Hoewel ASML CEO P. Wenninck op de NOS corrigeerde dat zijn bedrijf niet door Chinese spionage, maar door Koreaanse spionage getroffen werd, toch gaat het Financieele dagblad door met een verhaal dat Den Haag worstelt met de Chinese draak. Doorzichtige bedoeling is om in het huidige debat tussen de Veiligheidsdienst en Economische zaken de veiligheidsargumenten te doen doorwegen.
Het was Het Financieele Dagblad dat vorige week onthulde dat de Nederlandse chipmachinemaker ASML in de VS slachtoffer geworden was van bedrijfsspionage door concurrent XTAL dat de gestolen informatie verwerkte. Zo kon het van ASML een paar belangrijke klanten wegkapen waarbij Samsung. Bij XTAL zouden vooral Chinezen en Koreanen gewerkt hebben en er was zelfs sprake van een band met een Chinees staatsbedrijf. ASML CEO Peter Wenninck voelde zich verplicht om op de NOS te reageren en verklaarde dat er van spionage door de Chinese overheid geen sprake is, wel van spionage ‘door de grootste Koreaanse klant’. Ondertussen is XTAL failliet gegaan en werd Samsung weer klant bij ASML.
De zaak ligt gevoelig bij de grootste chipmachinefabrikant ter wereld. Het bedrijf haalde vorig jaar 17% van zijn omzet uit China, goed voor 1,8 miljard euro, veel meer dan de geleden bedrijfsschade. Overigens heeft ASML de investeringen qua beveiliging verviervoudigd zodat bedrijfsgevoelige informatie goed afgeschermd is en opgesplitst. ASML dat in 16 landen actief is, stelt 24.000 personen te werk
Twee visies
De spionagegeruchten hadden een onmiddellijke weerslag op de volksvertegenwoordiging. In Nederland woedt ook het debat over de introductie van 5G-netwerken en de rol daarbij van Huawei. 5 politieke fracties dienden moties in, overigens zonder het Chinese bedrijf met naam te noemen. Het CDA riep het kabinet op ‘Chinese bedrijven’ uit te sluiten van het leveren van hardware- en softwaresystemen voor de ‘kernsystemen’ van het 5G-netwerk. GroenLinks wil dat Nederland bij de aanleg van 5G ‘niet afhankelijk wordt van onveilige buitenlandse invloeden’. D66 stelt dat het kabinet de veiligheidseisen moet aanscherpen, zodat ‘onveilige buitenlandse invloeden zo veel mogelijk worden beperkt’.
Hoewel de Chinese spionage bij ASML dus ontkend werd, toch blijft het Het Financieele Dagblad beweren dat Den Haag worstelt met de steeds agressievere Chinese draak. De krant preciseert dat in het politiek gevoelige China-debat de visies botsen tussen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en het Ministerie van Economische zaken. Het gaat om een actuele versie van het eeuwenoude Nederlandse debat tussen de dominee en de koopman. Deze botsende belangen komen tot uiting in de interdepartementale taskforce onder leiding van de ‘Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid’. Deze werkgroep werkt samen met de drie grote telecomaanbieders (KPN, T-Mobile en Vodafone Ziggo) en onderzoekt de veiligheidsrisico’s bij de invoering van het 5G-netwerk. Dit onderzoek staat los van de bredere algemene China-strategie die het kabinet eind mei hoopt voor te stellen. De AIVD wil traditioneel zo weinig mogelijk afhankelijk zijn van China en Rusland. Economische Zaken argumenteert dat Huawei uitsluiten onvermijdelijk leidt tot vertraging van het 5G netwerk. Het Financieele Dagblad vindt dat nu ofwel gas gegeven moet worden of op de rem gaan staan. Ondertussen zijn zowel KPN en Huawei klaar om hun handtekening te plaatsen voor de aanleg van een 5G netwerk in Nederland.
VS
Ook ASML voelt zich niet gemakkelijk met de toon en de richting van het China debat in Den Haag. ASML vreest dat het negatieve klimaat dat de Kamer nu creëert rond Huawei het bedrijf economische schade toebrengt. Er is in de bedrijfstop onder meer verontwaardiging over de banden die politici leggen tussen het spionage-incident en Huawei. ‘Daarmee is ASML de speelbal geworden van een internationale, ultragevoelige politieke discussie. Wij worden tegen wil en dank gebruikt voor andermans politieke agenda’s’ zo heet het.
De chipmachinemaker vreest de agressieve Amerikaanse lobby, die het bedrijf ernstig zou kunnen beschadigen door export van zijn meest geavanceerde EUV-machines naar China aan banden te leggen. De technologie in zijn machines valt onder het zogeheten Wassenaar Arrangement, een akkoord over de beperking van de export van conventionele wapens en van technologieën die ook voor militaire doeleinden kunnen worden gebruikt. Vooralsnog heeft ASML alle licenties om de machines te mogen exporteren.
Ondertussen meldt Reuters dat de VS niet meer aandringen op het brute boycotten van Huawei, maar nu eerder pleiten de 5G-veiligheidsvereisten voor de bieders zo streng te maken dat Huawei de facto uit de boot valt. Op 2 en 3 mei komen dertig landen hierover bijeen te Praag. Doel is tot een gemeenschappelijk standpunt te komen over de principes voor de veiligheid van de telecom netwerken van de volgende generatie. Er worden delegaties verwacht van de 28 EU-lidstaten, de EU-Commissie, de NATO en acht landen waarbij de VS en Australië. Noch Rusland, noch China zijn uitgenodigd. Het is echter geen anti-Huawei of anti-China vergadering, zo wil initiatiefnemer Kahofer van het Tsjechische cyberveiligheidsagentschap NUKIB het laten voorkomen.
Laatste nieuws in het cybersecurity debat rond 5G en Huawei is dat Huaweistichter Ren Zhenfei aan het Handelsblatt voorstelde om een ‘anti-spionage’ overeenkomst te willen tekenen. Hij riep ook de Chinese regering op om om een ‘antispionage-akkoord’ met Duitsland te ondertekenen. Daardoor kan Beijing er bovendien toe verplicht worden om de EU-verordening inzake gegevensbescherming te respecteren’, zei Ren. Overigens was het eerste kwartaal voor Huawei weer succesvol met een 39% hogere omzet en de helft meer verstuurde smartphones.
‘Tijd, FD, Reuters, DS,SCMP
