De derde bijeenkomst van het trilaterale gezamenlijke comité van China, Iran en Saoedi-Arabië vond plaats in de Iraanse hoofdstad Teheran. China had ook aparte contacten met Iran en Saoedi-Arabië. Dit soort overleg speelt een belangrijke rol in de vorming van diplomatieke bondgenootschappen in de regio West-Azië.
De bijeenkomst van de trilaterale werd voorgezeten door Majid Takht Ravanchi, viceminister van Buitenlandse Zaken van de Islamitische Republiek Iran. De deelnemende delegatie van de Volksrepubliek China stond onder leiding van Miao Deyu, viceminister van Buitenlandse Zaken. De Saoedi-Arabische delegatie werd geleid door Waleed bin Abdulkarim Al-Khuraiji, viceminister van Buitenlandse Zaken.
China en Iran, partners
Een dag eerder had viceminister van Buitenlandse Zaken Miao Deyu een ontmoeting met de Iraanse viceminister van Buitenlandse Zaken voor Politieke Zaken Ravanchi. De Chinese ambassadeur in Iran, Cong Peiwu, woonde de bijeenkomst bij. Miao Deyu wees erop dat China en Iran in 2026 de 55e verjaardag van hun diplomatieke betrekkingen en de 10e verjaardag van hun uitgebreide strategische partnerschap zullen vieren. Ravanchi verheugde zich daarover en beseft het belang van het Chinees-Iraanse partnerschap.
Toenemend belang van relatie China en Saoedi-Arabië
Op 14 december was de Chinese topdiplomaat Wang Yi in Riyad. Hij en de Saoedische minister van Buitenlandse Zaken Faisal bin Farhan Al Saud zaten de vijfde vergadering voor van de politieke subcommissie van het gezamenlijk comité op hoog niveau tussen China en Saoedi-Arabië. Dat land wil de samenwerking met China verstevigen op het gebied van handel, investeringen, energie en de circulaire economie. De Saoedische minister ‘hecht veel waarde aan de belangrijke rol van China in internationale aangelegenheden, met name zijn principiële en rechtvaardige standpunt over kwesties als Palestina. Saudi-Arabië steunt de reeks mondiale initiatieven die door Xi zijn voorgesteld. Het iss bereid de multilaterale communicatie en coördinatie met China te versterken om de gemeenschappelijke belangen van ontwikkelingslanden te waarborgen en gezamenlijk het proces van multipolarisering te bevorderen’.
Trilaterale voortgezet
De drie landen publiceerden een gezamenlijke verklaring. Daarin staat dat Iran en Saoedi-Arabië zich verder zullen houden aan alle bepalingen van het akkoord dat ze op 10 maart 2023 in Beijing sloten. Ze zullen zich blijven houden aan het Handvest van de Verenigde Naties, het Handvest van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking en het internationaal recht. Iran en Saoedi-Arabië zullen zich blijven inspannen om het goede nabuurschap en de vriendschappelijke betrekkingen tussen beide landen te verstevigen. Belangrijke principes daarbij zijn: de eerbiediging van elkaars nationale soevereiniteit, territoriale integriteit, onafhankelijkheid en veiligheid. Iran en Saoedi-Arabië dankten China voor zijn positieve rol bij de totstandkoming en de verdere ontwikkeling van het Akkoord van Beijing.
De rechtstreekse contacten tussen Iran en Saoedi-Arabië gaan verder op alle niveaus en in alle sectoren. Zo hebben meer dan 85.000 Iraanse pelgrims in Mekka de hadj kunnen verrichten en hebben meer dan 210.000 Iraanse pelgrims in 2025 met gemak en in veiligheid de umrah-rituelen kunnen uitvoeren.
Rol in de regio
Vanwege de huidige escalatie van regionale spanningen, die een bedreiging vormen voor de veiligheid in de regio en eigenlijk in de hele wereld kan de verbeterende relatie tussen Iran en Saoedi-Arabië een belangrijke factor zijn om vredelievende oplossingen in de hand te werken. In verband daarmee roepen de drie landen op tot een onmiddellijke beëindiging van de Israëlische acties tegen Palestina, Libanon en Syrië. Ze veroordelen de schendingen van de nationale soevereiniteit en territoriale integriteit van Iran. De Iraanse diplomaten bedankten China en Saoedi-Arabië voor hun duidelijk standpunten tegen die agressies. De drie landen herhaalden dat er voor het conflict in en tegen Jemen een vreedzame oplossing moet komen, in overeenstemming met internationaal erkende beginselen en onder auspiciën van de Verenigde Naties.
De gezamenlijke verklaring spreekt ook over uitbreiding van de samenwerking op economische, politieke en andere gebieden, zoals onderwijs, wetenschap en cultuur. Dit alles kan hun veiligheid, stabiliteit, vrede en economische welvaart bevorderen.
Ontwikkeling front tegen inmenging in West-Azië
De eerste vergadering van het gezamenlijke trilaterale comité op viceministerniveau vond eind december 2023 plaats in Beijing waar de overeenkomst tussen Iran en Saoedi-Arabië een aantal maanden eerder was afgesloten. De tweede vergadering was in Riyad (Saoedi-Arabië) in november 2024. Dit jaar had Teheran (Iran) het comité te gast.
Op vrijdag 12 december meldde de Wall Street Journal dat een zogenaamd special operations team ‘vorige maand een schip dat vanuit China op weg was naar Iran heeft geënterd, militaire artikelen in beslag heeft genomen en vernietigd.’ De krant had dit bericht van Amerikaanse functionarissen. Het werd door westerse (Reuters) en Arabische media overgenomen. De lading zou hebben bestaan uit onderdelen die ‘mogelijk bruikbaar zijn voor conventionele wapens van Iran’. Volgens de WSJ zijn Amerikaanse troepen enkele honderden kilometers voor de kust van Sri Lanka aan boord van het schip gegaan. Later hebben ze het schip ‘toestemming gegeven om door te varen’. Voorlopig is er aan dit incident opvallend weinig ruchtbaarheid gegeven. Is het echt gebeurd of is het fake news afkomstig uit de mediafabriek van Trump & Co? We zullen het misschien ooit te weten komen. In elk geval wijst zowel de ene mogelijkheid (een sterk verhaal) als de andere (nog een reëel geval van Amerikaanse piraterij) erop hoe brutaal de provocaties van Washington geworden zijn. Dat China twee landen uit de regio West-Azië (het zogenaamde Midden-Oosten) rond de onderhandelingstafel brengt en geduldig werkt aan het stimuleren van een verenigd front tegen externe inmenging is opmerkelijk. Duidelijk hoeven de diepgaande ideologische en systemische verschillen tussen de landen dat niet te verhinderen. China is wars preken, dreigementen of sancties, maar kijkt naar wat landen uit het mondiale Zuiden verbindt, niet naar wat hen scheidt.
Bronnen: fmprc.gov.cn (min.BuZa China), Xinhua, tehrantimes.com, hadjenumrahvergelijken.nl, Reuters, Friends of Socialist China
