Onlangs publiceerde het Xinhua Institute, een denktank van Xinhua News Agency, een studie getiteld: Colonization of the Mind – The Means, Roots, and Global Perils of U.S. Cognitive Warfare. Deze analyseert de geschiedenis van de wijze waarop de VS probeert de wereld voor zich te winnen middels kanalen die bijna het gehele sociaal-culturele spectrum bezetten: media, kunst, speelfilms, enz. Daarnaast leggen de onderzoekers de gevaren hiervan bloot. Dit artikel biedt een samenvatting.
De gedrukte versie van de studie; foto van Xinhua (disclaimer)
Historische context
Het begin: Continentale expansiefase (eind 18e eeuw tot eind 19e eeuw)
Na de Onafhankelijkheidsoorlog breidden de VS, gegrond in de doctrine van ‘Manifest Destiny‘, snel hun grondgebied uit over het Amerikaanse continent. Door een reeks bewegingen, zoals de Beweging Westwaarts en de Mexicaans-Amerikaanse oorlog, vertienvoudigden de VS hun territoriale bezittingen in een periode van een eeuw. President Monroe’s proclamatie van de ‘Monroe Doctrine’ nam Latijns-Amerika op in de invloedssfeer van de VS onder de vlag van ’tegengestelde Europese inmenging’ en ‘Amerika voor de Amerikanen’.
Stichting: Fase van wereldwijde opkomst (begin 20e eeuw tot midden 20e eeuw)
De nationale macht van de VS steeg tijdens de twee wereldoorlogen. Het verliet het ‘isolationistische’ beleid, hield zich actief bezig met mondiale zaken en exporteerde een groot aantal zeer invloedrijke politieke en economische concepten naar de rest van de wereld. President Wilson stelde de ‘Veertien Punten’ voor en het idee om de Volkenbond op te richten. President Roosevelt en Churchill ondertekenden het Atlantisch Handvest, waarin de fundamentele principes werden vastgesteld voor de configuratie van de internationale orde na de Tweede Wereldoorlog. De ‘Vier Vrijheden’, voorgesteld door president Roosevelt, werden de theoretische hoeksteen van het internationale systeem voor mensenrechten. De ideologische export van de VS legde in deze periode de historische basis voor het grootschalige streven naar mentale kolonisatie in de decennia die volgden.
Confrontatiefase tussen de VS en de Sovjet-Unie (midden 20e eeuw tot eind 20e eeuw)
Tijdens de rivaliteit tussen de VS en de Sovjet-Unie onthulden de VS geleidelijk hun roofzuchtige hoektanden van mentale kolonisatie. Het Marshallplan, door economische hulp te verbinden aan een bepaald sociaal systeem, verdeelde landen langs ideologische lijnen om een kapitalistisch ‘Vrije Wereld’ -blok te creëren onder Amerikaans ‘leiderschap’ tegen het door de Sovjet-Unie geleide socialistische kamp. De VS richtten speciale nationale propaganda-apparaten op, die op verschillende manieren anticommunistische informatie verspreidden, waaronder open propaganda, ideologische infiltratie, culturele diplomatie en academische beurzen. Het cultiveerde pro-Amerikaanse elites, voedde anticommunistische krachten en moedigde mensen in socialistische landen aan om over te lopen naar de ‘Vrije Wereld’.
Promotie: Fase van Amerikaanse Hegemonie (eind 20e eeuw tot begin 21e eeuw)
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kwamen de VS naar voren als de enige supermacht, met een kapitalistische ideologie en een politiek-economische systeem dat naar wereldwijde overheersing streefde. De ‘Washington Consensus‘ en neoliberale politiek-economische theorieën verspreidden zich uitgebreid terwijl de socialistische wereldbeweging afnam. In de nasleep van de aanslagen van 11 september werd de Amerikaanse ’terrorismebestrijding’ op de wereldwijde agenda gezet en lanceerden de VS een ‘oorlog tegen het terrorisme’. Gedurende deze periode ontwikkelden campagnes van de ‘democratie-uitbreiding’ van de regering-Clinton als diplomatieke pijler tot George W. Bush’s ‘vrijheidsagenda’ – mentale kolonisatie gericht op democratie en vrijheid, zich tot meedogenloze diepte.
Fase van hegemonistische angst (begin 21e eeuw-heden).
Te midden van uitdagingen voor de Amerikaanse hegemonie – intense partijstrijd, verdieping van sociale fragmentatie en toenemend populisme – hebben de VS hun strategie voor mentale kolonisatie voortdurend versterkt en verbeterd, van de ‘slimme machtsdiplomatie’ van de regering Obama tot de ‘Top voor Democratie’ van de regering Biden, tot de slogans als ‘America First‘ en ‘Make America Great Again‘ gepromoot door Trump. De VS heeft de controle over nieuwe technologische platforms en geavanceerde cognitieve technologieën gebruikt om het ideologische beheer van sociale media aan te scherpen. Onder voorwendsels als ‘het tegengaan van desinformatie’ en ‘het tegengaan van buitenlandse invloed’, manipuleert het informatiestromen op sociale platforms om de wereldwijde perceptievorming te domineren.
Methoden van manipulatie
Mediapropaganda en ‘Propaganda Oorlogvoering’
Van de twee wereldoorlogen tot de jaren zestig gebruikten de VS voornamelijk kranten en radio om ‘het Amerikaanse verhaal aan de wereld te vertellen’. Het richtte externe publiciteitsmedia op, zoals Voice of America, Radio Free Asia en Radio Free Europe, om een langdurige propagandaoorlog tegen het socialistische kamp onder leiding van de Sovjet-Unie te beginnen. In termen van ontwerp op het hoogste niveau, de propagandafuncties van instellingen, variërend van het Office of War Information tot de Adviescommissie voor Publieke Diplomatie en Psychologische Strategie werd verder uitgebreid en opgewaardeerd. Met betrekking tot communicatiekanalen werd de input in externe propaganda via radio-uitzendingen en kranten vergroot. De inhoud en verhalen waren gericht op het bevorderen van de ‘vrijheid’ en ‘welvaart’ van kapitalistische samenlevingen, terwijl de corruptie en armoede onder Sovjet ‘autoritarisme’ werden aangevallen.
Informatiecontrole en ‘informatieoorlogvoering’
In de periode rond de jaren zeventig leidde de snelle ontwikkeling van de massamedia zoals televisie tot ingrijpende veranderingen in de structuur van de informatieverspreiding in de VS. Het paradigma ‘informatiecontrole-cognitie’ verving geleidelijk het ‘propaganda-cognitie’-model als de nieuwe reguliere communicatietheorie. Theorieën zoals sociale psychologie, speltheorie en perceptuele fenomenologie werden geïntroduceerd in de analyse van internationale strategische situaties en politieke besluitvormingsprocessen, waarbij een nieuw theoretisch kader voor internationale politiek werd geconstrueerd en een grote verandering in Amerikaanse nationale veiligheidsconcepten teweegbracht werd, die de mentale kolonisatie inleidde in een fase van informatiecontrole en informatieoorlogvoering. Een van de succesverhalen van de informatieoorlogvoering vond plaats in de jaren tachtig en negentig toen de VS erin slaagden Japan opnieuw te vormen als zondebok voor Amerika’s eigen economische ellende.
Strategische verspreiding en ‘ideologische oorlogvoering’
Na de aanslagen van 11 september lanceerden de VS een wereldwijde campagne voor terrorismebestrijding en begonnen, onder de vlag van ’terrorismebestrijding’ en ‘handhaving van de wereldvrede’, een strategisch communicatiesysteem op te bouwen op basis van zijn diplomatieke, veiligheids-, militaire infrastructuur. In 2010 schetste de toenmalige Amerikaanse president Barack Obama in zijn National Framework for Strategic Communications-rapport de noodzaak van de inzet van meerdere Amerikaanse middelen – waaronder openbare werken, publieke diplomatie en informatieoperaties – om communicatie-activiteiten voor gerichte doelgroepen te ontwerpen, de promotie van ‘universele waarden’ zowel in eigen land als wereldwijd als een van de vier belangrijkste strategische belangen van de VS. Een succesverhaal van de Amerikaanse ideologische oorlogsvoering in deze periode was het gebruik van ‘kleurenrevolutie‘ om de Egyptische regering van Mubarak omver te werpen.
Cognitief kneden en ‘Cognitieve Oorlogsvoering’
Het vormgeven van de emoties, houdingen en gedrag van het publiek is al lang een belangrijk doel in de Amerikaanse journalistiek, reclame, propaganda en andere gerelateerde gebieden. Het concept van ‘cognitieve oorlogsvoering’ was al in de jaren negentig ontstaan. Het was echter pas in het begin van de 21e eeuw, met doorbraken in technologisch onderzoek op gebieden als psychologie, neurowetenschappen, hersenwetenschap, kunstmatige intelligentie en andere geavanceerde technologieën, dat ‘het vormgeven van cognitie’ een echt relevant strategisch doel werd. Na 2016 verhief de Amerikaanse regering cognitieve oorlogsvoering tot een nieuw type slagveld geworteld in neurowetenschappelijk onderzoek, met de nadruk op de rol van de hersenen als onderdeel van het oorlogsgebied. In 2022 verhoogde het rapport van de Nationale Veiligheidsstrategie cognitieve oorlogsvoering tot strategisch belang op gelijke voet met fysieke gevechten. In 2023 richtten meerdere congresrapporten zich opnieuw op cognitieve veiligheid. Zo werd technologie gestuurde cognitieve manipulatie een nieuwe tactiek voor mentale kolonisatie door de VS.
In tegenstelling tot eerdere benaderingen van mentale kolonisatie, is ‘cognitieve vormgeving’ sterk afhankelijk van nieuwe technologische vooruitgang – met name in AI, sociale netwerken, cognitieve wetenschap, enz., waardoor het mogelijk is om de percepties van doelgroepen nauwkeurig te beïnvloeden. Het doel van cognitieve vormgeving richt zich rechtstreeks op ‘het recht om de geest vorm te geven’ in een poging om de manier van denken en het waardeoordeel van de tegenstanders of de doelgroep fundamenteel te veranderen door middel van cognitieve herstructurering. De implementatie van cognitieve vormgeving is flexibeler, waardoor snelle strategische aanpassingen mogelijk zijn op basis van doelstellingen en scenario’s. Sociale media bieden een belangrijke ruimte voor Amerikaanse cognitieve vormgevingsoperaties. Statistieken tonen aan dat het Amerikaanse Central Command lange tijd talloze Arabischtalige nepaccounts op X beheerd heeft en tussen 2017 en 2022 meer dan 100.000 berichten heeft gepost. Deze accounts werden op een ‘witte lijst’ geplaatst met privileges voor prioriteitsaanbeveling. In de afgelopen jaren heeft de wijdverbreide toepassing van deepfake-technologie nieuwe mogelijkheden voor de Amerikaanse cognitieve oorlogsvoering gecreëerd. In 2020 ontwikkelde het Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) een deepfake-hulpmiddel dat realistische video’s van leiders kan genereren. Tijdens de crisis in Venezuela ging een vervalste ‘aftredenrede’ van Maduro viraal op sociale media.
Gevaren van de Amerikaanse mentale kolonisatie
Het uithollen van ideologieën en het ondermijnen van buitenlandse regeringen
Ideologische invasie is een belangrijk middel binnen de Amerikaanse mentale kolonisatie. De VS is bedreven in het implanteren van Amerikaanse waarden in vijandelijke landen om consensus te ondermijnen, angst en verwarring te veroorzaken, verdeeldheid te creëren en uiteindelijk de betrokken regeringen te ondermijnen.
Cognitieve wiggen planten en regionale conflicten uitlokken
Uit hun geopolitieke en diplomatieke behoeften verspreiden de VS vaak politieke onwaarheden en drijven ze ‘cognitieve wiggen’ tussen verschillende belangengroepen – het aanwakkeren van antagonisme, het aanzetten tot verdeeldheid of technische conflicten om voordelen te plukken, en zelfs direct ingrijpen om die tegenstanders te disciplineren die weigeren in de rij te komen.
Het ondermijnen van spirituele onafhankelijkheid en het cultiveren van pro-U.S. krachten
Onderworpen aan de langdurige invloed van de ideologische kolonisatie van de VS, zijn bepaalde elitegroepen in ontwikkelingslanden effectief ‘gehersenspoeld’, hebben ze hun filosofische onafhankelijkheid en nationaal zelfvertrouwen verloren en zijn ze bezweken aan een soort ‘culturele domesticatie’. Innerlijk vereren ze de VS; in spraak loven ze het land; maar in gedrag vrezen ze het. Ze onderhouden nauwe materiële, intellectuele en emotionele banden met de VS en koesteren een bijna onverklaarbare aanbidding ervan. Voor hen zijn de VS de standaard en het model. Ze pleiten voor grootschalige acceptatie van Amerikaanse waarden, omarmen politieke en economische systemen in Amerikaanse stijl en volgen een ontwikkelingspad van ‘Amerikanisering’. Ze roepen de VS bij elke beurt op, volgen hun voorbeeld in alle zaken en verliezen in sommige gevallen zelfs de meest elementaire waardigheid van een menselijke persoon of natie. Een paar jaar geleden organiseerden de VS herhaaldelijk over de hele wereld daden van vreedzame evolutie, kleurrevoluties of erger nog, de gedwongen ondermijning van andere regeringen. Dit alles zou niet mogelijk zijn geweest zonder de gretigheid van deze figuren om zichzelf als gidsen op te treden.
Het verijdelen van onafhankelijke ontwikkeling
Op het gebied van economische ontwikkeling hebben de VS vaak agressief in de ontwikkelingslanden academische ideeën uit de VS en het Westen geïmplanteerd gehuld in een academische mantel en onder de vlag van ‘wetenschap’, waardoor het voor deze landen moeilijk werd om een pad van onafhankelijke ontwikkeling te vinden dat past bij hun nationale karakter. Cultureel vertrouwen ontmantelen en de botsing van beschavingen verergeren
Mentale kolonisatie betekent het cultiveren van blind vertrouwen in de Amerikaanse cultuur over de hele wereld, het ontmantelen van het vertrouwen in lokale culturen, het uithollen van de wereldwijde beschavingsdiversiteit en het verergeren van het antagonisme en de botsing tussen beschavingen.
De weg uit deze situatie
Het doorbreken van de ketenen van mentale kolonisatie en het bevorderen van uitwisselingen en wederzijds leren tussen beschavingen
In de afgelopen jaren zijn landen in het Globale Zuiden in een versneld tempo ontwaakt en hebben ze steeds meer opgeroepen tot het afbreken van de ketenen van de Amerikaanse mentale kolonisatie, het bereiken van de onafhankelijkheid en autonomie van de geest en het bevorderen van uitwisselingen en wederzijds leren tussen beschavingen. Als cruciaal lid van het Globale Zuiden heeft China, gebruikmakend van zijn eigen ontwikkelingservaring en de gedeelde ambities van volkeren over de hele wereld, een reeks visionaire voorstellen gedaan: het Global Development Initiative (GDI), het Global Security Initiative (GSI), het Global Civilization Initiative (GCI) en het Global Governance Initiative (GGI). Deze reeks proposities biedt nieuwe wegen en innovatieve benaderingen voor landen om zich te bevrijden van ideologisch dogma, intellectuele afhankelijkheid af te werpen en echt onafhankelijke ontwikkelingspaden in te slaan.
Kernpunten:
- Mentale onafhankelijkheid is een voorwaarde voor onafhankelijke ontwikkeling;
- Cultureel vertrouwen is de basis van nationale kracht en welvaart;
- Uitwisselingen en wederzijds begrip zijn een effectief instrument voor coëxistentie tussen beschavingen.
Commentaar
Dit is een grondige maar toch goed leesbare studie over de rol van de VS in de politieke machtsstrijd van de afgelopen twee eeuwen. Het is wel enigszins eenzijdig, in de zin dat de rol van andere grootmachten, met name de Soviet Unie/Rusland en China zelf, nauwelijks ter sprake komen. Dat geldt ook voor de interactie tussen die grootmachten die wel degelijk plaatsgevonden heeft. Hoewel die interactie vooral antagonistisch was, zijn er ook korte perioden van onderlinge steun geweest. Zo heeft het Amerikaanse propagada-apparaat de regering van Stalin positief neergezet, toen beide landen gezamenlijk tegen Nazi-Duitsland optrokken.
Alle in dit rapport geanalyseerde activiteiten worden geheel aan de VS toegeschreven. We lezen vrijwel niets over Amerika’s trouwste bondgenoten in het westerse blok. Dat blok, echter, omvat de oude kolonialistische naties, inclusief de lage landen. Die proberen nog altijd invloed uit te oefenen in hun voormalige koloniën, op manieren zoals in dit rapport omschreven, beter bekend als neokolonialisme. Het lijkt er nu op dat de onderzoekers menen dat onze overheden er niet actief aan meedoen. Dat gaat niet alleen te ver, maar gaat ook voorbij aan de invloed van het traditionele kolonialisme op met mentale kolonialisme van de VS.
Pas tegen het eind van dit rapport wordt het begrip Globale Zuiden opgevoerd, de term die tegenwoordig gebruikt wordt binnen organisaties als de Shanghai Cooperation Organisation, die onlangs nog een Top hield in het Chinese Tianjin, en BRICS. Dit is zeker terecht. Het is daarom juist extra spijtig dat deze studie geheel door Chinese onderzoekers verricht is. Zij zou nog veel sterker overkomen, als onderzoekers uit meerdere landen erbij betrokken zouden zijn. Dit is een essentieel punt voor gelijksoortig onderzoek in de toekomst.
Bron: Xinhua.cn; een pdf-versie van de volledige Engelse tekst kunt u hier downloaden.
