Afgelopen vrijdag kwamen de leiders van de VS, Japan en Zuid-Korea samen in Camp David, het buitenverblijf van de Amerikaanse presidenten. In hun gezamenlijke slotverklaring hadden ze ondubbelzinnig China in het vizier.
De drie landen zullen hun militaire en economische samenwerking, die al zeer innig is, nog vergroten.
‘Het Chinese gevaar’
Samen veroordeelden ze in een opvallend harde verklaring China voor zijn gedrag in de Zuid-Chinese Zee dat volgens hen ‘gevaarlijk en agressief’ is. ‘De Chinese maritieme claims zijn onwettig’, zo stelden de presidenten Biden en Yoon en premier Kishida en ze beloofden ‘zich te verzetten tegen elke unilaterale poging om de status quo in de wateren van de Indo-Pacific te veranderen’.
Ook hadden ze het over ‘nucleaire dreigingen vanuit Noord-Korea’ waartegen ze front zouden vormen. Ze kwamen overeen om tegen het einde van 2023 hun jaarlijkse grootscheepse militaire oefening te houden en ‘real-time informatie over Noord-Koreaanse raketlanceringen te delen’. Het was voor het eerst dat het trio op dit niveau samenzat, maar de leiders hebben afgesproken om dit soort samenkomsten jaarlijks te beleggen.
The magic of Camp David
De VS heeft met Japan en met Zuid-Korea al jarenlang bilaterale militaire partnerschappen. De leiders van de drie landen stellen het nu bereikte driezijdige samenwerkingsverband voor als een grote stap voorwaarts. De plaats van samenkomst, presidentieel buitenverblijf en militaire basis Camp David waar al vaker geschiedenis werd gemaakt moet dat symboliseren. Alle eer wordt, ook door de mainstream media, gegeven aan de Zuid-Koreaanse president Yoon en de Japanse premier Kishida die zouden gezorgd hebben voor de toenadering tussen hun landen, een verzoening die eerder bemoeilijkt werd door wederzijdse wrok over de Japanse bezetting en oorlogsmisdaden in Korea van 1910 tot 1945. De dreiging vanwege China, Rusland en Noord-Korea zou hen nader tot elkaar hebben gebracht. Uiteraard hebben Biden, Yoon en Kishida het niet over de militaire bevoogding die de VS uitoefent over Zuid-Korea en Japan, of over de koude oorlog die Washington tegen China is begonnen, op de fronten van politiek, economie, technologie, berichtgeving en defensie.
‘Allemaal de schuld van de Chinezen’
En getrouw framen de westerse media ook nu weer de samenwerking tussen de drie bondgenoten als een vorm van ‘zelfverdediging die een voorzichtige samenwerking met China niet wil verhinderen’. In een redactioneel hoofdartikel in The Observer worden AUKUS, de Quad en de agressieve aanwezigheid van de Amerikaanse marine en luchtmacht in de Zuid-Chinese Zee wel genoemd. Volgens de journalisten van het Britse zondagsblad echter heeft ‘Xi Jinping met zijn ondoordachte handelingen dat allemaal aan zichzelf te danken’. Wel zijn in de westerse media hier en daar waarnemers wat geschrokken van de agressieve taal in de verklaring van Camp David 2023. Ook begrijpen ze dat Japan openlijk wordt aangemoedigd om de weg van het pacifisme maar helemaal te verlaten en ‘een volwaardig, volledig bewapend lid te worden van de door de VS geleide westerse democratische alliantie’. Westerse waarnemers lijken er bovendien eindelijk achter te komen dat Biden, het VK en hun bondgenoten in Azië een koude oorlog willen en schrijven nu ‘als dat zo is laten ze het dan maar openlijk zeggen, en ook wat ze van plan zijn als het een hete oorlog wordt’.
Chinese reacties
Chinese reacties op Camp David 2023 vinden we bij Liu Pengyu, woordvoerder van de Chinese ambassade in de VS, en bij de regeringsgetrouwe Global Times. Liu klaagt de pogingen tot blokvorming van Washington aan en vertrouwt erop dat de landen in de regio, maar ook daarbuiten wel beseffen van wie de dreiging echt uitgaat. Analisten van de Global Times geloven niet in de oprechtheid van Washington als het beweert dat er geen sprake is van het doel om een Aziatische NAVO te vormen. Biden, Yoon en Kishida hebben verklaard ‘een bedreiging voor een lid van ons drietal is een bedreiging voor de VS, Japan en Zuid-Korea als geheel’. Dat lijkt zeer sterk op het voornaamste principe van de NAVO ‘een aanval op één is een aanval op allen’. Journalisten van de Global Times merken op dat de VS geen Aziatisch land is en dat de twee andere landen in Noordoost-Azië liggen. Met andere woorden welk recht hebben ze om zich te bemoeien met de Zuid-Chinese Zee waar Zuidoost-Aziatische landen hun meningsverschillen vreedzaam proberen op te lossen? Of nog: hun bedoelingen kunnen alleen zijn de ASEAN-landen en andere Aziatische landen verdelen, sommige ervan onder druk zetten om hun neutraliteit te laten varen en hun economische banden met China te verzwakken of te verbreken.
Gewettigd optimisme?
Ook bij de Global Times vertrouwen ze er optimistisch op dat dit niet zal gebeuren. Met spanning volgt China de pogingen die Biden en zijn adviseurs de komende maanden zullen wagen om tussen het socialistische buurland Vietnam en BRICS-lid India enerzijds en China anderzijds een verwijdering te bewerkstelligen.
Bronnen: Reuters, The Observer, Global Times, NPR (Amerikaanse openbare radio), Wikipedia,
