Danny Haiphong (Opinie)*
De standpunten in opiniestukken zijn niet noodzakelijk identiek aan de redactionele lijn van ChinaSquare. De verantwoordelijkheid voor de inhoud ligt bij de auteur.
Vorige week publiceerden wij deel 1 van Danny Haiphongs ‘Is het buitenlands beleid van China ‘goed genoeg’?’ Vandaag, zoals beloofd, deel 2. Een passende ondertitel zou kunnen zijn: is het Gaza-beleid van China ‘goed genoeg’?
Wij benadrukten in een paar kernpunten het belang van het buitenlands beleid van China. Maar is dat voldoende? Gaza wordt immers onderworpen aan een beestachtige genocide door de VS en Israël, waartegen wereldwijd massaal verzet ontstaat. Moet er niet iets worden ondernomen? Als China de grootste economie in het Zuiden is en het steunpunt van de multipolaire wereld, heeft het dan niet de plicht om Gaza te helpen?
Acties van China
Een dergelijke vraag veronderstelt dat China achteroverleunt en toekijkt hoe Gaza in brand staat. Niets is minder waar. China heeft zijn invloed bij de Verenigde Naties aangewend om niet alleen het onmenselijke optreden van Israël te veroordelen en op te roepen tot een onmiddellijk staakt-het-vuren, maar ook om het recht van het Palestijnse volk op gewapend verzet te verdedigen. In 2024 organiseerde China een historische top in Beijing, waar alle belangrijke Palestijnse politieke organisaties bijeenkwamen met als doel eenheid te smeden. Zo zou de oprichting van een toekomstige volwaardige Palestijnse staat dichterbij komen. De top leidde tot de Verklaring van Beijing, die alle partijen ondertekenden en waarin de stappen worden uiteengezet die nodig zijn om dit doel te bereiken.
Bovendien heeft China zijn markt vrijwel gesloten voor Israëlische bloeddiamanten, ten gunste van zijn eigen goedkopere, in laboratoria geproduceerde diamanten. De Israëlische diamantindustrie draagt jaarlijks tot wel 1 miljard dollar bij aan het leger, dat zich schuldig maakt aan de volkerenmoord in Gaza. De betrekkingen tussen China en Israël hebben inderdaad een dieptepunt bereikt. Staatsbezoeken liggen momenteel stil. De RAND Corporation heeft geklaagd dat Israëlische functionarissen en de Israëlische samenleving verontwaardigd reageren op de standpunten van China over Gaza, Iran en Jemen.
Betrekkingen met bondgenoten van Palestina
China is ook een fervent voorstander van de belangrijkste bondgenoten van Palestina in de regio. China koopt meer dan 90 procent van de Iraanse olie-export, en het heeft de verdediging van Iran versterkt door het leveren van luchtverdedigings- en satelliettechnologie. Die speelde een belangrijke rol in het succesvolle verzet tegen de Amerikaanse en Israëlische agressie tijdens de ‘Twaalfdaagse Oorlog’ in juni van dit jaar. China bemiddelde in 2023 bij de normalisering van de betrekkingen tussen Iran en Saoedi-Arabië. Daarna weigerde het laatstgenoemde land toestemming te geven aan Israëlische en Amerikaanse gevechtsvliegtuigen om tijdens hun aanvallen op Iran bij te tanken op zijn basissen. China werd vanaf het begin van de blokkade van de Rode Zee in 2023 door Ansar Allah in Jemen beschouwd als een land dat niet betrokken was bij de genocide in Gaza, en Chinese schepen werd nooit de toegang tot deze belangrijke handelsroute ontzegd.
Foute en gevaarlijke hypothese
Toch eisen sommigen in het Westen dat China meer doet om de balans te laten doorslaan, zoals het verbreken van alle handelsbetrekkingen met Israël. Die opiniemakers beweren dat een dergelijke actie geen gevolgen zou hebben voor China en een krachtige boodschap aan de wereld zou afgeven dat genocide niet wordt getolereerd. Deze hypothese is echter volkomen onjuist.
Ten eerste zijn de gruweldaden in Gaza niet het werk van China. De VS is verantwoordelijk voor 70 procent van de wapenimport van Israël en biedt Israël een politieke en diplomatieke bescherming die aantoonbaar krachtiger is dan die welke aan enig andere zogenaamde bondgenoot in de wereld wordt geboden. De schuld voor de verschrikkelijke situatie in Gaza ligt bij de VS, het Westen en natuurlijk Israël. De aandacht hiervan afleiden is even nutteloos als gevaarlijk.
De beleidsmakers van de Amerikaanse buitenlandse politiek hebben de wereld keer op keer laten zien dat ze bereid zijn tot het uiterste te gaan om wat zij beschouwen als hun belangrijkste militaire troef in de regio te beschermen. Elke unilaterale actie tegen Israël zal ernstige gevolgen hebben. Hoewel het Amerikaanse imperium duidelijk in verval is en niet in staat lijkt om de opkomst van China en het mondiale Zuiden te stoppen, heeft het bewezen nog altijd meer dan bekwaam te zijn om chaos en instabiliteit te zaaien. De VS en Israël zouden ongetwijfeld stappen ondernemen om China uit de hele regio te weren als het land op eigen houtje een boycot tegen Israël zou uitvoeren. De genocide zou doorgaan, maar dan onder nog vijandiger mondiale omstandigheden dan nu het geval is. Dit betekent niet dat een boycot in principe onjuist is. Echter, door de verantwoordelijkheid voor het leiden van een dergelijke boycot bij China te leggen, een ontwikkelingsland dat zelf het doelwit is van Amerikaanse sancties, komt het Amerikaanse imperium minder in het vizier.
Materiële omstandigheden geven de doorslag
Buitenlands beleid en internationale solidariteit worden niet alleen bepaald door de morele waarden die naties en volkeren in hun hoofd en hart koesteren. De complexe relatie tussen het sociale systeem van een bepaald land en zijn materiële omstandigheden – zowel binnenlands als internationaal – bepaalt uiteindelijk de vorm die zijn buitenlands beleid op een bepaald moment in de geschiedenis aanneemt. China deelt met Palestina een geschiedenis als doelwit van imperialistische agressie en heeft zelf meer dan honderd jaar lang te lijden gehad onder de meest wrede omstandigheden van armoede, oorlog en plundering door meerdere buitenlandse agressors. China was dan ook één van de eerste landen ter wereld die in 1965 de natie Palestina en haar nationale bevrijdingsbeweging, de PLO, erkende. In de huidige periode heeft het buitenlandse beleid van China echter de opdracht om de ontwikkeling van het Zuiden mede mogelijk te maken en tegelijkertijd trouw te blijven aan zijn verplichtingen op het gebied van het internationaal recht.
China heeft zich dan ook gehouden aan zijn beleid van niet-inmenging, als aanvulling op de win-win-samenwerkingsmechanismen die we eerder hebben beschreven. Van het Belt & Road Initiative tot zijn sleutelrol in de ontwikkeling van multilaterale instellingen zoals BRICS, speelt China nu al een onmisbare rol in het bouwen aan een betere toekomst voor het Zuiden. China voert geen agressie-oorlogen, maakt zich niet schuldig aan genocide om gebieden te kunnen veroveren, en streeft geen enkele vorm van hegemonie na. Door zich te houden aan de kernbeginselen van het internationaal recht, zoals respect voor zelfbeschikking, en door op alle gebieden win-winrelaties te ontwikkelen, geeft China de hele wereld een voorbeeld van hoe een toekomst van wereldvrede eruit zou kunnen zien.
De ware verantwoordelijken aanspreken
Dit zal niet iedereen tevreden stellen, vooral niet degenen in de VS en het Westen die zich wanhopig en machteloos voelen over de genocide in Gaza. Jarenlange protesten hebben de VS er niet toe kunnen bewegen druk uit te oefenen op Israël om te stoppen. Sommigen in het Westen, onder het gewicht van schuldgevoelens of paniek, vragen zich misschien af: als China een leider is, waarom doet het dan niet MEER? Om het eenvoudig te zeggen: dat is de verkeerde vraag. Het is overigens een vraag die niet publiekelijk wordt gesteld door de verzetsbewegingen die het voortouw nemen in Gaza en daarbuiten. Er is geen enkele verklaring van de Palestijnse verzetsorganisaties, of van de hele As van Verzet, waarin China wordt gevraagd meer te doen.
In werkelijkheid brengen deze krachten nauwere banden met China tot stand met als doel hun stabiliteit en daarmee hun effectiviteit in het verzet tegen imperialisme en kolonialisme te versterken. De betrekkingen van China met Iran zijn enorm gegroeid, waardoor de grootste voorvechter van Palestina ondanks de sancties van de VS en de EU kan overleven en zelfs militaire en industriële vooruitgang kan boeken. Van Gaza tot de Democratische Republiek Congo, vult de crisis van het Amerikaanse imperialisme massagraven in een poging om zijn hegemonie te behouden. Het lijden van het Palestijnse volk heeft wereldwijd schokgolven veroorzaakt en geleid tot een golf van steun voor de bevrijding van Palestina. Het heeft sommigen ook in diepe wanhoop gestort, nu het vervreemdende karakter van het kapitalisme in het terminale stadium van het imperialisme toeneemt.
Verdeeldheid afwijzen
En in het Westen creëert wanhoop de omstandigheden waarin de Amerikaanse elites en hun bondgenoten verdeeldheid kunnen zaaien, zoals tijdens de Koude Oorlog, zelfs binnen de solidariteitsbeweging voor Palestina. De vraag of het buitenlands beleid van China ten aanzien van Gaza ‘goed genoeg’ is, opent de valkuil van de verdeeldheid voor al wie los van elke context het antwoord zoekt. Het is duidelijk dat China rekening houdt met de tegenstellingen in de door de VS geleide unipolaire wereldorde die bezig is ten onder te gaan, en dat China daarmee veel tastbare voordelen aan de mensheid kan bieden. De echte vraag die wij in het Westen zouden moeten stellen, is hoe we gezamenlijk onze bewegingen kunnen versterken om echt druk uit te oefenen op de voornaamste oorzaak van de genocide in Gaza: het bestaan van het Amerikaanse imperium. Als we dat eenmaal doen, zullen er nieuwe en ruime mogelijkheden ontstaan om niet alleen een einde te maken aan de verschrikkingen in Gaza, maar ook aan het hele imperialistische systeem waaruit ze voortkomen.
——————————————————————-
Het bovenstaande artikel is van Danny Haiphong, medeoprichter van Friends of Socialist China. Het is een hoofdstuk van de binnenkort te verschijnen bundel China Changes Everything, samengesteld door het FoSC US Committee. Het stond eerst op de website van Friends of Socialist China.
Danny Haiphong ‘bedrijft journalistiek en maakt analyses vanuit een socialistisch en anti-imperialistisch persprectief’ (cfr. zijn substack The Chronicles of Haiphong).
Voor ChinaSquare vertaald door Dirk Nimmegeers.
