Het Grote Kanaal van China is een van ’s werelds oudste door de mens gegraven waterwegen. Eeuwenlang vervoerden Chinese handelaren daar goederen, met name rijst, uit het zuiden naar het noorden van China. Het Kanaal begint in de rijke Yangtze Delta en eindigt nabij Beijing, in het district Tongzhou. Het Kanaal is nooit echt in onbruik geraakt, maar het stadsbestuur van Beijing is druk doende er een enorm amusementsregio van te maken.
Voorstelling in het tempelcomplex; foto van de auteur
Geschiedenis
Het Grote Kanaal is een uitgestrekt waterwegsysteem in de oostelijke vlaktes van China, dat loopt van Beijing in het noorden tot de provincie Zhejiang in het zuiden. Gebouwd in secties vanaf de 5e eeuw voor Christus, werd het voor het eerst in de 7e eeuw na Christus (gedurende de Sui Dynastie) opgewaardeerd tot een vervoerskanaal dat belangrijke regio’s van het rijk met elkaar verbonden. Hiervoor richtte men een reeks gigantische bouwplaatsen in, waardoor ’s werelds grootste en meest uitgebreide civieltechnische project van vóór de Industriële Revolutie ontstond. Het vormde de ruggengraat van het binnenlandse vervoerssysteem van het rijk, vervoerde graan en strategische grondstoffen en leverde rijst om de bevolking in het noorden te voeden. Tegen de 13e eeuw bestond het uit meer dan 2000 km kunstmatige waterwegen, die vijf van de belangrijkste stroomgebieden van China met elkaar verbonden. Het heeft doorlopend een belangrijke rol gespeeld bij het waarborgen van de economische welvaart en stabiliteit van het land en wordt vandaag de dag nog steeds als een belangrijk transportkanaal gebruikt. Qua grootsheid doet het niet onder voor de veel bekendere Grote Muur.
Tongzhou
Tongzou was ooit een zelfstandige bestuurseenheid ten oosten van Beijing. Het was het eindpunt van het Grote Kanaal. Vandaar werden goederen per kar, kameel (daar waren tot voor kort veel van in Beijing), e.d., de stad in vervoerd. Dat was ook de reden dat veel straten in het gebied achter de Chaoyang Poort (Chaoyangmen) van Beijing het karakter cang (opslagplaats) in hun naam hebben. Tijdens de eerste jaren van de jonge Volksrepubliek raakte de regio enigszins op de achtergrond. Na de eeuwwisseling echter heeft de het gemeentebestuur van Beijing besloten de overheidskantoren naar Tongzhou te verplaatsen. Uiteraard verwacht de overheid dat de ambtenaren ook meeverhuizen. Er zijn snelwegen en metrolijnen vanuit centraal Beijing naar Tongzhou aangelegd om die verhuizing aantrekkelijker te maken. De hele regio is momenteel een grote bouwplaats.
Amusement
Daarnaast is het Kanaal enorm verbreed. Dat komt goed uit voor een waterarme regio als Beijing. De Gemeente heeft daarom ook een enorme groene strook rond de oevers van het Kanaal gepland, dat een groot stadspark moet gaan vormen. Die aanleg is inmiddels al ver gevorderd, zoals we tijdens ons bezoek vandaag kon zien. Er is een netwerk van voet- en fietspaden aangelegd, met speelplaatsen voor kinderen. Er is voldoende parkeergelegenheid. En natuurlijk kun je boottochten over het Kanaal maken. Eten en drinken is ook geen probleem, maar dat geldt toch al voor heel China. Een stadsbewoner die een dagje in een groene omgeving door wil brengen hoeft niet ver meer te reizen.
Cultuur
De culturele betekenis van het Grote Kanaal is bij al deze plannen ook niet vergeten. Het hoofddoel van ons bezoek was de recentelijk herstelde Tempel van Drie Religies. Als symbool voor de tolerantie een eensgezindheid in China was aan het eindpunt van het Kanaal een tempelcomplex gebouwd gewijd aan drie belangrijke geestelijke stromingen in China: Confucianisme, Boeddhisme en Taoïsme. Het complex omvatte ook een pagode die dienst deed als baken voor de schippers op het Kanaal. Zodra de pagode in zicht kwam, wisten ze dat ze bijna bij de hoofdstad waren. Toen de Acht Naties Alliantie in 1900 naar Beijing trok om daar een eind te maken aan het beleg van de wijk van de buitenlandse legaties door de Boxers (een groep opstandelingen tegen de heersende dynastie), hebben ze op hun weg het tempelcomplex verwoest. De lokale overheid heeft op basis van de ruïnes de tempel weer opgebouwd. Dat werk is nog in volle gang, maar dit keer brachten we alvast een bezoek. We hadden geluk, want de lokale overheid had een culturele middag met traditioneel amusement als komische voordrachten en een leeuwendans georganiseerd. De voorstellingen werden verzorgd door artiesten uit de regio Tongzhou. Dit gaf meteen een goed inzicht in de manier waarop regionale overheden in China de lokale cultuur gebruiken om de sociale binding te versterken.
Bron: eigen observaties van de auteur
