Afgelopen vrijdag heeft president Xi Jinping duidelijk gemaakt hoe hij de verhouding tussen overheidsfunctionarissen en privéondernemers ziet en wat hij van die groepen verwacht. Dat heeft de aandacht getrokken van waarnemers uit verschillende hoeken.
Het onderstaande put uit de commentaren van Zhao Cheng (van de partijkrant People’s Daily) en die van Cary Huang (van de westers geïnspireerde commerciële South China Morning Post uit Hongkong)
In gesprek met de ondernemers
De Chinese president nam deel aan een comitévergadering voor ondernemers in het kader van de lopende nationale Politieke Raadgevende Conferentie. Het was een bijeenkomst van twee organisaties voor particuliere ondernemers die bereid zijn tot samenwerking met de socialistische staat: de China Democratic National Construction Association, een niet-communistische partij van ondernemers en zakenlui sinds 1945, en de All-China Federation of Industry and Commerce, een verbond van (vooral particuliere) ondernemers sinds 1953.
Xi zegde de particuliere sector een ruimere toegang tot de socialistische markteconomie toe en riep op toe het volgende: (we moeten) ‘de publieke sector versterken en tot ontwikkeling brengen en de ontwikkeling van particuliere sector aanmoedigen, steunen en begeleiden’. Hij benadrukte echter tegelijk dat ‘China moet vasthouden aan zijn elementaire economische systeem, met een dominante rol voor het publieke eigendom’. Deze opmerkingen verwijzen naar een lopend debat over wat voor hervormingen er nodig zijn voor de staatsbedrijven. De particuliere sector heeft de afgelopen jaren miljoenen banen gecreëerd. Het lijkt er echter op dat Xi de oproepen van sommige economen om de staatsbedrijven zoveel mogelijk te privatiseren wil weerstaan.
Correcte samenwerking
De president dringt aan op twee zaken. Ambtenaren en privéondernemers moeten op een correcte manier met elkaar omgaan en samenwerken. De overheid zal de particuliere sector ook blijven ondersteunen, maar daar moet wel een en ander tegenover staan.
Mensen die bij de overheid werken en zakenmensen (van andere dan de staatsbedrijven) moeten oprecht en op een gepaste manier met elkaar omgaan. Daarvoor is een nieuw soort relatie tussen de twee groepen nodig. Ze moeten elkaar met eerlijke, harde adviezen bijstaan en probleemoplossend samenwerken. Van ambtenaren eist de partij dat ze elke neiging tot hebzucht of tot machtsmisbruik onderdrukken zeker in de omgang met ondernemers. Eigenaars van bedrijven van hun kant, moeten zich aan de wet houden en mogen niet samenspannen met ambtenaren. Het gunstige resultaat zal zijn dat overheidsfunctionarissen hun macht op een legale wijze zullen uitoefenen om de bevolking te dienen en dat de privéondernemers voor het zakendoen niet meer afhankelijk zullen zijn van hun guanxi (netwerk).
Verantwoordelijke opstelling
Xi op de vergadering van het NPC-comité van Shanghai
Van vooraanstaande personen uit het bedrijfsleven verwacht de Chinese president verder een onberispelijke en positieve houding. ‘Velen onder jullie zijn succesvolle ondernemers en publieke figuren, jullie moeten je imago koesteren en hooghouden. Jullie gedrag en uitspraken hebben een grote impact op de maatschappij en anderen nemen er een voorbeeld aan’, zei Xi. En verder: ‘ik vraag jullie om actief de kernwaarden van het socialisme in praktijk te brengen en te laten zien dat je houdt van het land, de bevolking en de partij.’ Miljardairs moeten volgens Xi ook aan liefdadigheid doen, de regering helpen de armoede te bestrijden en hun maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen.
De uitspraken van Xi sluiten uiteraard aan bij de maatregelen die China de laatste jaren onderneemt tegen de corruptie. Een daarvan is het verbod voor actieve kaderleden van partij en regering om een functie in een onderneming op te nemen. Dat heeft ertoe geleid dat de Organisatie-afdeling van de CPC ongeveer 63.000 functionarissen opdracht heeft gegeven hun bedrijfsactiviteiten op te geven.
Voor wat de woorden waarmee de president zich richtte tegen de privéondernemers betreft is het niet helemaal duidelijk of hij reageerde tegen het onhandelbaar of protserig gedrag dat een aantal onder hen wordt verweten, of tegen specifieke houdingen of uitlatingen van bepaalde publieke figuren.
People’s Daily, South China Morning Post, China.org
