De bevolking van het dorp Yangchun in de provincie Fujian is een Chinese rechtszaak begonnen tegen een Nederlandse verzamelaar en overweegt indien nodig ook naar een Nederlandse rechtbank te gaan. Inzet: de teruggave van een waardevol Boeddhabeeld.
Het beeld is ongeveer 1.000 jaar oud en stond eeuwen in de Puzhao dorpstempel tot het in 1995 gestolen werd. De huidige eigenaar, de Nederlandse verzamelaar Oscar van Overeem toonde zich eerst bereid tot een akkoord over teruggave aan China wanneer een aantal voorwaarden vervuld werden. Hij beweert zeker te zijn dat het beeld niet dat van de Puzhao tempel is. Daarom zou het beeld in China in een belangrijke tempel in Xiamen moeten opgesteld worden, niet in een dorpstempel. Andere voorwaarden betroffen onder meer de schadevergoeding die hij zou ontvangen. Hij bood de Chinese overheid de kans het beeld te kopen samen met een pakket van culturele relicten, zodat er geen individuele prijs vastgesteld wordt. Daarop liepen de onderhandelingen vast.
Het dorpscomité heeft advocaat Liu Yang aangeduid om hun belangen voor de rechtbank te verdedigen. Hij wordt bijgestaan door een groep van Chinese en Nederlandse juristen.
Het Boeddhabeeld heeft extra waarde omdat het de mummie van Zhanggong Zushi bevat, een lokale monnik die bekend stond voor zijn goede daden. Het beeld werd in 1995 uit de dorpstempel gestolen. De Nederlandse verzamelaar kocht het in 1996 van een verzamelaar in Amsterdam voor 40.000 gulden. Die had het op zijn beurt gekocht in Hongkong. Naar eigen zeggen kreeg hij al biedingen van 10 miljoen euro, maar vraagt hij 20-30 miljoen dollar aan mogelijke kopers. In februari dit jaar bleek uit een scan van het beeld dat er een mummie in zat. Het werd daarop tentoongesteld samen met andere soorten mummies in een museum in Boedapest. Een dorpeling van Yangchun erkende het beeld op een foto van die tentoonstelling. De oudheidkundige dienst van de provincie Fujian heeft bevestigd dat het om hetzelfde beeld gaat.
Chinese experts gaan ervan uit dat gestolen culturele relieken onvoorwaardelijk en gratis teruggegeven moeten worden. Bovendien gaat het hier om menselijke resten, waarvoor het ethisch principe van terugkeer naar het land van oorsprong geldt. De Nederlandse professor van der Vlies, die ondervoorzitter is van het adviescomité betreffende teruggave van culturele goederen die in de tweede wereldoorlog verdwenen vindt dat het beeld rechtmatig naar het dorp moet gaan indien de dorpelingen kunnen bewijzen dat het uit hun tempel komt en dat het nog steeds deel uitmaakt van het culturele en religieuze leven daar. Volgens de dorpelingen is de verering van Zhanggong Zushi nooit gestopt; de jaarlijkse viering ging zelfs door nadat het beeld gestolen werd.
Bronnen: People’s Daily, China Daily.
Hier merk ik een strijd tussen ethiek en recht. Vanuit ethisch standpunt is er geen discussie over de oorsprong van het beeld en het moet teruggebracht worden naar China. De Nederlandse verzamelaar beroept zich echter op zijn rechten. Welke rechten heeft hij? Een (Nederlandse?) rechtbank gaat dit oordelen… op basis van Nederlandse normen en waarden.
Vanuit een breder perspectief zijn er ontelbare historische (kunst)voorwerpen ontvreemd uit westerse en niet-westerse landen. Maar vooral niet-westerse landen zijn de grootste slachtoffers. Om dit degelijk op te kunnen lossen moet er bindende internationale afspraken gemaakt worden. Een grootmacht (VS, EU of China) moet hierin een voortrekkersrol spelen. In de VS/EU bevinden zich het grootste gedeelte van dit soort illegale voorwerpen. Zij streven dus naar een status-quo. Enkel China heeft er belang bij, maar is op dit ogenblik niet invloedrijk genoeg.
volgens de wet is het zo als je een object meer dan 20 jaar in je bezit heb is het na 20 jaar wettig van jouw zelf in een illegale wijze. een museum roof met een kostbare kunstwerk was ooit gestolen door 2 dieven. deze 2 dieven had zelf aangegeven en bekend van de misdaad. maar wil het verblijfplaats van de kunstwerk niet prijsgeven voor strafvermindering. want ze weten erg goed wanneer ze vrijkomen is het kunstwerk wettig van hen. het onderhandelen van de ”eigenaar” was een pure truc sinds hij het beeld in 1995 had gekocht en het tijd is bijna nabij. geweldig hoor van Prince Bernard cultuur fonds die geld wil geven aan dissident als ai wei wei, maar zulke dingen doe ze het niks aan. wat had je verwacht van een ex-nazi soldaat. pas op voor de panda straks is het ook van Nederland aan het worden. het voc mentaliteit bestaat nog steeds.
@Lok,
Niks geen bindende internationale afspraken.
Laten we de voorkeur geven aan bilaterale onderhandelingen.
Toch?