De voormalige Taiwanese leider Ma Ying-jeou zal binnenkort het vasteland bezoeken. Voor het eerst gaat iemand die deze positie had naar de Volksrepubliek. Het is gunstig voor de vreedzame ontwikkeling van de relatie tussen Beijing en het de facto autonome Taiwan.
De woordvoerders van Ma Ying-jeou hebben medegedeeld dat hij van 27 maart tot 7 april in de Volksrepubliek China rondreist en naar de steden Nanjing, Wuhan, Changsha, Chongqing en Shanghai zal gaan.
Programma
Ma zal studenten ontmoeten en plaatsen bezoeken die verband houden met de Tweede Wereldoorlog en het toenmalige conflict tussen China en Japan, evenals die met betrekking tot de revolutie van 1911, de omverwerping van de laatste Chinese keizer en de oprichting van de Republiek China, aldus zijn assistenten. De Chinese provincie Taiwan die de facto, maar niet staatsrechtelijk autonoom is, noemt zichzelf nog steeds Republiek China.
Hereniging, status quo of …?
Voor veruit de meeste Chinezen is Taiwan een deel van China en moet het met de rest van het land worden herenigd. Op het eiland zelf zijn de meningen onder de mensen verdeeld. Volgens opiniepeilingen verkiest de meerderheid van de Taiwanezen een status quo: geen onafhankelijkheid, maar ook geen aansluiting. In Taipei, de hoofdstad van Taiwan, zetelen nu leiders die het eiland willen afscheuren. De Chinese regering in Beijing streeft naar een vreedzame hereniging, maar heeft altijd gewaarschuwd dat Taipei met het uitroepen van formele onafhankelijkheid een rode lijn zou overschrijden en dat China dan desnoods met geweld zou herenigd worden.
Binnenlandse aangelegenheid
Beijing verzet zich tegen de inmenging van buitenlandse politici in deze kwestie. Op de meest vergaande uitdagingen, zoals officiële contacten van westerse toppolitici met separatistische Taiwanese leiders, reageert Beijing met grote militaire manoeuvres. De Volksrepubliek China onderhoudt enkel diplomatieke betrekkingen met landen die formeel Taiwan als deel van China erkennen. Die vormen tegenwoordig een overweldigende meerderheid van de internationale gemeenschap.
De vreedzame optie
Het Taiwan Affairs Office van de Chinese regering zorgt voor correcte en vlotte betrekkingen tussen Taiwanese ondernemers, politici en burgers enerzijds en hun partners op het vasteland. Meer dan 50 procent van de totale buitenlandse directe investeringen van Taiwanese bedrijven bevindt zich nog steeds op het vasteland van China. Duurzame, grote investeringen aan beide zijden van de Straat van Taiwan, familiale en vriendschappelijke contacten, en toerisme zijn bevorderlijk voor de eenheid. Het bericht over het komende bezoek van de voormalige Taiwanese leider Ma Ying-jeou wordt dan ook met warmte begroet.
Qingming
Ma Xiaoguang, een woordvoerder van het Taiwan Affairs Office, wenste Ma Ying-jeou een goede reis en zei dat ‘het vasteland bereid is het nodige te doen om zijn bezoek te vergemakkelijken’. Ma Ying-jeou zal volgens de vertegenwoordiger van de Chinese regering, het vasteland bezoeken om respect te betuigen aan zijn voorouders in de aanloop naar het Qingmingfeest, de ‘dag van het onderhoud van de graven’. Hij zal verder een groep Taiwanese studenten leiden die naar het vasteland komen voor communicatie en uitwisseling. ‘Het betuigen van respect aan voorouders rond het Qingmingfeest is een traditie die wordt gedeeld door mensen aan beide zijden van de Straat van Taiwan’, zei Ma Xiaoguang. Hij voegde eraan toe dat ‘jongeren aan beide zijden van de Straat van Taiwan door het verbeteren van de communicatie een nieuwe impuls kunnen geven aan de vreedzame ontwikkeling van betrekkingen tussen de beide zijden aan de Straat van Taiwan’.
In de dagen van Ma
Ma Ying-jeou is een prominent politicus van de Kwomintang, een van de twee grote politieke partijen van Taiwan, en de voornaamste rivaal van de separatistische DPP (Democratic Progressive Party). Tijdens de twee perioden dat Ma leider van Taiwan was (van 2008 tot 2016) waren er goede betrekkingen tussen Taipei en Beijing. Ma gaf zijn instemming aan de ‘Consensus van 1992 tussen diplomaten van beide gebiedsdelen dat er maar 1 China is, maar dat dit begrip op verschillende wordt ingevuld door Beijing en door Taipei’. Hij verlaagde de defensie-uitgaven en zijn bestuur was gematigd. Onder Ma kwam er een bilaterale handelsovereenkomst met de rest van China en onderhandelingen over een overeenkomst voor de handel in diensten. Dit alles werd teruggedraaid vooral onder impuls van separatistische protestbewegingen. De leiders van de DPP weigeren de Consensus van 1992, die een goede basis was voor onderhandelingen en akkoorden tussen Beijing en Taipei, te onderschrijven.
Eerdere historische ontmoeting
Ma ontmoette de Chinese president Xi Jinping in Singapore (dus niet in China zelf!) in november 2015. Het was de allereerste ontmoeting tussen een Taiwanese leider en een Chinese president en de eerste dergelijke ontmoeting tussen KMT en Chinese communistische partijleiders sinds het einde van de burgeroorlog tussen de twee partijen die in 1949 eindigde met een overwinning van de CPC.
Betekenis van dit bezoek
Of er nu een ontmoeting tussen Ma en hooggeplaatste Chinese politici op de agenda staat is onbekend. Het lijkt weinig waarschijnlijk: vorige maand ging Andrew Hsia, de vicevoorzitter van de KMT, in Beijing praten met Wang Huning, een topman van de CPC. De DPP greep dit aan om, met het oog op de nationale verkiezingen (2024), stemming te maken tegen de KMT. Het bezoek van Ma Ying-jeou is in elk geval opvallend en een goed teken voor diegenen die de communicatie tussen de Chinezen aan beide kanten van de Straat genegen zijn en zich niet willen laten ophitsen door een VS-elite die op het oorlogspad lijkt en daarbij in Taiwan een geschikte frontlijnstaat ziet.
Bronnen: Xinhua, Financial Times, Reuters, piie.com (website Peterson Institute for International Economics), Wikipedia
