Paweł Wargan en Jason Hickel (OPINIE)
Dit is deel 2 van een paper over integrale volksdemocratie, het complexe systeem van politieke participatie en bestuur aan de basis, en een pijler van het Chinese moderniseringsproces. Eerder publiceerden we Deel 1.
Het Chinese model van integrale volksdemocratie combineert twee belangrijke democratische modellen: electorale democratie en consultatieve democratie.
Electorale en consultatieve volksdemocratie
Het begint op gemeentelijk vlak (乡镇级), waar de gemeentelijke volkscongressen rechtstreeks door de bevolking worden gekozen. Op dit niveau wordt participatie ook gegarandeerd door het zelfbestuur van dorpscomités met rechtstreekse verkiezingen en lokale overlegvergaderingen en forums. Verkiezingen aan de basis vormen het meest uitgebreide en dynamische type van democratie in China. Er zijn verkiezingen van dorpscomités, stedelijke bewonerscomités en werknemerscongressen in bedrijven en openbare instellingen. Dit is belangrijk omdat China sterk gedecentraliseerd blijft. Lokale besturen – op het niveau van provincies, prefecturen, districten, gemeenten en dorpen – zijn goed voor 50 procent van de overheidsinkomsten en bijna 85 procent van de uitgaven. De centrale overheid van China is verantwoordelijk voor slechts 15 procent van de totale overheidsuitgaven – het wereldwijde gemiddelde is 66 procent. (27)
Op county-level(县级) – arrondissementsniveau – zijn er County People’s Congresses, lokale volkscongressen ondersteund door plaatselijke CPPCC-comités (adviescomités), en gespecialiseerde comités voor landbouw, industrie, onderwijs en andere gebieden en openbare hoorzittingen over belangrijke onderwerpen. Op het niveau van de prefectuur/stad(地市级) zijn er Municipal People’s Congresses, gemeentelijke volkscongressen en hun permanente comités, gemeentelijke CPPCC-comités, sectorspecifieke raadplegingsmechanismen en brede inspraak bij stadsplanning en -ontwikkeling. Op provinciaal niveau (省级) zijn er Provincial People’s Congresses, provinciale volkscongressen en hun permanente comités, provinciale CPPCC-comités, interregionale coördinatiemechanismen en beleidsoverlegprocessen met academische instellingen en denktanks. Nadat het volk vertegenwoordigers heeft gekozen op het niveau van de gemeentes en de arrondissementen, kiezen die vertegenwoordigers op hun beurt afgevaardigden op hogere bestuursniveaus (zie figuur 1).
China’s zelfbestuur op gemeenschapsniveau werkt via vijf onderling verbonden dimensies van democratie die een uitgebreid systeem van lokale participatie en toezicht creëren. Democratische verkiezingen vormen het fundament, door middel van verkiezingen aan de basis, voor dorpscomités, comités van stadsbewoners en werknemerscongressen in bedrijven en openbare instellingen, waarbij de leiders en leden van de comités tegelijk met de functies op gemeentelijk en arrondissementsniveau worden verkozen. Democratische consultatie omvat verschillende kanalen, waaronder voorstellen, conferenties, discussies, seminaries, hoorzittingen, beoordelingen, internetplatforms en opiniepeilingen, waardoor gemeenschappen zaken kunnen aankaarten die de vitale belangen van mensen raken, vooral als het gaat om de rechten van specifieke groepen. Democratische besluitvorming vindt plaats door middel van verschillende vergadervormen tussen dorps- en stadsbewoners en hun vertegenwoordigers, waarbij economische en sociale kwesties, infrastructuur, sociaal beheer, culturele diensten, milieubehoud, zelfbestuurregelingen en andere belangrijke lokale zaken aan bod komen. Hier zijn de bewoners betrokken bij zowel de besluitvorming als de implementatie. Democratisch beheer stelt stedelijke en plattelandsgemeenschappen in staat om hun eigen regels en conventies op te stellen met betrekking tot de rechten en plichten van bewoners, organisatorische procedures, principes van de collectieve economie, veiligheid in de buurt, openbare veiligheid, sanitaire voorzieningen, huwelijksgebruiken, gezinsplanning en culturele activiteiten, met gemeenschappen die hun eigen openbare zaken en diensten beheren binnen grondwettelijke en wettelijke kaders. Tot slot stelt democratisch toezicht burgers, rechtspersonen en organisaties in staat om toezicht te houden op de werking van overheidsorganen en -medewerkers door middel van administratieve beoordelingsverzoeken, rechtszaken en klachten bij toezichthoudende organen over wangedrag, plichtsverzuim, machtsmisbruik of schendingen van de beroepsethiek, waardoor verantwoordingsmechanismen worden gecreëerd die de cyclus van democratisch bestuur aan de basis voltooien. (28) Al deze niveaus vind je terug in het uitgebreide raadplegingsproces dat de transformatie van Minzhu Village in Chongqing begeleidde.
Nationaal komen deze processen samen in het National People’s Congress(NPC), het Nationale Volkscongres, en het Nationaal Comité van de CPPCC, naast overlegmechanismen van de Staatsraad en beleidsoverlegprocessen van de centrale overheid. Het NPC fungeert als China’s hoogste orgaan van de staatsmacht, met afgevaardigden die worden gekozen via een indirect verkiezingssysteem met meerdere niveaus, beginnend met de directe verkiezing van ambtenaren op het niveau van de gemeente. In 2023 telde het NPC 2.977 leden, waaronder vertegenwoordigers van alle 56 etnische groepen. De minderheden maakten 14,85% van het totaal uit (in die zin hebben minderheden – ongeveer 10% van de Chinese bevolking – een bovengemiddelde vertegenwoordiging in de regering). 16,69% van de NPC-leden waren vertegenwoordigers van eerstelijnswerkers en boeren, met 56 vertegenwoordigers van arbeidsmigranten. Partij- en regeringskaderleden vertegenwoordigden 32,55% van het totaal, een cijfer dat langzaam is gedaald naarmate meer arbeiders, boeren en experts lid worden van het Congres. (29) Het NPC komt jaarlijks bijeen en heeft een Permanent Comité dat de macht uitoefent tussen de zittingen door. De CPPCC werkt parallel aan het NPC-systeem, van nationaal tot lokaal niveau. Er zitten vertegenwoordigers in van de acht democratische partijen van China, etnische minderheden, religieuze groeperingen, vertegenwoordigers van Hongkong, Macau, de regio Taiwan en Chinezen die in het buitenland wonen, en prominente personen uit verschillende sectoren. Het dient als adviesorgaan voor politieke dialoog en consensusvorming.
In elk van deze institutionele besluitvormingslagen komt de evolutie tot uiting van het ‘massalijn’-proces om ideeën, beleid en rapporten van gemeenschappen naar het nationale niveau omhoog te filteren en vervolgens naar beneden toe te passen bij de beleidsimplementatie. Via die zich ontwikkelende massalijn zijn de instrumenten verfijnd en aangescherpt die voor ongekende verbeteringen in het leven van mensen hebben gezorgd.
Percepties van democratie in China
Het totaalbeeld van het Chinese systeem van ‘integrale volksdemocratie’ weerlegt het heersende discours in de westerse academische wereld. In het Westen heet het politieke systeem van China autoritair en illegitiem. De Chinese staat zou zijn voortbestaan fundamenteel enkel aan dwangmechanismen danken. In werkelijkheid bevat het Chinese democratische proces een rijke schakering aan instellingen en praktijken die samen een steeds bredere deelname van de bevolking aan het bestuur van het land mogelijk maken.
Net zo belangrijk is de vraag hoe de Chinese bevolking zelf tegen haar democratische model aankijkt. Uitgebreide onderzoeksgegevens over de Chinese perceptie van democratie, ook verzameld door gevestigde westerse liberale instellingen tonen hier niet alleen aan dat het Chinese volk overweldigend tevreden is met het werk van hun centrale en provinciale overheden, maar ook dat de overgrote meerderheid van de Chinezen van mening is dat hun beheer democratisch is en het volk dient.
Hier geven we gegevens weer van verschillende grote onderzoeken. Ten eerste heeft het Harvard University Ash Center for Democratic Governance and Innovation sinds 2003 de meest uitgebreide onafhankelijke beoordeling van de tevredenheid van Chinese burgers over de prestaties van de overheid bijgehouden. Het rapport van 2020, ‘Understanding CCP [sic] Resilience: Surveying Chinese Public Opinion Through Time’, liet zien dat er onder de bevolking brede steun is voor de Chinese regering op alle niveaus. De auteurs van het onderzoek werkten binnen een analytisch kader dat aanvankelijk veronderstelde dat het autoritaire karakter van het Chinese systeem zou leiden tot een ernstige verkleining van het draagvlak. In plaats daarvan stelden ze een consistente toename in tevredenheid bij de burgers vast. De tevredenheid over de centrale overheid bereikte 93% in 2016, terwijl 82% van de respondenten hun steun bleven uitspreken voor de provinciale overheden – met consistente stijgingen in de loop van de tijd (zie figuur 2). Dat gemarginaliseerde bevolkingsgroepen in economisch achtergestelde regio’s in het binnenland bij het onderzoek een verhoudingsgewijs grotere toename in tevredenheid lieten blijken is veelzeggend. Zoiets geeft aan dat de staat werk maakt van betere materiële omstandigheden en het lijkt een belangrijke factor in de vorming van het draagvlak. Dat bevestigt de opvatting die in China leeft over wat de functie van een integrale volksdemocratie moet zijn en effectief is. (30)
De auteurs vatten hun resultaten als volgt samen. ‘We stellen vast dat sinds het begin van het onderzoek in 2003 de tevredenheid van Chinese burgers met de overheid vrijwel over de hele lijn is toegenomen. Chinese burgers beoordelen de overheid als bekwamer en doeltreffender dan ooit tevoren. Dit gaat op voor een breed spectrum van terreinen, gaande van de impact van het algemene nationale beleid tot het functioneren van lokale stadsambtenaren. Interessant is dat meer gemarginaliseerde groepen in armere regio’s in het binnenland naar verhouding vaker een grotere tevredenheid laten blijken. Ten tweede lijkt de houding van Chinese burgers een reactie (soms positief, soms negatief) op reële veranderingen in hun materiële welzijn.’ (31)
Deze resultaten komen overeen met gegevens van de Asian Barometer Survey, waaruit in 2015 bleek dat 87% van de respondenten in China ‘veel’ of ‘tamelijk veel’ vertrouwen had in de nationale overheid. Dat geldt ook voor de World Values Survey, waaruit consistent blijkt dat meer dan 90% van de mensen in China aangeeft ‘veel’ of ‘behoorlijk veel’ vertrouwen te hebben in de nationale overheid. In 2018, bij de meest recente dataverzameling, stond het vertrouwen op 95%, een van de hoogste niveaus ter wereld.
Als aanvulling op deze bevindingen heeft de Alliance of Democracies (AoD), opgericht door voormalige functionarissen in de leiding van de NAVO en de Deense overheid, sinds 2019 jaarlijkse rapporten van de Democracy Perception Index uitgebracht.
In samenwerking met het Duitse marktonderzoeksbureau Latana maakt de AoD gebruik van methoden die speciaal zijn ontworpen om de vertekening van de respons en de effecten van zelfcensuur te verminderen. Uit de bevindingen voor 2024 blijkt dat 92% van de Chinese respondenten democratie belangrijk vindt, dat 79% zijn land als democratisch kenmerkt en dat 91% van mening is dat zijn regering de belangen van de meerderheid van de bevolking dient en niet die van de elites. Al deze cijfers waren hoger dan in bijna elk ander land ter wereld en lagen op elk van deze punten ver voor op de cijfers bij respondenten in de klassieke liberale democratieën zoals de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië (zie figuur 3). (32)
Het AoD-onderzoek peilt ook naar de perceptie die mensen hebben van vrijheid van meningsuiting en vrije en eerlijke verkiezingen. Ook hier presteert China beter dan de VS en het grootste deel van Europa. Met de stelling ‘Iedereen in mijn land kan vrij zijn mening geven over politieke en sociale onderwerpen’ was slechts 18% van de mensen in China het oneens (vergeleken met 27% in de VS). En met de stelling ‘Politieke leiders in mijn land worden gekozen in vrije en eerlijke verkiezingen’ was slechts 5% in China het oneens (vergeleken met 27% in de VS).
Tot slot werd in een recent onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Political Psychology, aan mensen in 42 landen gevraagd of ze denken dat hun systeem eerlijk en rechtvaardig is. (33) De onderzoekers legden de volgende stellingen voor: ‘Over het algemeen vind ik de samenleving eerlijk’, ‘Over het algemeen werkt het politieke systeem in mijn land zoals het hoort’, ‘Iedereen in mijn land heeft een eerlijke kans op rijkdom en geluk’ en ‘De samenleving in mijn land is zo georganiseerd dat mensen meestal krijgen wat ze verdienen’. Uit de resultaten blijkt dat het gemiddelde antwoord in de meeste landen ‘enigszins mee oneens’ of ‘neutraal’ is. Er is maar één land waar het gemiddelde antwoord ‘enigszins mee eens’ is, en dat is China. Met andere woorden, mensen in China zijn het er vaker mee eens dat hun systeem eerlijk en rechtvaardig is dan in welk ander onderzocht land ook.
Dit zijn allemaal opmerkelijke resultaten. Sceptici hebben vraagtekens bij de gegevens en denken dat respondenten de mate waarin ze hun regering steunen kunnen overdrijven als ze in een systeem leven waar ze waarschijnlijk bang moeten zijn voor onderdrukking als ze hun politieke mening uiten. Dit staat bekend als een ‘strategisch onjuiste weergave’. Maar de hoge scores voor China en het feit dat al deze studies lage scores vinden in landen die bekend staan om hun politieke onderdrukking, suggereert dat dit voor de Chinese resultaten geen echt probleem is. In ieder geval is deze kwestie uitgebreid onderzocht in de wetenschappelijke literatuur over China. Onderzoekers hebben verschillende enquêtes gedaan met methodes die specifiek ontworpen zijn om een strategisch verkeerde weergave uit te sluiten, zoals lijstexperimenten en impliciete associatietesten. Keer op keer bevestigen deze onderzoeken dat in China de regering en het politiek-economische systeem wel degelijk kunnen rekenen op veel steun bij de bevolking. (34)
Politiek, economie en samenleving
Deze empirische bevindingen vormen een fundamentele uitdaging voor de liberale analytische kaders waarmee we politieke legitimiteit meestal beoordelen. De consistent hoge goedkeuringspercentages die in meerdere onafhankelijke onderzoeken over China zijn gedocumenteerd, suggereren dat legitimiteit wellicht minder voortkomt uit procedurele democratische vormen dan uit hoe de overheid daadwerkelijk rekening houdt met de materiële omstandigheden van het volk. Deze observatie komt overeen met historisch materialistische analyses die meer belang hechten aan de relatie tussen staatsmacht, volksmassa en economische ontwikkeling dan aan puur procedurele democratische mechanismen.
Bedenk dat de lonen in de productiesector in China de afgelopen twintig jaar zijn verachtvoudigd. De lonen in China zijn gestegen van de laagste in Azië tot hoger dan in elk ander opkomend land in de regio. China heeft nu een van de hoogste levensverwachtingen in de ontwikkelingslanden. Volgens gegevens van GBDS ligt de gezonde levensverwachting in China nu zelfs meer dan vier jaar hoger dan in de VS. (35) Dit zijn belangrijke historische ontwikkelingen en het belang ervan is niet onopgemerkt aan de Chinezen voorbijgegaan.
We schreven dat het een van de doelstellingen is van de socialistische democratie om ook de productie te democratiseren. In deze paper gaat onze aandacht vooral naar politieke processen en het valt buiten ons bestek om te onderzoeken of en in welke mate er in China een economische democratie is gerealiseerd. Dit is een onderwerp van veel discussie onder socialisten, ook in China zelf. De overheidscontrole over de financiële sector en de sleutelsectoren van de economie (staatsbedrijven leveren bijna een derde van China’s bbp) geeft China de mogelijkheid om investeringen en productie te sturen op grond van democratisch goedgekeurde nationale ontwikkelingsplannen. Toch wijzen linkse critici erop dat de directe ervaring van veel Chinese arbeiders met het arbeidsproces er een blijft van uitbuiting in kapitalistische bedrijven.
De laatste jaren lijkt de Communistische Partij van China aan te dringen op meer werknemersdemocratie binnen bedrijven. Zo moeten volgens recent uitgevaardigde richtlijnen bedrijven met meer dan drie werknemers die lid zijn van de CPC deze werknemers een vertegenwoordiging geven in het bestuur van het bedrijf. De komende decennia zal duidelijker worden welke richting de Communistische Partij van China uitgaat met de kwestie van economische democratie, maar uit onze gesprekken met mensen in China lijkt het duidelijk dat de regering sinds 2012, en in het bijzonder sinds het 19e Nationale Congres in 2017, het streven naar socialisme sneller laat verlopen. Het is nu het officiële doel in China om tegen 2049 een ‘modern socialistisch land op te bouwen dat welvarend, sterk, democratisch, beschaafd en harmonieus’ is. Dit zijn geen loze kreten, maar verwoordingen van een breed scala aan concrete beleidsmaatregelen met duidelijke beoordelingscriteria. Een zeer belangrijke pijler van het doelgerichte programma voor armoedebestrijding was bijvoorbeeld de ontwikkeling van coöperatieve economieën op het Chinese platteland.
Kortom, de Chinese praktijk laat zien hoe alternatieve democratische systemen – in China integrale volksdemocratie, whole-process people’s democracy genoemd – legitimiteit kunnen genereren langs andere paden dan die waaraan we in liberale democratieën de grootste waarde hechten. Het principe van het democratisch centralisme, plus de geïnstitutionaliseerde deelname van de bevolking aan beleidsvormingsprocessen, creëren mechanismen die de overheid in staat stellen op de inbreng van de bevolking in te spelen. Die zijn van een hogere orde dan de periodieke verkiezingscycli, die de limiet vormen voor politieke betrokkenheid in kapitalistische samenlevingen.
Conclusie
De transformatie van het dorp Minzhu – zoals er zich duizenden voltrekken in heel China – biedt een concrete illustratie van hoe de integrale volksdemocratie functioneert en een realiteit is voor de 1,4 miljard bewoners van China. De honderden volksvergaderingen, de gedigitaliseerde brievenbus voor suggesties van de burgers en het uitgebreide proces van raadplegingen die de regeneratie van het dorp in goede banen hebben geleid, laten in het klein de grote lijnen zien van het hele systeem waarmee de Chinese socialistische democratie via participatie van het volk materiële verbeteringen tot stand brengt in het leven van de mensen. Dit proces, dat geworteld is in meer dan een eeuw revolutionaire ervaring en methodologie, stelt fundamentele veronderstellingen ter discussie over de relatie tussen democratie, ontwikkeling en politieke legitimiteit die lange tijd het westerse discours hebben gedomineerd. Het laat de superioriteit van de socialistische democratie zien, die niet alleen focust op politieke, maar ook op sociale en economische rechten.
Het Chinese model bewijst dat democratie niet beperkt hoeft te blijven tot periodieke verkiezingen of formele procedurele rechten die losstaan van materiële omstandigheden. Een integrale volksdemocratie integreert verkiezings- en raadplegingsmechanismen op meerdere bestuursniveaus, van dorpscomités tot het Nationale Volkscongres, en creëert zo doorlopende kanalen voor deelname van de bevolking aan besluitvormingsprocessen. Nog belangrijker is dat de democratische legitimiteit berust op aantoonbare verbeteringen in de materiële en sociale omstandigheden van de mensen – het uitbannen van absolute armoede, een grootschalige ontwikkeling van de infrastructuur, technologische vooruitgang en een stijgende levensstandaard – bereikt door processen waar de inbreng van het volk en het toezicht op de beleidsvorming systematisch deel van uitmaken.
De invulling van democratie als een zich uitbreidend historisch proces in plaats van een vaste institutionele regeling, weerspiegelt de bredere methodologische verschillen tussen de historisch materialistische en de liberale kijk op de politiek. Waar de liberale democratie de bestaande westerse institutionele vormen beschouwt als het eindpunt van democratische ontwikkeling, ziet de socialistische democratie de democratische praktijk als iets dat voortdurend in ontwikkeling is omdat het inspeelt op de veranderende materiële standigheden en behoeften van het volk. Zoals Lin Shangli stelt, is er een nauw verband tussen democratie en ontwikkeling: ‘Democratie is een voorwaarde voor de modernisering maar ook een van haar essentiële opdrachten; ze dient als een instrument voor vooruitgang, maar is tegelijk een doel in het moderniseringsstreven.’ (36) De Chinese ervaring suggereert dat deze dialectische benadering – een benadering die prioriteit geeft aan inhoud boven vorm en aan resultaten boven procedures – een steviger onderbouw kan bieden voor echte volkssoevereiniteit dan systemen die politieke gelijkheid formaliseren en tegelijkertijd de enorme economische verschillen tolereren waardoor zinvolle democratische participatie wordt ondermijnd.
Meer fundamenteel toont de Chinese ervaring aan dat socialistische opbouw en democratie onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Zoals Victor Gao opmerkt:
‘Al wie gelooft dat China de volledige en diepgaande economische transformatie van de afgelopen vier decennia heeft kunnen bewerkstelligen, de schrijnende armoede volledig heeft kunnen uitbannen en het grootste aantal internet- en smartphonegebruikers ter wereld heeft kunnen creëren, dat bovendien elk jaar meer dan 150 miljoen mensen uit China over de hele wereld reizen, dat dit allemaal is gebeurd zonder democratie, zonder dat het Chinese volk actief heeft deelgenomen aan het besluitvormingsproces, moet wel uitgaan van een gebrekkige analyse en foute conclusies trekken.’ (37)
Stof tot nadenken
De gevolgen reiken verder dan de grenzen van China. In een tijd waarin westerse liberale democratieën geconfronteerd worden met toenemende legitimiteitscrisissen – afnemende deelname aan verkiezingen, groeiende ongelijkheid, institutioneel disfunctioneren, toenemende vervreemding van politieke processen onder de burgers en de verwerping van liberaal-democratische normen door staten die steeds meer verwikkeld raken in imperialistische expansieoorlogen – biedt het Chinese model alternatieve manieren om de relatie tussen volkssoevereiniteit en doeltreffend bestuur vorm te geven. Het suggereert dat de ultieme test voor de democratie niet ligt in conformiteit met bepaalde institutionele regelingen die in specifieke historische contexten zijn ontwikkeld, maar in haar vermogen om de mensen te activeren bij de ontplooiing van hun leven en van de samenleving. Om de integrale volksdemocratie te kunnen begrijpen, moeten we daarom de beperkingen die worden opgelegd door de liberale ideologie achter ons laten en ons serieus verdiepen in socialistische methoden van politieke organisatie, die cruciale inzichten bieden voor alle samenlevingen die worstelen met vraagstukken van ontwikkeling en volkssoevereiniteit in de eenentwintigste eeuw.
Het bovenstaande artikel van Paweł Wargan en Jason Hickel is het tweede deel van een paper oorspronkelijk gepubliceerd als Building whole-process people’s democracy in China op Progressive International, in de reeks Building the Future, een verzameling onderzoeken naar hedendaagse socialistische opbouw.Eerder publiceerden we Deel 1.
Paweł Wargan is activist, onderzoeker en organisator. Hij is politiek coördinator bij Progressive International.
Jason Hickel is een bekende antropoloog. Zijn expertise ligt in politieke economie, ongelijkheid en ecologische economie. Hickel doceert aan een aantal prestigieuze universiteiten, waaronder die van Barcelona en Londen.
De vertaling van het oorspronkelijk Engelstalige artikel is van Steven Baeten, Erwin Carpentier, Walter Demuyter, Dirk Nimmegeers en Lut Schorpion
De standpunten in opiniestukken zijn niet noodzakelijk identiek aan de redactionele lijn van ChinaSquare.be. De verantwoordelijkheid voor de inhoud ligt bij de auteurs.
Eindnoten
27 Arthur Kroeber, China’s Economy: What Everyone Needs to Know (New York: Oxford University Press, 2020), 147
28 “China: Democracy That Works”, State Council Information Office, December 4, 2021.
29 【两会知识贴④】全国人大代表都是谁？GuangmingDaily, 4 maart 2023.
30 Cunningham, Edward, Saich, Tony and Turiel, Jesse. “Understanding CCP Resilience: Surveying Chinese Public Opinion Through Time.” Ash Center for Democratic Governance and Innovation, Harvard Kennedy School, 2020.
31 Ibidem.
32 Alliance of Democracies Foundation. “Democracy Perception Index 2024.”33 Evan A. Valdes, James H. Liu, Matt Williams, Stuart C. Carr, “A cross-cultural test of competing hypotheses about system justification using data from 42 nations”, Political Psychology, Volume 46, Issue 4: 822-846.
34 Voor een kort overzicht van deze literatuur, zie: Jason Hickel, “Support for government in China: is the data accurate?” Op ChinaSquare in het Nederlands vertaald.
35 Global Burden of Disease Study
36 Lin Shangli, “Developing Whole-Process People’s Democracy to Advance Chinese Modernization”, Qiushi Journal.
37 “How does whole-process people’s democracy work?” CGTN, 7 november 2022.
Wat is er nodig om een Chinese ambtenaar te worden? Hoe wordt het overheidsbeleid bepaald? Op welke manieren dient de overheid het volk en hoe kan zij ter verantwoording worden geroepen? Een 106 minuten durende documentaire over een reis door China met zeven experts uit de hele wereld om te ontdekken hoe de democratie in China verschilt van die in het Westen.
Meer over het Nationale Volkscongres, zie Democratie in China: de werking van het Nationale Volkscongres van Jenny Clegg.
Voor een cross-culturele benadering van democratie, zie Cultuurvezels weven uiteenlopende democratische patronen van Peter Peverelli en Gordon Dumoulin.
