Van 12 tot 15 november nam de Chinese premier Li Keqiang deel aan vijf regionale vergaderingen waarbij de ASEAN centraal stond. Li hamerde erop dat de landen de voorrang moeten geven aan het bedwingen van de pandemie en het herstel van de economie.
Beijing stelt voor om dat te doen door samenwerking, waarbij een vreedzame dialoog het aangewezen middel is om met meningsverschillen om te gaan en door openheid, waarvan de vrije handel een belangrijk aspect is.
Intens ASEAN – China programma
De vijf vergaderingen die Li Keqiang ofwel samen met de Vietnamese premier Nguyen Xuan Phuc voorzat, of waar hij een keynote speech hield waren: de 23e top van leiders van China en de ASEAN (10+1), de 23e ontmoeting tussen leiders van ASEAN-China, Japan en Republic of Korea (‘Zuid-Korea’) of de 10+3 top. Verder was er voor de 15e keer een East Asia Summit en de succesvolle vierde bijeenkomst van het Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP). Er was ook nog een ASEAN Business and Investment Summit. Telkens werden de bijeenkomsten gehouden via videolinks, vanwege de pandemie. Er zijn afspraken gemaakt waarbij China met de landen van ASEAN contracten zal afsluiten voor de levering van betrouwbare en betaalbare vaccins. Er komt een China-ASEAN Public Health Emergency Liaison Network en de twee partijen zullen binnenkort voor de derde keer een China-ASEAN Health Cooperation Forum organiseren. Aan de 10+3 top namen naast de leiders van de ASEAN ook de Koreaanse president Moon Jae-in, de Japanse premier Yoshihide Suga en de minister van BuZa van China Wang Yi deel. Deze 10+3 formule is een nakomeling van de Aziatische crisis van 1997. Alle deelnemende landen werken al maandenlang redelijk intens samen bij de preventie en de bestrijding van de pandemie. Ze houden hun markten open en hun aanvoerketens en industriële betrekkingen blijven soepel lopen. Dat heeft resultaat op het ‘coronafront’ opgeleverd in verschillende Aziatische landen, met verschillende politieke systemen. Li wees erop dat volgens deskundigen Oost-Azië de enige regio is die dit jaar een positieve economische groei zal kennen. De ASEAN-landen zijn verheugd over de toezegging van China om 1 miljoen dollar beschikbaar te stellen voor het ASEAN COVID-19 Response Fund en om de lidstaten te helpen bij het verhogen van capaciteit om op epidemieën te reageren.
Goede voornemens
De leiders spraken ook af ‘om hun onderlinge connectie te versterken en hun ontwikkelingsstrategieën op elkaar af te stemmen’. ‘Ook de digitale economie moet volledig worden benut’, zo zeiden ze, ‘om ervaringen en technologie te delen, de economische veerkracht te vergroten en regionale vrede, stabiliteit en welvaart te bevorderen’. Als ze die voornemens verder in praktijk brengen is dat een overwinning voor de ‘samen sterk strategie’ die China promoot en een nederlaag voor het conflictmodel en het protectionisme waar de VS en sommige van zijn nieuwe vrienden zo voor ijveren. (De voornaamste inbreng van India op de East Asia Summit was een nauwelijks verhulde aanval op China’s claims in de Zuid-Chinese Zee). Wat dat betreft is het tot stand komen van RCEP zeer hoopgevend.
Economisch samen op weg
China wil op die weg nog verder gaan. Li Keqiang maakte dat duidelijk door een trend toe te juichen. ‘ASEAN is China’s grootste handelspartner geworden, het handelsvolume tussen China en ASEAN is in de eerste drie kwartalen van dit jaar met 5 procent gestegen op jaarbasis en de Chinese investeringen in ASEAN zijn jaar op jaar met 76,6 procent gestegen’, zo zei hij. Het ‘op elkaar afstemmen van ontwikkelingsstrategieën’ betekent voor China in elk geval dat de landen van harte doorwerken aan het Belt & Road Initiative. Volgens Li moeten daarbij ook vormen van samenwerking tussen kleine en middelgrote bedrijven kansen krijgen en gestimuleerd worden.
Vaccins voor Indonesië
De ontwikkeling, het testen en ter beschikking stellen van vaccins is voor China een belangrijk middel om samen met andere naties in de regio COVID-19 te stoppen. China heeft nu 4 van de 11 vaccinkandidaten in de laatste fase van klinische proeven over de hele wereld en is aangesloten bij Covax, het streven van de Wereldgezondheidsorganisatie om ervoor te zorgen dat vaccins wereldwijd eerlijk worden verdeeld, vooral naar armere landen. Het Chinese Sinovac voert vaccinproeven van de laatste fase uit in Indonesië. Sinovac heeft zijn vaccin in licentie gegeven aan het farmaceutische staatsbedrijf Bio Farma. Samen willen de firma’s tegen het einde van het jaar drie miljoen dosissen leveren en volgend jaar 260 miljoen. Aangezien elke persoon twee injecties moet krijgen, zou hiermee ongeveer de helft van de Indonesische bevolking bediend zijn. Indonesië wordt bovendien de productiehub van Sinovac, daar vandaan kan het bedrijf zijn producten in de hele regio op de markt brengen. Verder heeft Indonesië ook afspraken met de Chinese vaccinproducenten CanSino en Sinopharm. CanSino, heeft beloofd volgend jaar 15 miljoen tot 20 miljoen dosissen te leveren, terwijl het streefcijfer van Sinopharm dit jaar op 15 miljoen en volgend jaar 50 miljoen staat. (Indonesië gaat verder in zee met het Britse AstraZeneca en het Amerikaanse Novavax, voor respectievelijk 100 en 30 miljoen dosissen). President Joko Widodo wil tegen het einde van het jaar meteen met een grootschalige vaccinatiecampagne starten omdat de nood in zijn land hoog is. Eerst moet het bevoegde nationale agentschap wel zijn goedkeuring verlenen.
Inenten tegen virus van wantrouwen
Ook in de Filipijnen zullen er waarschijnlijk proeven met Chinese vaccins worden gehouden. China heeft verder beloofd vaccins ter beschikking te stellen van Maleisië, Vietnam, Laos, Cambodja, Thailand en Myanmar. Vooral de regeringen van Maleisië en Cambodja hebben laten weten dat ze de Chinese inspanningen zeer op prijs stellen. In de andere landen zijn sommige instanties en personen terughoudend of aarzelend. Experts wijzen, zoals ze dat ook in het Westen doen, op de vele onbeantwoorde vragen over vaccins en op het gevaar om er te hoge verwachtingen van te hebben. Daarnaast zijn politici en gewone burgers wel aangestoken door het virus van wantrouwen voor China dat door het Westen, onder aanvoering van de regering Trump, ook in Azië is verspreid. Daar komen nog eens historische vooroordelen tussen volkeren en bevolkingsgroepen bij, waar ook Azië aan lijdt. Het zal nodig zijn om leugens te weerleggen die verspreid werden over de Chinese aanpak, vooral in het begin van de epidemie. Ook het nationalisme en de behoefte om een onafhankelijke positie te bewaren zowel tegenover de VS als tegenover China spelen een rol. In een aantal landen zouden politici bereid zijn om hun burgers de Chinese vaccins te onthouden vanwege de geschillen rond de eilanden en de exclusieve zones in de Zuid-Chinese Zee.
In zee met China?
Om te kunnen strijden tegen de pandemie en voor het herstel van de pandemie zullen overleg en goede overeenkomsten noodzakelijk zijn. Het was opvallend dat Li in al zijn toespraken tijdens zijn drukke lange vergaderweekend ook in het vooruitzicht stelde dat er nu ernstig werk moest gemaakt worden van een Code of Conduct in the South China Sea (COC), die een verdere ontwikkeling zal zijn van de huidige Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea (DOC). De Chinese premier benadrukte dat het in de eerste plaats aan de landen in de regio toekomt (dus: ASEAN en andere Aziatische landen) om de meningsverschillen in de Zuid-Chinese Zee onder elkaar te regelen, en met elkaars kernbelangen rekening te houden.
Hoopgevend
De meest vertrouwenwekkende stap vooruit van de afgelopen dagen is echter zonder twijfel het afsluiten van het RCEP-handelsakkoord. Li Keqiang sprak dan ook terecht van ‘een overwinning voor het multilateralisme en de vrije handel’. Ook bemoedigend waren de woorden van de Vietnamese premier Nguyen Xuan Phuc, namens de ASEAN tijdens de ASEAN-China vergadering: ‘China is de eerste partner die het met ASEAN heeft gehad over een COVID-19-respons en de nodige coördinatie ervan. China heeft met ASEAN samen op een concrete en praktische manier informatie, ervaringen gedeeld en geholpen om de capaciteit van de respons tegen COVID-19 te verbeteren’. ‘Beide partijen delen de mening dat het belangrijk is om de oostelijke zee tot een zee van vrede, veiligheid, stabiliteit en samenwerking te maken’. En verder moet China er op rekenen dat wat zijn aanpak van COVID-19 betreft, de feiten en ervaringen het laatste woord zullen hebben.
Bronnen: asean2020.vn, South China Morning
Post, Reuters, Xinhua, gov.cn, China Daily
”Daarnaast zijn politici en gewone burgers wel aangestoken door het virus van wantrouwen voor China dat door het Westen, onder aanvoering van de regering Trump, ook in Azië is verspreid.” Meeste westerse landen hadden al een pre-order op het vaccin bij China, Rusland en de VS. Nu het VS vaccin een succes heeft hadden ze wantrouwen tegen het Rusland en China, maar hebben ze hun pre-order niet gecanceld. China en Rusland doen niet mee aan voorrang geven aan blanken. Dus we willen niet wachten op een betrouwbare vaccin wel op een blanke voorrang vaccin van de VS. Het lijkt er meer op dat we worden gevaccineerd om de economie te reden en niet de mensen. Maar mensen willen geen lockdown zoals in China, maar ook geen vaccin misschien is dat wel te begrijpen.