‘China zal Afrikaanse landen 1 miljard extra dosissen vaccins tegen COVID-19 verstrekken, waarvan 600 miljoen in de vorm van donaties. Zo staan we het continent bij om 60 procent van de bevolking te vaccineren’
De Chinese president Xi Jinping hield maandag via videoverbinding de openingstoespraak van de FOCAC-top, de bijeenkomst van ministers van 53 Afrikaanse landen, de Afrikaanse Unie en China.
1 miljard en meer
Xi preciseerde de toezegging van een extra levering van 1 miljard dosissen vaccins. In westerse media staat dat Xi hierbij geen datum noemde, maar de Chinese president zei wel degelijk dat China Afrika wil helpen om ‘tegen 2022’ een vaccinatiegraad van 60% van de bevolking te realiseren. Het grootste deel (600 miljoen) zal China doneren. De resterende 400 miljoen dosissen moeten worden verstrekt via de gezamenlijke productie door Chinese bedrijven en bepaalde Afrikaanse landen. Chinese bedrijven produceren al samen met Afrikaanse ondernemingen in Afrika zelf. Tot op heden zijn Chinese bedrijven begonnen met lokale productie in Egypte en hebben ze samenwerkingsovereenkomsten getekend met Marokko en Algerije. Maar er is meer: ‘Bovendien zal China 10 medische en gezondheidsprojecten voor Afrikaanse landen uitvoeren en 1.500 medisch personeel en volksgezondheidsdeskundigen naar Afrika sturen’, voegde Xi toe aan zijn vaccinbelofte. Dat alles is de voortzetting van een correcte praktijk.
Duurzaamheid
Deze Chinees-Afrikaanse samenwerking in de strijd tegen COVID-19 op korte termijn past naadloos in het langdurige medische en gezondheidsprogramma dat zal worden afgesproken op de FOCAC-ministerconferentie, die gisteren begon en vandaag voortgezet wordt. Dat is een van de negen projecten die op tafel liggen. Het zijn plannen om samen de armoede aan te pakken, de landbouw en de handel te ontwikkelen (ondersteund door 10 miljard dollar handelsfinanciering voor de Afrikaanse export), de investeringen te verhogen en te verbeteren. China en Afrika zullen ook samen hun digitale voorzieningen vernieuwen, kansen zoeken voor groene ontwikkeling en capacity development. Er komen meer culturele en intermenselijke uitwisselingen en het is de bedoeling dat dit alles, plus specifieke maatregelen bevorderlijk is voor vrede en veiligheid, in de regio en daarbuiten. Deze totaalbenadering zal op de lange termijn gunstig zijn voor de preventie en de bestrijding van epidemieën in Afrika door de landen zelf.
Anti-COVID-19 solidariteit
De directe en specifieke solidariteit tussen China en Afrika in de strijd tegen COVID-19 is een gebouw waarvoor al in de eerste maanden van de pandemie de fundamenten werden gelegd. De vriendschap komt hier zoals zo vaak in de geschiedenis van de Afrikaans-Chinese betrekkingen van twee kanten. Toen China zijn moeilijkste periode in de pandemie doormaakte hadden Afrikaanse landen en regionale organisaties zoals de Afrikaanse Unie (AU) China op alle mogelijke manieren gesteund. In februari 2020 gaf de Uitvoerende Raad van de AU hierover een communiqué uit. Het was voor het eerst dat een belangrijke regionale organisatie en een heel continent aan China iets dergelijks aanboden. Politici en diplomaten riepen speciale bijeenkomsten samen. Afrikaanse landen, ook die met een zwakke economie, doneerden geld en voorraden aan China. Afrikaanse studenten in China hielpen bij het uitvoeren van de maatregelen om de epidemie te stoppen.
Wederzijds
Vervolgens sloeg de pandemie hard toe in Afrika zelf. China gaf onmiddellijk humanitaire hulp, het grootste en moeilijkst uit te voeren programma sinds de oprichting van de Volksrepubliek. De centrale regering van China heeft intussen, in overleg met lokale overheden, ondernemingen en maatschappelijke organisaties, noodvoorraden tegen de pandemie geleverd. Enkele voorbeelden: 120 partijen nucleïne-testreagentia, grote aantallen beschermende uitrusting, maskers, oogbeschermers en beademingsapparaten. Naargelang hun behoeften werden 53 landen in Afrika en de regionale organisatie, de Unie, van het nodig voorzien. China heeft meteen zijn anti-epidemie-ervaring gedeeld met Afrika, en heeft al een aantal groepen van medische experts en teams van medische hulpverleners naar 17 Afrikaanse landen gestuurd om samen met de lokale bevolking de epidemie te bestrijden. In Ethiopië werd versneld gebouwd aan het hoofdkantoor van het Africa Center for Disease Control and Prevention (Africa CDC), een bouwproject waarin China veel heeft geïnvesteerd.
Oproep aan de wereld
Al in juni 2020 vond de buitengewone China-Afrika-top over solidariteit tegen COVID-19 plaats via een videoverbinding. China was het eerste land dat met Afrika een top belegde om te bespreken hoe de pandemie het beste te bestrijden. De wereld kreeg de boodschap dat er hiervoor een wereldwijde samenwerking nodig was en een stimulans om die ook te creëren. Xi riep op om de afspraken die FOCAC in 2018 in Beijing had gemaakt versneld na te komen. Hij vroeg om meer prioriteit te geven aan volksgezondheid en het levensonderhoud van de mensen, en om met zoveel mogelijk partijen toe te werken naar het heropstarten van de economie. De Chinese president beloofde medische hulp om Afrika bij te staan in de strijd tegen COVID-19, schuldverlichting en opschorting van schulden. Op 17 juni namen de deelnemers een gezamenlijke solidariteitsverklaring aan.
Vaccins voor en in Afrika
China zei al heel gauw dat vaccins een mondiaal publiek goed moesten zijn en heeft zich ingespannen om ook hier de daad bij het woord te voegen. Op het moment dat Chinese vaccins net op de markt kwamen en het eigen binnenlandse aanbod nog krap was, begon China vaccins aan Afrika te leveren. Op 12 november 2021 had China meer dan 1,7 miljard doses Covid-19-vaccin verkocht of geschonken aan meer dan 110 landen en organisaties, waaronder 50 Afrikaanse landen en de Afrikaanse Unie. Tot voor kort was het streefdoel om zo tegen het einde van het jaar in totaal 2 miljard doses te verstrekken. Daarnaast heeft Beijing 100 miljoen dollar en 100 miljoen dosissen vaccins gratis aan COVAX gedoneerd. Dit alles gaat vooral naar Afrika, want het is het continent met de meeste ontwikkelingslanden. Zoals gezegd produceren Chinese bedrijven samen met Afrikaanse ondernemingen in Afrika zelf. Ze helpen zo een lokale vaccinproductie te realiseren. Dat gaat nu door en het is precies wat Afrika op dit moment nog het meeste nodig heeft. Misschien zal dat van historische betekenis blijken te zijn tijdens de FOCAC-top november 2021. En heel misschien neemt Europa een voorbeeld aan die samenwerking tussen derdewereldlanden, al was het maar uit het in ons continent zo gevierde ‘welbegrepen eigenbelang’.
‘Schuldenval’ en pandemie
Nog een woordje over de zogenaamde schuldenval die als een monster van Loch Ness telkens weer opduikt in de berichtgeving over China. Nog een gevolg van de COVID-19-pandemie is de problematische financiële situatie van sommige Afrikaanse landen. Bij de presentatie van het witboek over China en Afrika zei Wu Peng (sectie Afrikaanse Zaken van het ministerie van BuZa van China) dat de retoriek over de schuldenval ongegrond was en werd weerlegd door internationale experts. Onderzoek van academici, en verklaringen van instellingen en regeringen laten dat ook zien. China heeft actief het G20-initiatief in praktijk gebracht om de schuldverlichting voor de arme landen uit te breiden. Van de G20-leden is China het land dat het grootste volume aan schuldverlichting heeft toegepast. China heeft overeenkomsten getekend of overeenstemming bereikt met 19 Afrikaanse landen over schuldverlichtingsmaatregelen, aldus nog Wu Peng. ‘China respecteert de wil van de Afrikaanse volkeren en gaat pragmatische en efficiënte financierings- en investeringssamenwerking met Afrika aan op basis van lokale omstandigheden, die werd verwelkomd door de regeringen in Afrika’, voegde hij eraan toe. Ook dat wordt bevestigd door verschillende studies van het China Africa Research Initiative. China vraagt zich af waarom geld aangeboden door westerse landen en Japan aan ontwikkelingslanden beschouwd wordt als ‘officiële ontwikkelingshulp (official development aid, ODA)’, terwijl het geld dat door China wordt aangeboden als een ‘schuldenval’ wordt bestempeld?
Bronnen: Xinhua, Wikipedia, eenvandaag.avrotros.nl, The Diplomat, chinaafricarealstory.com (blog van China Africa Research Initiative), Financial Times
