De ‘Verklaring van Changsha over het bevorderen van solidariteit en samenwerking tussen China en Afrika in het Mondiale Zuiden’ is gisteren uitgegeven.
Ze werd in de voornoemde Chinese stad ondertekend door de Volksrepubliek China en Afrika, dat wil zeggen 53 Afrikaanse landen en de Commissie van de Afrikaanse Unie.
De volledige tekst van de Engelstalige Verklaring van Changsha is onder andere te vinden op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken van China en in officiële Chinese media.
Samenvatting
De Britse publicist Carlos Martinez, die zich verheugt over deze verklaring, heeft er een samenvatting van gemaakt. Ziehier de titel: ‘op 11 juni hebben China en de Afrikaanse landen een krachtige verklaring uitgegeven over solidariteit en samenwerking in het Zuiden!’. De mede-oprichter en -redacteur van Friends of Socialist China licht vijf hoofdpunten uit de verklaring en geeft ze in eigen woorden weer.
Vijf hoofdpunten rond Zuid-Zuid solidariteit
‘Alle landen van het Zuiden moeten samenwerken om het multilateralisme te vrijwaren, multipolariteit te bevorderen en zich te verzetten tegen unilateralisme en intimidatie.’
‘De tarieven, het unilateralisme, het protectionisme en de economische intimidatie van de VS zijn zeer schadelijk voor Afrika en moeten worden bestreden.’
‘China zal zijn nultariefbehandeling voor 100 procent van de tarieflijnen uitbreiden naar alle 53 Afrikaanse landen die diplomatieke betrekkingen met China hebben (dat wil dus zeggen: alle Afrikaanse landen behalve Eswatini).’
‘China zal actief blijven bijdragen aan de modernisering van Afrika, onder meer op het gebied van groene energie, AI, wetenschap en technologie.’
‘Alle landen moeten samenwerken om een gemeenschap met een gedeelde toekomst voor de mensheid op te bouwen, de Belt and Road-samenwerking te bevorderen en de 3 Global Initiatives (rond ontwikkeling, veiligheid en beschavingen) uit te voeren.’
De Britse China-deskundige besluit, nadat hij de tekst heeft doorgenomen, dat de verklaring van Changsha ‘een krachtige herbevestiging is van de beginselen van solidariteit, samenwerking en wederzijds voordeel die ten grondslag liggen aan China’s betrekkingen met Afrika’. Hij ziet het als een krachtig statement tegen de pogingen van de VS om het Zuiden te verdelen.
Realistische diplomatie
Ongetwijfeld klopt het dat de verklaring van Changsha de tarievenoorlog van Trump in het vizier heeft. In de diplomatie van Beijing zul je echter zelden een rechtstreekse aanval op een andere, met naam en toenaam genoemde, regering aantreffen. Bepaalde verwijzingen, bijvoorbeeld in de uitspraken over de houding van de VS in Palestina, zijn niet mis te verstaan. Toch is de diplomatische nuance belangrijk.
Deur open houden
Immers, de Chinese leiders zijn realistisch en beseffen dat ze de deur moeten openhouden voor enige samenwerking, zelfs met de meest verwerpelijke politici en regeringen. Juist een typisch voorbeeld is punt 3 van de tekst waarover we het hier hebben. Die luidt letterlijk: Aangezien de poging van bepaalde landen om de bestaande internationale economische en handelsorde te verstoren door middel van tarieven het algemeen belang van de internationale gemeenschap ondermijnt, roepen wij alle landen, de Verenigde Staten in het bijzonder, op om terug te keren naar de juiste weg van het oplossen van handelsgeschillen door middel van overleg op basis van gelijkheid.
Eigen bijdragen van China en Afrika
De Afrikaanse deelnemers prijzen China om zijn verdediging van ‘internationale gelijkheid en rechtvaardigheid’ en om zijn streven naar ‘de vrijwaring van de internationale economische en handelsorde’. China uit zijn bewondering voor de toewijding van de Afrikaanse landen aan de basisbeginselen van ‘soevereiniteit, gelijkheid en rechtvaardigheid’. In de tekst stellen de auteurs dat beide partijen een gemeenschappelijk standpunt hebben tegenover ‘druk van buitenaf’. Letterlijk zegt de verklaring: ‘Eenzijdige concessies kunnen niet zorgen voor wederzijds respect. Wij verzetten ons resoluut tegen elke partij die een compromis sluit ten koste van de belangen van andere landen.’ Alweer een toespeling op de pogingen van ‘bepaalde landen’ om de landen van het Mondiale Zuiden uit elkaar te spelen in de tarievenoorlog.
De afspraken van FOCAC implementeren
Ook opmerkelijk is het feit dat de bijeenkomst en de verklaring van Changsha de volledige tenuitvoerlegging van de resultaten van de top van Beijing van het Forum voor Chinees-Afrikaanse samenwerking (FOCAC) willen bevorderen.
Tijdens de openingsceremonie waren er dan ook toespraken van de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi en van zijn collega van de Republiek Congo, Jean-Claude Gakosso. De Republiek Congo is namelijk de Afrikaanse covoorzitter van de FOCAC. Van 4 tot 6 september 2024 kwamen Afrikaanse en Chinese leiders samen in het kader van FOCAC. Hoe de afspraken die daar gemaakt zijn in praktijk uitkomen werd nu tussentijds beoordeeld. De lijst van feiten en cijfers hiervan kan hier worden geraadpleegd op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken van China.
Woorden en daden die niet liegen
De uitspraken en voornemens in de Changsha Declaration vormen een weerlegging van de propaganda over de dreiging van een soort neokoloniale invloed die China zou willen uitoefenen in Afrika. Ze spreken de hardnekkige leugens over een Chinese schuldenval tegen. Ze maken duidelijk dat Afrikaanse landen zelf actief deelnemen aan de onderhandelingen over overeenkomsten en verdragen en geen armzalige speelbal zijn van geopolitieke rivalen. Welsprekender nog zijn de daden: China breekt tarieven af, helpt Afrika te moderniseren, verhoogt gestaag zijn steun voor de ontwikkeling van Afrika. Carlos Martinez merkt het terecht op en in ChinaSquare hebben wij er al over geschreven: China investeert in groene energie en helpt Afrika om de ontwikkeling van fossiele brandstoffen achter zich te laten.
Bonnen: Xinhua, Facebook, Friends of Socialist China, website Min Buitenlndse Zaken China
