De Japanse premier Sanae Takaichi deed op 7 november een riskante uitspraak over wat er zou gebeuren als China zich gedwongen zou zien de hereniging met zijn de facto autonome provincie Taiwan met geweld tot stand te bengen.
Ze zei dat als het vasteland dan een blokkade rond het eiland zou leggen, Japan dat als een ‘levensbedreigende situatie’ tegen zichzelf zou kunnen zien. In dat geval zou Japan volgens de wetgeving het ‘recht op collectieve zelfverdediging’ kunnen uitoefenen. Met andere woorden: militair ingrijpen tegen China. Takaichi gaf toe dat haar woorden verkeerd zouden kunnen worden uitgelegd. In de Diet, het Japanse parlement, heeft ze echter vervolgens verklaard dat haar uitspraak in overeenstemming is met het standpunt van de regering en dat ze deze niet zal intrekken.
Redenen voor Chinees protest
Om een aantal redenen is dit voor de Chinezen een flagrante provocatie. Japan heeft na zijn overwinning in een oorlog tegen China het Chinese eiland Taiwan vanaf 1895 bezet en gekoloniseerd. Verder is Japan in een ander deel van China, het noordoosten, in 1931 binnengevallen uitgerekend onder het voorwendsel van zelfverdediging. Deze en andere bezette gebieden moest Japan teruggeven aan China in 1945 na de Japanse nederlaag in de wereldoorlog. Tijdens de bezetting van China en andere Aziatische landen hebben Japanse soldaten en politici zich schuldig gemaakt aan onnoemelijk veel en wrede oorlogsmisdaden. Dit is iets waarvoor veel leiders zich nooit oprecht verontschuldigd hebben.
De voornaamste reden waarom de uitspraken van de Japanse premier totaal onaanvaardbaar is echter de visie op Taiwan. Taiwan is Chinees, er is maar 1 China in de wereld en de regering ervan zetelt in Beijing. Dit heet het Eén China-principe en de overgrote meerderheid van de landen in de wereld erkent dat, ook de westerse landen. De laatsten nemen, onder aanvoering van de Verenigde Staten, de opzettelijk dubbelzinnige houding aan om officieel het Eén China-principe trouw te blijven, maar intussen de separatisten van het eiland te behandelen als vertegenwoordigers van een onafhankelijke staat, en (dit geldt voor de VS alleen) door ze voortdurend verder te bewapenen. Het spreekt dus vanzelf dat China zich krachtig verzet tegen de uitspraken van mevrouw Takaichi, want die komen neer op een flagrante inmenging in de binnenlandse zaken van China en een gevaarlijke oorlogszuchtige provocatie.
Rechts en militaristisch
Takaichi is in oktober tot leider verkozen van de Liberaal-democratische Partij van Japan. Deze grote rechtse partij met een sterke militaristische en pro-Amerikaanse stroming, leidt een minderheidsregering. De partij is erin geslaagd Takaichi vervolgens in het Japanse parlement tot premier te laten verkiezen. Omdat zij leider werd had haar coalitiepartner, de gematigde Komeito-partij, de coalitie opgezegd. Verder regeren ging enkel met de steun van een kleine nog rechtsere partij. Haar uitspraken maken deel uit van haar strategie en van het programma dat zij en haar regering op het oog hebben. Zij is een van die uiterst rechtse Japanse politici die regelmatig in het Yasukuni Schrijn de zwaarste Japanse oorlogsmisdadigers gaan eren. Voor China, maar ook voor de beide Korea’s een teken dat machtige Japanse politici weigeren hun oprechte spijt te betuigen voor de oorlogsmisdaden van het Japanse fascisme en voor de kans dat het Japanse militarisme weer kan terugkomen. Het is in lijn met het streven van haar regering en haar bondgenoten om de pacifistische passages in de Japanse grondwet te herroepen en veel meer aan bewapening uit te geven.
De kaart van Washington
Dat alles speelt volledig in de kaart van de VS. Washington moedigt Tokio aan om mee te doen aan de propaganda over de vermeende dreiging van China, en om een nog grotere bijdrage te leveren aan de omsingeling van China, een omsingeling die de VS veiligheidsbeleid noemt. Washington is dus zeer te spreken over het aan de macht komen van Takaichi die op al de voornoemde terreinen kiest voor de meest extreme standpunten en plannen. Bovendien heeft ze publiek belangstelling getoond voor het aangaan van een ‘veiligheidspartnerschap’ met Taiwan. Daarmee zou ze zelfs de dubbelzinnigheid rond het Eén-Chinaprincipe laten vallen en er rechtstreeks tegen ingaan, een daad van regelrechte vijandigheid. China heeft onmiddellijk na de uitspraken van Takaichi en later ook na haar weigering om ze in te trekken aan de alarmbel getrokken, en officieel protest aangetekend.
Genoeg verzet in Japan zelf?
Ook in Japan is er echter verzet tegen tegen deze oorlogszuchtige strategie. Andere politieke partijen voeren er oppositie tegenen dus de grote delen van de bevolking die zij vertegenwoordigen zijn het daar niet mee eens. Toen mevrouw Takaichi aan de macht kwam heeft de coalitiepartner van de Liberale Partij, de gematigde Komeito-partij de coalitie opgezegd, zodat Takaichi nu regeert met een minderheidsregering. Haar voorganger, premier Ishiba heeft haar uitspraken verworpen. Sommigen beweren echter, zonder bewijzen, dat volgens opiniepeilingen 98 procent van de Japanse bevolking China als een bedreiging voor de nationale veiligheid zou beschouwen. De politiek van China is er echter een van verzoening. Beijing doet er alles aan om toe te werken naar een geweldloze hereniging met Taiwan en de Japanse bevolking, en dan vooral de jongeren, kennis te laten maken met hoe China echt is en wat zijn vreedzame bedoelingen zijn, echter met als rode lijn de ‘onafhankelijkheid van Taiwan’. Voor de Aziatische regio en de wereld in zijn geheel zullen de Chinese pogingen succes hebben en de oorlogsplannen van Trump & Co kunnen verijdelen.
Bronnen
Xinhua, Global Times, Wikipedia, Forbes, CNN, vrt.nws, DW.com
