De presidenten van China en van de VS, Xi Jinping en Donald Trump, hadden op verzoek van laatstgenoemde een telefoongesprek dat meer dan een uur duurde. Twee vragen hierbij zijn: waarom wilde Trump precies met Xi praten? En: wat heeft het eigenlijk opgeleverd?
President Trump zei op sociale media dat hij ‘veel respect heeft voor president Xi en dat de relatie tussen de VS en China erg belangrijk is. … De VS zullen het één-China-beleid respecteren. De bijeenkomst in Genève was zeer succesvol en heeft een goede overeenkomst opgeleverd. De VS zullen met China samenwerken om de overeenkomst uit te voeren.’ Tegen verslaggevers in het Witte Huis zei de Amerikaanse president: ‘Chinese studenten kunnen komen, geen probleem, geen probleem – het is eerlijk gezegd een eer om ze hier te hebben. Maar we willen ze controleren.’ En verder ‘waarschijnlijk zijn er nu niet langer vragen over de complexiteit van zeldzame aardmetalen’ (overigens, zonder te specifiëren wat dat nu echt inhield).
Ook waar het niet over ging vertelde Trump achteraf: ‘er werd niets besproken over Rusland en Oekraïne of Iran, het gesprek ging bijna volledig over handel.’
Trump tevreden?
De Amerikaanse president lijkt tevreden over de uitnodiging om naar Beijing te komen die hij van Xi kreeg en zei dat hij zijn Chinese collega ook zou uitnodigen. Op sociale media kondigde Trump ten slotte aan dat ‘een Amerikaanse delegatie onder leiding van minister van Financiën Scott Bessent, minister van Handel Howard Lutnick en handelsvertegenwoordiger Jamieson Greer hun Chinese tegenhangers ‘binnenkort zullen ontmoeten op een nader te bepalen locatie’.
Staakt-het-vuren fase twee ?
Xi had gisteren, na enige aarzeling, ‘de telefoon opgenomen’ toen Trump belde. Uit Chinese officiële en niet-gouvernementele bronnen vernemen we dus dat het verzoek tot een gesprek van Amerikaanse zijde kwam. Ook westerse media hadden het er eerder al over. Beijing was tot het laatste moment terughoudend gebleven. Na het overleg in Genève met het tijdelijk ‘staakt-het-vuren’ in de tarievenoorlog waren de Amerikaanse provocaties op technologisch, academisch en militair vlak algauw opnieuw begonnen. Ook beschuldigde Washington Beijing ervan dat het de afgesproken stop van restricties op de uitvoer van zeldzame aardmetalen uitstelde. Hierover haalden woordvoerders van bevoegde Chinese ministeries hun schouders op. Hun reactie was: ‘Die exportcontrolemaatregelen zijn in overeenstemming met universele marktpraktijken. Dergelijke maatregelen zijn niet-discriminerend en niet gericht tegen een bepaald land. Bovendien verbieden wij de export van zeldzame aardmetalen niet, maar verfijnen de beheersprocedures op producten die ook militair kunnen ingezet worden. Dat doen we met de bedoeling de internationale vrede te bewaren en een evenwicht te vinden tussen geavanceerde ontwikkeling en regionale veiligheid.’ Kortom, volgens China moest de VS nu toch echt wat dimmen: ‘China heeft verantwoordelijk gehandeld, is zijn verplichtingen actief nagekomen en heeft zich duidelijk ingezet om de consensus van Genève te respecteren. De VS hebben daarentegen een reeks beperkende maatregelen tegen China genomen.’
‘Postief vs voorzichtig’
Is dat een van de redenen waarom Trump heeft aangedrongen op hernieuwd contact, een telefoongesprek met Xi? Begon hij de hete adem te voelen van bedrijven die zitten te springen om Chinese zeldzame aardmetalen? Of is het de zoveelste manoeuvre van de Amerikaanse president om de Chinezen, zijn bondgenoten en de wereld in het algemeen te laten geloven dat hij van goede wil is, maar dat China onbetrouwbaar is? Het is zeer de vraag of Beijing erg onder de indruk is. Volgens de South China Morning Post, de krant uit Hongkong die over het algemeen het Westen goed gezind is, was de toon achteraf duidelijk verschillend: ‘die van Trump positiever en die van China voorzichtiger’.
Grote tegenstellingen blijvend
Het hoeft niemand te verwonderen dat Beijing sceptischer en vooral alert blijft tegenover het wispelturig lijkende Amerikaanse beleid. De grote tegenstellingen tussen de VS en de Volksrepubliek blijven onopgelost. De ene partij is uit op dominantie, en blijft gewapende conflicten aanwakkeren, genocide steunen en gaat door met een levensbedreigende omsingeling van de andere. Die laatste, China dus, is niet geïnteresseerd in hegemonie en spant zich in voor samenwerking en vreedzame oplossingen. Wat Xi tijdens het telefoongesprek aan Trump voorhield geeft een mooi en helder beeld van het samenhangende, duurzame en waakzame beleid van China. Het is ook duidelijk dat Beijing niet in paniek is, en met reden.
Een vriendelijke waarschuwing
De Chinese president zei tegen zijn collega dat ‘dialoog en samenwerking de enige juiste keuzes zijn voor China en de Verenigde Staten’. Genève was ‘een belangrijke stap voorwaarts in het oplossen van de relevante kwesties door middel van dialoog en overleg, en werd toegejuicht door beide samenlevingen en de internationale gemeenschap … de Chinese kant is hierbij oprecht, maar heeft tegelijkertijd haar principes’…’De Chinezen houden zich’, zo benadrukt Xi ‘altijd aan hun beloften … In feite heeft China de overeenkomst van Genève serieus en oprecht uitgevoerd’. Volgens Xi ‘moet de VS de reeds geboekte vooruitgang erkennen en de negatieve maatregelen tegen China intrekken.’ En vooral: ‘de Verenigde Staten moeten de kwestie Taiwan voorzichtig aanpakken, zodat de separatisten in de marge die uit zijn op “onafhankelijkheid van Taiwan” China en de Verenigde Staten niet kunnen meeslepen naar het gevaarlijke terrein van confrontatie en zelfs conflict’.
Bronnen: fmprc.gov.cn (BuZa China), Xinhua, Reuters, BBC, South China Morning Post, Global Times, Finance.Yahoo.Com, MO*, substack Inside China
