In maart bracht The Lancet een ‘China-special’, waarvan we hier 2 artikelen vertaald samenvatten.
Een ander overzichtsartikel (1), op basis van publicaties van de laatste 20 jaar, legt een verband tussen Chinese milieugegevens en de jaarlijkse gezondheidsstatistieken.
In die periode van snelle economische groei steeg de levensverwachting bij mannen met 2,6 jaar en bij vrouwen met 3,0 jaar. Maar anderzijds veroorzaken milieurisico’s jaarlijks 2,4 miljoen voortijdige overlijdens door kanker en allerlei ziekten en letsels. Ook stellen de onderzoekers een verschuiving vast in de risicofactoren vanuit het milieu op de gezondheid.
Grote vooruitgang werd geboekt op het vlak van ‘traditionele’ risicofactoren, zoals vervuild drinkwater. Toegang van de bevolking tot zuiver leidingwater steeg van 30 % in 1985 naar 77 % in 2007. Ondanks de sterke toename van de stedelijke bevolking werd leidingwater zelfs voor 94 % van de stadsbewoners beschikbaar. De zes belangrijkste watergerelateerde infectieziekten daalden de voorbije 20 jaar continu. In 2008 bedroeg het aantal nieuwe gevallen van cholera, dysenterie, tyfus en paratyfus 25 per 100.000 inwoners, met 63 gerapporteerde sterfgevallen. In 1985 was dat nog 319 per 100.000, met 2610 doden.
Nog een traditioneel risico is de luchtvervuiling binnenshuis, door verwarming met steenkool of hout. Rook in huis kan sterk verminderd worden door de kachel van een schoorsteen te voorzien. In de provincie Yunnan leidde die verbetering tot een halvering van het risico op longkanker en chronische bronchitis (COPD). Ondanks een nationaal programma in de jaren ‘80 met verspreiding van 180 miljoen kwaliteitskachels blijft de aanpak van deze binnenhuisvervuiling een topprioriteit voor de volksgezondheid.
‘Moderne’ risicofactoren zijn verbonden met industrialisatie en verstedelijking. De voorbije 20 jaar van economische groei waren gekenmerkt door ongereglementeerde en toenemende industriële vervuiling en door overmatig gebruik van meststoffen en pesticiden in de landbouw. Zo is de buitenlucht erg vervuild door het massale gebruik van steenkool in de industrie. Zo’n 70% van de elektriciteitsproductie komt uit steenkoolcentrales, meestal met hoge zwavelconcentraties. Dat veroorzaakt zure regen en zwavelsmog, zoals we die kenden in het begin van de 20e eeuw in alle grote industriële centra ter wereld, onder meer in de Maasvallei in België. In 2000 veroorzaakte vervuiling van de buitenlucht 470.000 voortijdige overlijdens in China. De economische kost van sterfte en ziekte door vervuilde buitenlucht in een modale Chinese stad bedroeg in 2000 rond de 10 % van het bruto binnenlands product van die stad.
Een groot aantal meren en grote rivieren is ernstig vervuild door de industriële lozing van allerlei chemische stoffen. Slechts de helft van de 200 grootste rivieren en een kwart van de 28 grootste meren kunnen na waterzuivering drinkwater leveren. Meer dan 300 miljoen inwoners gebruiken onzuivere bronnen van drinkwater. Men schat dat 11 % van de gevallen van maagdarmkanker is toe te schrijven aan chemische vervuiling van drinkwater. De ziekten veroorzaakt door bacteriële en industriële vervuiling kosten China 2 % van het nationaal bruto binnenlands product. De watervervuiling is vooral ernstig op het platteland en grote investeringen zijn in zicht: de regering wil in landelijke gebieden 65 % waterzuivering realiseren tegen eind 2010.
Nieuw opkomende risicofactoren zijn verbonden met de wereldwijde klimaatverandering: minder regen in het al droge noorden en westen, overstromingen in het zuiden, wegsmelten van de gletsjers die een groot deel van het land voorzien van water. Door de opwarming van de aarde neemt het aantal ziektekiemen en hun verspreiding toe en het stimuleert ook de groei van toxische algen.
China erkent de noodzaak om zijn milieu te verbeteren. In het 11e vijfjarenplan verschuift de ontwikkelingsstrategie van economische ontwikkeling naar aandacht voor het milieubehoud. En de regering herhaalde, tijdens de milieuconferentie van Kopenhagen, zijn engagement om de eigen uitstoot van broeikasgassen te verminderen. China kiest voor een technische benadering om de kwaliteit van het leefmilieu te verbeteren. Voor een schoon en efficiënt transport wordt het grootste netwerk van hogesnelheidstreinen ter wereld ontwikkeld. Ook legt men zeer strenge regelgeving voor allerlei brandstoffen op. Er wordt gewerkt aan een ambitieus programma voor hernieuwbare energie voor minstens 15 % van alle elektriciteit tegen 2020. Een netwerk voor de bewaking van de waterkwaliteit werd in 2007 op poten gezet in 5 provincies en de grote steden Beijing en Shanghai. Het Ministerie van Gezondheid plant de uitbreiding van dit kwaliteitsprogramma op nationaal niveau, wat de veiligheid van het drinkwater snel kan verbeteren.
De onderzoekers bepleiten een sterker accent op dwingende regelgeving – inclusief zware geldboetes en gerechtelijke straffen- en op objectieve evaluatiesystemen om het succes van specifieke regelgeving na te gaan. Succesvolle maatregelen rond milieurisico’s moeten dienen als basis voor verandering: zo leveren de maatregelen voor een betere luchtkwaliteit tijdens de Olympische Spelen in Beijing sterke en rechtstreekse evidentie van onmiddellijke én lange termijn gezondheidswinst.
(1) Zhang J, Mauzerall DL, Zhu T, et al. Environmental Health in China: progress towards clean air and safe water. Lancet 2010;375:1110-19.
Nota:
De auteurs danken ‘The Chinese Medical Board’, een Amerikaanse privéstichting, voor de hulp bij de opmaak van dit artikel. Meer info: www.chinamedicalboard.org
