Commentatoren in en buiten China vragen zich af hoe het nu verder moet met de geldmarkt in China en of een economische groei van minimaal 6,5% wel haalbaar is. Premier Li Keqiang en zijn collega’s hebben er echter alle vertrouwen in dat er realistische targets zijn aangenomen. Wat de financiële activiteiten betreft is de boodschap: ‘alles onder controle’.
Op vragen over de financiële instellingen en de spectaculaire schommelingen van de beurskoersen gaf de premier vrij korte antwoorden.
Noodzakelijke regulering een leerproces
Volgens Li Keqiang is China goed in staat om financiële risico’s en crisissen te bezweren. De commerciële banken hebben een toereikend kapitaal , de reservedekking van de banken is in het algemeen hoog. De betrokken regeringsinstanties hebben afdoende maatregelen genomen om de geldmarkt te stabiliseren en op een systematische manier risico’s te voorkomen. De overheid heeft volgens het regeringshoofd wel degelijk de plicht om de financiële wereld te reguleren en moet de macht houden om dat krachtdadig te doen. Wel moet het volgens hem effectiever en meer gecoördineerd gebeuren. ‘Dit is nodig, zeker nu er zoveel nieuwe en met elkaar samenhangende financiële producten zijn,’ aldus Li. De regering zou voornemens zijn om de speculatie via een belasting aan banden te leggen. De plannen om de beurs van Hongkong met Shenzhen te verbinden, net zoals dat met Shanghai is gebeurd, blijven overeind en ook het streven om de yuan internationaal meer te laten gebruiken.
Rustig zelfvertrouwen, geen overdreven optimisme
Li Keqiang kwam nog zelfverzekerder uit de hoek met betrekking tot de economie in het algemeen. De regering geeft toe dat de economie een minder goed resultaat heeft laten zien in de eerste twee maanden van dit jaar met een daling van de industriële productie en van de verkoop in de detailhandel. China ondervindt daarbij volgens Li nog altijd de druk van de zwakke buitenlandse vraag en de volatiliteit op de geldmarkt, de gevolgen van de malaise in de internationale economie en het rentebeleid van de Amerikaanse Federal Reserve. Echter, ‘Mocht de economie gevaar lopen de nodige minimumgroei niet te halen dan heeft de overheid genoeg middelen om in te grijpen.’
De zakenkrant Caixin haalt de mening aan van Wang Tao, hoofdeconoom bij de Zwitserse financiële dienstverlener UBS AG, dat de groei in China dit jaar zelfs geen 6,2% zal halen. Wang vindt echter dat al genoeg om een instorting te voorkomen. Ook Li Keqiang is ervan overtuigd dat er geen harde landing komt, als China maar blijft doorgaan met hervormen.
Hard, maar duurzaam
De recent populaire formule ‘hervorming van de aanbodzijde’ betekent voor Li Keqiang dat China zich van overcapaciteit moet ontdoen en bepaalde belastingverlagingen doorvoeren. Om de vitaliteit van de economie te stimuleren moet China verder gaan met het nemen van maatregelen zoals het efficiënter maken van de overheid, het snoeien in de bureaucratie en in de benodigde vergunningen. Hij wil voorzichtig vasthouden aan renteverlagingen en de vermindering van de reserveverplichting van de banken, om meer liquide middelen ter beschikking te stellen van de ondernemingen en de productiekosten te verkleinen. Li benadrukt dat het bij dat alles zeker niet gaat om kwantitatieve verruiming, geldschepping. China kiest daar in tegenstelling tot Europa en Japan niet voor. Li Keqiang zei: ‘wij kiezen voor een hardere, maar duurzamere remedie, de herstructurering door hervorming van de aanbodzijde’.
Die stimulering en herstructurering van de economie mag echter niet ten koste gaan van de werknemers, maar moet hen juist beschermen en laten deelnemen aan de nieuwe kansen die er geschapen worden. Sociale onrust kan niet enkel voortkomen uit een te laag groeiritme, maar evengoed uit massaontslagen. De regering belooft dan ook plechtig dat ze de werknemers die ontslagen zullen worden – volgens het bevoegde ministerie zo’n 1,8 miljoen mensen – zal bijstaan, om te beginnen met 100 miljard yuan (13,6 miljard euro) bestemd voor ontslagpremies en omscholing, een som waarvan de premier nu al heeft gezegd dat ze moet worden verhoogd.
Bedrijvige overheid
Wang Tao
Zorgen over een stijgende overheidsschuld vond de premier begrijpelijk maar niet echt nodig: wat Chinese bedrijven en particulieren sparen maakt een onveranderd hoog percentage van het nationale inkomen uit en de financiële instellingen samen met de regering hebben massale reserves.
China kan en zal het overheidstekort ten opzichte van het bruto binnenlands product laten oplopen van 2,4 tot 3. Dit is maar een kleine aanpassing volgens Zhao Yang, de hoofdeconoom inzake China van het Japans financieel conglomeraat Nomura. Hij wijst op het grote verschil met het beleid in 2009 toen de overheid de geldvoorraad met grote sommen liet toenemen. Ook Wang Tao van UBS AG beziet dit alles met een goedkeurend oog. Zij verwacht wel dat de overheid nog meer zal investeren in infrastructuur, diensten en strategische nieuwe sectoren en dat de toegang tot de markt gemakkelijker zal worden.
Li Keqiang ziet in China inderdaad genoeg ruimte voor investeringen die de economie een boost kunnen geven, bijvoorbeeld in het centrum en het westen van het land, regio’s die nog steeds achterop lopen. De premier zegt dat de regering en de economische actoren nieuwe groeimotoren zullen ontwikkelen ter vervanging en aanvulling van de traditionele sectoren die een minder belangrijke rol zullen (moeten) spelen. Hij heeft het dan natuurlijk over internet in al zijn vormen, cloud computing en e-commerce, maar verwacht ook veel van geavanceerde intelligente productie of productie op maat. De commentatoren van het officiële persbureau Xinhua denken bij nieuwe groeimotoren aan een groene economie waar zij in geloven. Zij zien al een kolossale markt in het verschiet voor producten en diensten die te maken hebben met milieubescherming, hernieuwbare energie en waterzuivering. Er zijn experts die hierbij schattingen maken die in de biljoenen lopen.
Xinhua, BBC, Caixin, China Daily, SCMP, Morning Star
video over persconferentie Li Keqiang
http://news.xinhuanet.com/english/video/2016-03/16/c_135194875.htm
video waarin Wang Tao het begrip nieuw normaal beoordeelt
https://www.ubs.com/microsites/ib-conferences/apac/greater-china-conference-2016/investor/en/2015-highlights/wang-tao.html
