President Xi Jinping haalde de krantenkoppen op de Rio G20-top van 2024, toen hij beloofde de wereldwijde handel in landbouwproducten opnieuw vorm te gaan geven. Hij beloofde de Chinese import uit ontwikkelingslanden te verhogen tot meer dan 8 biljoen dollar tegen 2030. In 2024 bedroeg die nog 1,4 biljoen dollar. Nu krijgt dit beleid een extra stimulans door de handelsoorlog van Donald Trump.
Soja uit Brazil; foto Baidu (disclaimer)
Groot land
Stellen dat China een immens groot land is met een enorm aantal monden die dienen te worden gevoed, is een open deur intrappen. Sinds het begin van de geschiedenis speelde de voedselvoorziening een cruciale rol in de populariteit van de Chinese regering van het moment. Wie al die mensen kon voeden kon op hun steun rekenen. Aan de andere kant was hongersnood één van de meest typerende oorzaken waarom een dynastie ten onder ging.
Buffers
In het nieuwe China heeft men de voedselproductie voortvarend aangepakt en het land heeft nu een redelijke graad van zelfvoorziening. De regering is echter ook steeds op haar hoede voor mogelijke tekorten. Wat strategische goederen als graan en vlees betreft houdt de Chinese overheid bepaalde hoeveelheden in voorraad. In geval van tekorten, maar ook als de prijzen van dergelijke goederen te hoog dreigen op te lopen, kan de regering een deel van de voorraad aanspreken om het tekort aan te vullen dan wel de prijs te drukken.
Grote speler
Een dergelijk beleid kan niet enkel steunen op de lokale productie. China is daarom een belangrijke speler op de internationale markt. Het land voert grote hoeveelheden granen, soja, vlees, suiker e.d. in. Een grote speler kan automatisch een grote vuist maken. China kan kopen waar de prijs het laagst is en aanbieders tegen elkaar uitspelen. Nog belangrijker is dat China hiermee een interessant economisch instrument heeft voor het doorvoeren van haar internationaal beleid. China is bijvoorbeeld een grote afnemer van Amerikaanse soja, maar in het licht van de handelsoorlog kan het land op een andere afnemer overschakelen. Dit gebeurt momenteel ook.
Latijns Amerika
Deze verschuiving was al aan de gang, maar werd vervolgens in 2025 versterkt door de tsunami van Amerikaanse tarieven onder Trump 2.0. Een keuze voor Latijns-Amerika is geen verrassing. Die regio kent belangrijke leveranciers van bovengenoemde strategische producten.
- Brazilië (soja, rundvlees, maïs)
- Argentinië (soja, rundvlees, tarwe)
- Chili en Peru (fruit)
Diversiteit
Wat verandert, is niet alleen het volume, maar ook de diversiteit van de producten en de verdieping van de directe investeringen. Nieuwe goedkeuringen aangaande grondstoffen, infrastructuurprojecten en zelfs coöperatieve landbouwondernemingen markeren een structurele heroriëntatie van handelsstromen, weg van de VS en naar Zuid-Amerika.
Bezoek Lula
Het bezoek van de Braziliaanse president Lula aan Beijing (12-13 mei) benadrukte deze verschuiving. Dit resulteerde in zeven nieuwe landbouwovereenkomsten: meer Braziliaanse producten kregen toegang, beperkingen op sojazendingen van vijf Braziliaanse bedrijven werden opgeheven en een samenwerkingsovereenkomst inzake duurzame landbouwpraktijken werd ondertekend. Brazilië is een BRICS-land.
Van Iowa naar Mato Grosso
De ontkoppeling van Beijing van de Amerikaanse invoer is vooral dramatisch wat betreft soja en maïs. Brazilië exporteerde in 2023 voor zo’n 60 miljard dollar aan landbouwproducten naar China Dit vertegenwoordigt meer dan 50% van de totale handel met China en 25% van de landbouwimport in China. Brazilië leverde in 2024 75 miljoen ton sojabonen, 71% van de totale Chinese invoer. Het Amerikaanse marktaandeel daalde tot 21%.
Strategische zet
De soja-herkalibratie is een strategische zet. Een verbod op vijf grote Braziliaanse soja-exporteurs werd op 25 april opgeheven, voorafgaand aan het bezoek van Lula. De douane-inspecties werden ondertussen aangescherpt om bonen met de badge ‘US-origin‘ bij binnenkomst via derden te blokkeren. Digitale traceerbaarheid met behulp van blockchain (waarin China vooroploopt) en GPS is nu standaard. Zo werd bijvoorbeeld in februari 2025 ten onrechte als ‘Argentijns’ bestempelde soja opnieuw geëxporteerd.
Binnenlandse productie
Tegelijkertijd steunt de Chinese overheid de lokale productie van soja. De soja-import daalde tot 17 miljoen ton in het eerste kwartaal van 2025, een daling van 8% ten opzichte van een jaar eerder, met een dieptepunt in maart van 3,5 miljoen ton – het laagste maandcijfer sinds 2008. De daling weerspiegelt de hoge binnenlandse strategische voorraden na een recordproductie in 2024. Hoewel China liever op Brazilië steunt dan op de VS, blijft zelfvoorzienigheid het echte doel.
Granen en vlees
Ook zijn de handelsstromen voor maïs en sorghum (een belangrijke grondstof voor het traditionele Chinese gedestilleerd baijiu) aan het veranderen. De goedkeuring van Braziliaans sorghum eind 2024 (ondanks de beperkte exportgeschiedenis) verhoogt de druk op de Amerikaanse telers, die zo’n 94% van hun sorghum naar China exporteren. Het uitbreiden van de toegang tot sorghum in Brazilië biedt Peking een noodoptie in het licht van geopolitieke risico’s. Nieuwe protocollen die tijdens het bezoek van President Xi aan Brazilië in 2024 werden ondertekend, hadden de handelsmand uitgebreid met druiven, sesam, sorghum, vismeel en dierlijke eiwitten.
De goedkeuring van Braziliaans sorghum vormde een vroeg signaal van veranderende voorkeuren. Argentinië heeft ondertussen de goedkeuring herwonnen om maïs en tarwe naar China te exporteren. Aanvang 2025 hadden Argentijnse exporteurs intentieverklaringen ter waarde van 900 miljoen dollar ondertekend, met betrekking tot sojabonen, maïs en plantaardige oliën. Lula’s bezoek aan Beijing in mei 2025 zag importgoedkeuringen voor gedroogde granen van distilleerders (een bijproduct van de ethanolproductie, dat wordt gebruikt in diervoeder), eenden- en kalkoenvlees, pluimvee-bijproducten en pindameel.
Bloeiende infrastructuur
Chinese investeringen in de Latijns-Amerikaanse landbouwinfrastructuur – met name de COFCO-terminal in Santos en de diepwaterhaven van Chancay in Peru – signaleren een langetermijnvisie op de stroomopwaartse controle. Zo heeft COSCO Shipping nu een belang van 60% in de haven van Chancay. Hoewel de volledige uitbouw 3,5 miljard dollar kan bedragen, ligt de investering in fase één dichter bij 1,5 miljard dollar. De haven is zo’n 18 meter diep. Het gebruik ervan kan leiden tot de verlaging van de verzendtijd naar Azië met maximaal drie weken. Het hervormen van de handel is voorlopig ambitieus; vroege zendingen omvatten palmolie, druiven en avocado’s voor andere markten dan China.
De implicaties reiken verder dan Peru: Chancay wordt een distributiehub voor naburige staten. De omleiding van de vracht naar Ecuador, Chili en Colombia zal worden vergemakkelijkt, terwijl de verbinding gemaakt wordt met de Amazone Multimodale Corridor van de Noordoostelijke Bioceanische Corridor tussen Brazilië en Peru. Een nieuwe terminal in de Braziliaanse haven van Santos zal naar verwachting de grootste havenfaciliteit van COFCO buiten China worden, met een jaarlijkse verwerking van 14,5 miljoen ton, een stijging van 4,5 miljoen. De bijdrage van landbouw in Brazilië omvat nu Syngenta (zaad), COFCO (granen), Longping High-Tech (biotech) en XAG, die hoogwaardige landbouwdrones presenteren op de Brazil Agritech Expo van 2025.
BRI
Colombia trad in mei 2025 formeel toe tot het Belt and Road Initiative, waardoor de bilaterale banden met China werden verdiept. President Xi prees het als een kans om de bilaterale samenwerking te verbeteren. BRI-deelname kan de bilaterale landbouwhandel met maximaal 35% verhogen, beweerde de Chinese Academie voor Landbouwwetenschappen in 2024.
Toezicht
China voert zijn toezicht op duurzaamheid op. Men geeft nieuwe traceerbaarheidsnormen weer in een COFCO-Mengniu-Shengmu-overeenkomst van 2025 om 1,5 miljoen ton ‘gecertificeerd ontbossingsvrije’ soja te importeren. De Green Value Chain Taskforce van het World Economic Forum certificeert deze deals via onafhankelijk geverifieerde sourcing. Chinese importeurs moeten nu voldoen aan hogere normen, deels gedreven door druk vanuit de EU, maar steeds meer ingebed in de regelgevingspraktijk van China. Beijing dringt er bij zijn particuliere en staatsbedrijven op aan om groene normen aan te nemen als ze wereldwijd opereren. Vrijwillige richtlijnen die het Ministerie van Ecologie en Milieu in 2017 heeft uitgevaardigd, zijn nu onderworpen aan strengere importcontrole. Brazilië en Chili scherpen ook de binnenlandse milieucontroles aan.
Bron: China Policy
