten van de Guomintang Nanjing  als hoofdstad van het moderne China. Na 1950 werd een derde van de stadswal afgebroken. In 1983 aanvaardde Nanjing het eerste Richtplan dat liep tot 2000.  Het jaar daarna deed Nanjing al hetzelfde met een plan ter bescherming van het cultureel erfgoed. In 1995 werd het Richtplan een eerste maal aangepast en verder geactualiseerd in 2001. Na 1990 begon de zware industrie zich uit de stad terug te trekken ten voordele van de randgebieden. In de plaats verschenen winkelcentra of studentenfaciliteiten. Nieuwe en oude ondernemingen gingen zich clusteren in de nieuw opgerichte ontwikkelingszones buiten de stadswallen. Volgens officiële statistieken presteert Nanjing echter minder goed sociaaleconomisch dan het buurgebied Suzhou-Wuxi-Changzhou dat geniet van de invloed van buur Shanghai.
Nanjing bevindt zich 300 km ten noordwesten van Shanghai en de Jangtse loopt door de stad. 5 bruggen en twee tunnels lopen boven en onder de rivier die de noordelijke districten verbinden met het stadscentrum bezuiden. Nanjing is goed voorzien qua spoorwegen met 17 spoorwegstations waaronder het grootste in Azië en heeft 3 maatschappijen voor openbaar vervoer met 370 buslijnen en 121 metrostations. Omdat de zomers er heet zijn, behoort Nanjing naast Chongqing en Wuhan tot de 3 ‘fornuis-steden’ in China.  Van 1990 tot 2000 verloor het stadscentrum in vergelijking met de andere delen procentueel aan inwoners, maar dit percentage steeg vooral in de voorstadsdistricten. Het aantal inwoners daalde ook in de districten buiten de bebouwde agglomeratie. Nu wonen er ongeveer even veel bewoners in de stedelijke agglomeratie vergeleken met de voorstedelijke gebieden. De laatste jaren groeit de bevolking aan met bijna 200.000 personen per jaar, met voornamelijk migranten en afgestudeerden uit de talrijke onderwijsinstellingen en zij trekken bij voorkeur naar de voorstad. .
Bij het ontstaan van de Volksrepubliek investeerde de regering fors in het uitbouwen van staatsondernemingen in de zware nanjgcitywlnijverheid. Van 1960 tot 1980 benadrukte de overheid ‘pijler’-nijverheden: elektronica, auto’s, petrochemie, ijzer & staal en elektriciteit. Chemie blijft nog altijd belangrijk. Momenteel maken diensten echter al 60 % uit van het brp en tot de top 3 behoren financiële, culturele diensten en toerisme. Daardoor lijkt de economische structuur meer op die van Shanghai, zij het dat de lonen in Nanjing een derde lager liggen. De stad telt proportioneel het hoogste aantal hogeschoolstudenten in China. Logisch dus dat vele multinationals maar ook Chinese bedrijven er hun O&O-centrum vestigden: SAP, Oracle, Ericsson, Intel, ZTE, Huawei, Atlas Copco, Ford…. Software en financiën vormen een groot deel van de diensten die voornamelijk gepland worden in het Hexi Centraal Business District dat bestemd is voor financiën, verzekering en outsourcing. Van de talrijke ontwikkelingszones die Nanjing telt zijn de 2 meest succesvolle ‘Nanjing economic an technological Development zone’ evenals de ‘Nanjing Jiangning economic and technological Development zone’ die beiden uit 1992 dateren. De stadsplanners die 8 nieuwe nijverheden (slim netwerk, technologie, communicatie, wind- en zonne-energie, spoor, luchtvaart, nieuwe materialen, bio geneesmiddelen & energiebesparing) prioritair willen behandelen zijn er al in geslaagd de Chinese vliegtuigbouwer AVIC aan te trekken. Naast de traditionele staatssector komt ook de privésector op en zo bevindt het hoofdkwartier van de grootste privé winkelgroep Suning zich te Nanjing. Ook telt Nanjing traditioneel een behoorlijk aantal defensie-ondernemingen.
In 1949 was Nanjings bebouwde oppervlakte 40 km2 groot en dit nam toe tot 120 km2 in 1980 of een jaarlijkse toename met 2,5 km2. Tegen 1991 vergrootte de agglomeratie verder tot 131 km2. Vooral met het versnellen van de hervormingen tijdens het decennium nadien was de stedelijke uitbreiding fenomenaal. Van 375 km2 in 2000 breidde de oppervlakte zich uit tot 651 km2 of een jaarlijkse toename van 40 km2. In 2007 telde Nanjing 7,4 miljoen inwoners, waarvan 6,1 permanent geregistreerden. De oude stadskern bevindt zich ten zuidwesten van de Jangtse en naast de oude kern bevindt er zich ook de blitse Xinjiekou-zone met moderne winkelcomplexen. Ter uitbreiding werd sinds 2002 iets verder het 94 km2 grote nieuwe Hexi ontwikkeld en daarvan is Hexi CBD van 2,2 km2 het kernpunt. De stad wil van Hexi CBD het financieel centrum maken van de provincie. Tussen Xinjiekou en Hexi bevinden zich dure kantoren en kleinhandel. Het gemeentebestuur heeft zijn zetel in het noordoostelijke district Xuanwu, genaamd naar het centraal gelegen meer.
nanjgconfucWetenschappelijk onderzoek naar de lagere bevolkingsgroepen werd verricht in het voormalig gebied “Kleine markt” (district Xiaguan) waaruit de industrie wegtrok. Het subdistrict telt een 50.000 personen waarvan Wubaicun met 6000 inwoners of 2433 gezinnen het armste deel vormt en 44 % van de inwoners zijn migranten. Toch is dit gebied veilig en zijn er geen no go-zones. Uit het onderzoek van “Kleine markt” blijkt dat 81% van de bewoners werkt of werkte in staats- of collectieve ondernemingen en maar 8% in de privé of als zelfstandige. De arme bevolking betreft ontslagen werknemers en werklozen. De migranten die niet kieskeurig zijn om lastig werk te aanvaarden, trekken zich aardig uit de slag, maar kunnen geen bestaansminimum krijgen voor als het fout loopt. Ze leven dan ook erg zuinig. Ze wonen hoofdzakelijk in huurwoningen, maar zijn sociaal beter af dan de armste stedelijke bevolking die echter wel meestal beschikt over een eigen woning. Deze verwierven ze meestal van hun werk toen die hun huizenvoorraad privatiseerde.  Zelfs 53 % van de uitkeringsgerechtigden voor het bestaansminimum beschikt er over een eigen woning en 20 % huren een woning van het werk.

Richtplan & kritiek

nanjgexpanHet imago dat Nanjing nastreefde, verschilde wel tijdens de loop van de vijfjarenplannen. In het zevende vijfjarenplan (’86-’90) werd het doel van de stad veranderd van nijverheid- en havenstad tot internationale metropolis; in het achtste vijfjarenplan (‘91-‘95) tot een moderne stad aan de stroom; en het elfde vijfjarenplan (‘06-‘10) streefde een moderne groene en culturele stad na. Het was tijdens deze plannen de bedoeling om uit te breiden via het scheppen van nieuwe subcentra en dit concept deed het niet als verwacht omdat de groei van de stedelijke bevolking zich feitelijk bleef concentreren in de stadskern. Het richtplan tot 2010 voorzag in de stadskern een jaarlijkse groei van de bevolking met 0,96 %, de facto bedroeg het 1,45%; de geplande aangroei op het gehele grondgebied dat op 2,93 % gepland werd, viel uit op 2,25%. Nieuwe districten verlichtten wel de druk op de oude stad die in 2000 30.000 personen per km2 huisvestte. Een van de redenen dat zo weinig personen zich in de nieuwe subcentra gingen vestigen, was de kleinschalige, te verspreide en versnipperde huisvesting, te weinig voorzieningen en infrastructuur en werk. De bewoners van deze subcentra bleven sterk aangewezen op de oude stad voor hun noden. Aan de rand van de oude stad ontstonden in de jaren 90 lokale markten zoals voor bouwmaterialen, textiel en kledij, fruit en groenten. Ze bedienen zowel de inwoners van de oude stad als van de districten verder op. Deze ontwikkeling volgde niet noodzakelijk het richtplan. Integendeel, de nieuwe ontwikkeling vond plaats in gebieden waar de stedenbouwkundige voorschriften voor de ontwikkelaars niet te hoog lagen. Gezien de talrijke te behouden cultuurhistorische oude gebouwen in de oude stad (met dus strenge renovatievoorschriften) blijven er in de stad nog vele afgetakelde structuren die slecht onderhouden zijn, met een overbevolking en pover onderhoud. Een veiling van een stuk grond in het historisch district Yanliaofang kreeg maar 1 bod door de veeleisende renovatievoorschriften en zo kreeg de promotor de grond aan de bodemprijs.
Desindustrialisering in de stadskern deed vele grondgebruikers zoals fabrieken naar de ontwikkelingszones trekken aan de stadsrand. De stad telt een echte wildgroei van speciale zones: 12 industriezones die nationaal of provinciale erkenning kregen, 28 met stedelijke erkenning en daarnaast nog 55 van dorpsniveau. Iedere gemeente heeft zijn eigen industriezone en veelal zijn die klein met een gemiddelde oppervlakte van 2,2 km2. De districten en sub- districten die voor hun inkomsten afhankelijk zijn van grondopbrengst en belastingen, ontvangen echter weinig inkomsten omdat de huur er zo laag ligt en iedereen door de versnippering de bedrijven wil aantrekken. Nanjing telt overigens ook heel wat software-zones en die waren in 2010 goed voor een derde van het inkomen. De structuur van de economische sector bepaalt sterk de veranderingen die de stad maakt in het grondgebruik. Zoals aangegeven steunde de regering voordien petrochemie, ijzer & staal, auto’s en zware nijverheid en later gingen ook de buitenlandse ondernemingen uit deze sectoren er zich vestigen. Tussen 2000 en 2005 ging de helft van de buitenlandse investeringen naar deze sectoren, samen met elektronica en telecom. Productie door overheidsbedrijven stonden in voor 30 %. Het aandeel van de privésector was vrij miniem toen. Ondertussen is het aandeel van de privé en vooral van de diensten sterk sterk gestegen.
nanjgxinbjirekouDat Nanjing tussen 1980 en 2011 tien verschillende burgemeesters telde, droeg niet bij tot stabiliteit en continuïteit want elke burgemeester heeft zo zijn eigen visie. Het feit dat politici beoordeeld werden op basis van economische groei en niet op basis van duurzaam milieu, heeft eveneens aan de stadsuitwaaiering bijgedragen. Daarbij komt nog de aard van het richtplan zelf dat niet duidelijk de ecologische zones en die voor bebouwing nauwkeurig afbakent. Tussen 1995 en 2002 schonk de stad stukken grond aan ontwikkelaars die infrastructuur aanlegden: dit verlichtte wel de stadsfinanciën, maar had de versplintering van het grondgebruik als resultaat wat niet overeenstemde met het Richtplan. Veel pachtovereenkomsten werden eveneens onderhands bedisseld. Bovendien correspondeert de looptijd van het Richtplan (1991-2010) niet met dat van het Grondenplan, dat liep van 1997 tot 2010. Nog sterker, de twee plannen gebruiken verschillende categorieën gronden: het grondenplan heeft er 3 het richtplan telt er 5.  De ontwikkeling van diensten in de voormalige landbouwgebieden kon geen gelijke tred houden met de noden van de stadsuitbreiding. Het nieuwe Hexi district werd een slaapstad voor 600.000 inwoners waarvan de meerderheid pendelt naar de oude stad voor werk. Minder werkgelegenheid en onderwijs, langer pendelen en minder diensten verhinderen geïnteresseerden om er zich te vestigen en daarbij komt nog het groeiend verkeer van privéwagens. In het nieuwe Jiangning district staan 30 % van de gekochte appartementen leeg tot betere tijden. 80 % van de migranten wonen eveneens in het oude stadscentrum.

Herzien plan

Een stad in China kan zowel bestaan uit een stadskern, voorsteden maar ook uit landelijke kantons en dit is eveneens het geval innanjgdeln Nanjing. De landelijke gebieden hangen administratief af van de stad maar behouden hun karakteristieken met vooral een ander grondregime en dat speelt een hoofdrol bij de stadsuitbreiding. In de jaren negentig lag Nanjings klemtoon duidelijk op de uitbouw van de stadskern die de kloof met het platteland verbreedde. In het herziene richtplan uit 2001 werd gesproken van de oude stadskern en decentralisatie naar drie nieuwe kernen Jiangbei, Dongshan en Xianlin. Doel was zowel bevolking en nijverheden in de nieuwe kernen aan te trekken of er naar over te hevelen. Doordat rurale kantons geabsorbeerd werden door voorstedelijke districten groeiden deze vijf maal, namelijk van 825 km2 in 1999 tot 4500 km2 in 2002. De filosofie van de stadsuitbreiding benadrukte vooral de stad en trok zich weinig aan van de landbouwgebieden. Rond 2005 dook vanuit de partij een nieuwe visie op om de ontwikkeling van stad en platteland meer geïntegreerd te gaan benaderen en deze visie vertaalde zich in 2007 in de herziene Planningwet waarin staat dat de stadsplanners in hun plannen ook rekening moeten houden met hun landelijke gebieden.
Toch valt hierbij op te merken dat het  Richtplan nieuwe stijl enkel algemene richtlijnen kan uitvaardigen voor de rurale gebiedennanjindus want deze planning valt nog onder het “gemeente- en dorpsplan dat los staat van het stedelijk richtplan.  Dus toch nog geen echte integratie in de praktijk en dat wordt bevestigd door een wetenschappelijke enquête bij de planners zelf. Het Masterplan uit 2007 komt eigenlijk neer op een verdere deconcentratie van de stad naar nieuwe sub eenheden toe. De stedelijke districten worden van diensten en hightech voorzien; de kleinere stadscentra worden bestemd voor de te verhuizen nijverheid. Omdat Nanjing in vergelijking met Suzhou-Wuxi-Changzhou het economisch niet zo goed deed, begon Nanjing minder economische cijfers en meer het milieuaspect te benadrukken. De werkwijze had als gevolg dat 71 stadsdorpen op 4 jaar tijd op de traditionele manier geannexeerd werden. Eigenlijk kwam ‘integratie van stad en platteland’ toch weer neer op rurale gebieden bouwrijp maken voor de stedelijke uitbreidingsnoden. Van een echt partnerschap is geen sprake. Nog altijd wordt het platteland misbruikt om aan meer stedelijke gronden te geraken, want gronden betekent inkomen voor de stad. Daar heeft de vermeende integratie stad-platteland alsnog niets aan veranderd.

Jiangbei.

Op 27 juni 2015 heeft de regering het voorstel van Nanjing goedgekeurd om van het ‘Jiangbei nieuw gebied’ een speciale zone te nanjingbrugmaken die fungeert als nieuwe groeimotor. Die omvat met 40 % van het grondgebied het gedeelte boven de rivier met de districten Pukou district en Luhe district evenals het Baguazhou sub-district van het district Qixia. Het omvat 4 industrie- en twee havenzones. In 2014 telde het gebied 1,3 miljoen inwoners en het beschikt over niet onaanzienlijke troeven. Jiangbei is goed gelegen op de verbinding tussen de Jangtserivier delta en de gordel van de Wanjiang in Anhui. Het telt meer dan 50 O&O innovatieplatformen, engineering en technologische centra met meer dan 100 hightech ondernemingen en onderzoekscentra. In Jiangbei ontstond de chemische nijverheid in het land met de eerste fabriek van kunstmest in 1937. Zowel hightech als diensten groeien met 20 % jaarlijks. De infrastructuur is eveneens goed ontwikkeld en nu kunnen schepen van 50.000 ton Nanjing binnenvaren. Een geheel van bruggen, tunnels en metro verbindt de twee kanten van de rivier. Ook qua milieu bevat Jiangbei troeven met een rivierkust van 94 km langs de Jangtse en het Laoshan National Forest Park met meren en natte natuurgebieden. Het bebouwd gebied kent voor 40 % groene ruimte.
nanjgjiangbei2Het nieuw gebied Jiangbei stelt zich een dubbel doel voor ogen: een hub te worden voor innovatie en een model voor een nieuw type van verstedelijking. Minstens 4% van het brp moet aan O&O besteed worden en van de strategisch opkomende nijverheden wordt verwacht dat ze jaarlijks met 20% groeien. De verstedelijking van het gebied zou tegen 2025 80% moeten bedragen. Qua nieuw type van verstedelijking staat in de plannen dat de permanente bewoners gegarandeerde toegang moeten hebben tot de basis openbare diensten, dus ook de migranten. Ruimtelijk moet de ontwikkeling van de nijverheid, het wonen en het milieu worden gecoördineerd volgens het principe van “een gordel, zes zones en 3 corridors’. Een gordel verwijst naar het gebied langs de rivier waarbij Pukou, Gaoxin-Dachang en Xiongzhou een modern zakendistrict worden. De zes zones zijn industriegebieden waarvan ‘Nanjing New and High Technology Industry Zone’ voor software, IT en biogeneesmiddelen; ‘Nanjing Chemical Industrial Park’ voor gespecialiseerde chemie en nieuwe materialen; de zones in Pukou en Luhe voor slim maakwerk; ‘Nanjing Cross-Strait Technology Industry Park’ voor chipdesign en culturele nijverheden en het oude Pukou voor moderne diensten. Drie corridors verwijzen naar milieubescherming van onder meer de Laoshanberg, de Tingzishanberg, de Jangtse en de Chuherivier; groene gordel Dachang: Baguazhou en Fangshanberg en de Lingyanshanberg. Om de bedoelingen concreter uit te werken werkt Nanjing niet enkel samen met de Universiteit van Nanjing en het ‘Nanjing Institute of City and Transport Planning’, maar ook met ‘Urban Planning Society of China’ en de ‘International Society of City and Regional Planners’ (ISOCARP). Een brainstorming is al achter de rug.
Voorop staat de leefbaarheid voor de inwoners en ook dat de stad de creativiteit van de bewoners stimuleert. De nanjgjangbeieconomische groei en snelle verstedelijking staan minder centraal. Het natuurlijke en cultureel erfgoed moet hersteld worden in functie van de continuïteit tussen verleden en huidige leefbaarheid. De huidige bevolkingsdensiteit is te laag en de functies (bv werken, wonen, winkelen) te versnipperd en de deskundigen opteren voor een verdubbeling van de dichtheid met een betere lay-out en op transport gerichte ontwikkeling. De wijk moet zelf bedruipend zijn in energie, water en voedsel. Om tot een koolstofarme ontwikkeling te komen, worden ook een reeks initiatieven voorgesteld zoals het verwijderen van vervuilende nijverheden en van thermische elektriciteitscentrales en de overschakeling naar aardgas evenals afval omzetten in energie. Wat betreft het afvalprobleem is de Tianjingwa stortplaats vol en wordt gepleit voor een verbrandingsoven en een biogasstation dat voedselafval verwerkt. Opdat er minder autoverkeer zou zijn, wordt al gedacht aan het vernauwen van de straten, de uitbreiding van het openbaar vervoer en meer plaats voor wandelen en fietsen. We twijfelen er niet aan dat de nodige middelen gevonden gaan worden om de stadsomgeving meer duurzaam te maken. Totnutoe zagen we nog geen praktische voorstellen die er op wijzen dat Nanjing tegenover zijn rurale gebieden een meer respectvolle politiek gaat voeren. Zo ontbreekt voorlopig wat in Hangzhou daarentegen regel werd, namelijk dat de lokale dorpsgemeenschap in deze landbouwgebeden na onteigening een stuk grond terug terugkrijgt voor economische doeleinden na het deel uitmaken van de stad.

Bibliografie

Zhu Qian, Master plan, plan adjustment and urban development reality under China’s market transition: A case study of Nanjing
, In Cities, 2021
Hui Qian & Cecilia Wong (2012): Master Planning under Urban–Rural Integration: The Case of Nanjing, China, Urban Policy and Research, 30:4, 403-421
Fulong Wu, , The Poverty of Transition: From Industrial District to Poor Neighbourhood in the City of Nanjing, China, Urban Studies 2007; 44; 2673
Mengjia Wang , Historical Layering and Historic Preservation in Relation to Urban Planning and Protecting Local Identity: City Study of Nanjing, 2015, University of Pennsylvania , Theses Historic Preservasation
Jianguo Wang, Xingping Wang, Jianhao Zhang and Jiahong Shi
The formation and regeneration of old industrial zones in Nanjing City, Local Economy, 2011 26: 373

Print Friendly, PDF & Email

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *