Op hun tweedaagse topontmoeting werden presidenten Trump en Xi het eens om de handelsbetrekkingen en militaire relaties te verbeteren. De beide partijen bleven het oneens over Noord-Korea.
De tweedaagse topontmoeting tussen de Amerikaanse president Trump en de Chinese president Xi op Trumps landgoed Mar-a-Lago is voorbij.
Welkomstbanket
Donderdagavond had Trump met zijn vrouw de Chinese president en zijn echtgenote uitgenodigd op een diner. Vrijdagmorgen hebben delegaties onder leiding van de presidenten formele gesprekken gevoerd. Nadien maakten ze een informele wandeling in het park en als afsluiting was er een informele werklunch. Op de tweede dag werd het meeste resultaat geboekt.
100% akkoord ?
Na afloop van de formele gesprekken mocht een aantal journalisten de zaal binnen en gaven Trump en Xi kort commentaar. Daaruit bleek dat de sfeer positief was en dat er kansen blijven om samen te werken. Trump verklaarde ‘We hebben heel veel vooruitgang gemaakt in de betrekkingen met China’… ‘We gaan nog meer vooruit. De relatie tussen president Xi en mezelf is uitstekend’.
Xi was ook positief, maar drukte zich voorzichtiger uit: ‘We verstaan elkaar nu beter, we bouwen vertrouwen op – een beginnende werkrelatie en vriendschap…. Ik denk dat we verder stabiel gaan evolueren naar een vriendschappelijke relatie…Voor de vrede en de stabiliteit in de wereld zullen we onze historische verantwoordelijkheid opnemen’. Met die uitspraken ging Trump ‘100% akkoord’.
Een gemeenschappelijke verklaring is echter niet uitgegeven en er zijn geen concrete punten van akkoord bekend gemaakt. Trump heeft de uitnodiging aanvaard voor een staatsbezoek aan China dit jaar, liefst zo snel mogelijk.
Prioriteiten voor samenwerking
Volgens Xinhua wil Xi een lijst opstellen met prioritaire domeinen van samenwerking waarop gemakkelijk kan gescoord worden. Xi drong aan op een regeling van de meningsverschillen over hun handelsbetrekkingen. Daarbij komen er onderhandelingen over een bilateraal investeringsverdrag en pragmatische vormen van samenwerking voor de bouw van infrastructuur en voor energie. Xi onderlijnde het belang van vier onlangs opgestarte overleg- en samenwerkingsmechanismen op hoog niveau: voor internationale politiek, veiligheid, handhaving van de wet en cyberveiligheid, en uitwisseling in het sociale domein en op het niveau van de burger. De Chinese president stelde voor om de Strategische en Economische Dialoog te vervangen door dat soort besprekingen.
Xi alludeerde op de mogelijkheid Chinese kredieten te geven voor de noodzakelijke modernisering van de Amerikaanse infrastructuur, en Chinese firma’s te laten meewerken. Zo bouwt een Chinees staatsbedrijf al fabrieken in de VS om trein- en metrostellen te assembleren. Trumps plan voor ‘schone steenkool’ kan interessant zijn voor China dat ongewild erg steenkoolafhankelijk blijft.
Geopolitieke gevoeligheden
Ook over het verbeteren van de onderlinge militaire dialoog en -betrekkingen werden beide presidenten het eens. Voor de gevoelige geschilpunten – die hij niet expliciet benoemde- stelde Xi voor die voorzichtig en constructief aan te pakken. Voor belangrijke internationale en regionale problemen – lees vooral Noord-Korea en de Zuid-Chinese Zee – wil hij de communicatie en de coördinatie te verbeteren.
De VS en China kunnen ook samen globale uitdagingen aanpakken, zoals het tegengaan van de verspreiding van kernwapens – een hint naar India dat met Amerikaanse steun kernwapens ontwikkelt?- en de strijd tegen internationale criminaliteit. Xi zweeg beleefd over het klimaat, het stokpaardje van de vorige president Obama.
De Koreaanse kwestie bleef duidelijk een struikelblok. Trump zei zelfs met zoveel woorden dat bij gebrek aan een wederzijds akkoord om Noord-Korea in te tomen, hij alleen in actie zou komen (zoals hij in Syrië deed).
Hoe nu verder?
Volgens Xinhua hebben de staatshoofden elkaar ook informatie gegeven over hun binnenlandse en buitenlandse prioriteiten en hoe ze regionale conflictgebieden bekijken. Na het bezoek gaf de Amerikaanse minister van Handel, Wilbur Ross een concreet besluit vrij: Er is een kalender van 100 dagen overeengekomen voor besprekingen die het handelstekort van de VS met China moeten verminderen.
Tijdens het staatsbanket donderdagavond bracht Trump Xi op de hoogte van de Amerikaanse raketaanval op Syrië. Hoe Xi daarop reageerde is niet bekend. Uit het vervolg van het bezoek lijkt het dat hij voorrang gaf aan het streven naar goede betrekkingen boven het principieel veroordelen van de Amerikaanse aanval. Een woordvoerder van het Chinese Ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde in Beijing dat China aanvallen met gifgas veroordeelt en vraagt de VN objectief te onderzoeken van wie die uitgaan. Impliciet verwerpt Beijing zo de Westerse beweringen dat de regering Assad verantwoordelijk is. Verder roept China iedereen op de problemen in Syrië door onderhandelingen op te lossen, kalm te blijven en geen acties te ondernemen die deze zaak nog ingewikkelder maken: een impliciete kritiek op Trump zonder hem bij naam te noemen.
Realpolitik?
Minder dan drie maanden nadat president Trump zijn ambt opgenomen heeft begint het erop te lijken dat hij de weg opgaat van zijn voorgangers. Veel anti-Chinese retoriek gedurende de verkiezingscampagne, realpolitik eenmaal ze aan de macht waren. De maritieme controle over de Zuid-Chinese Zee, Noord-Korea en de economische betrekkingen tussen China en de VS blijven uiteraard belangrijke potentiële conflictelementen. Maar de gesprekken in Florida tonen hopelijk dat praten en compromissen zoeken in het voordeel van alle partijen kan werken.
Bronnen: Xinhua, South China Morning Post,Reuters, Bloomberg, Guardian, Le Monde, New York Times, CNBC.
