In China geldt zuivel als een van de belangrijkste voedingsbronnen. De overheid stimuleert de productie van zuivel en zolang het land niet voldoende grondstof (rauwe melk) produceert, zal er altijd genoeg harde valuta beschikbaar zijn voor de invoer van zuivelproducten. Echter, China is wel de eisen aan importzuivel aan het verscherpen. Vanaf 16 september a.s. zal China alleen producten uit verse rauwe melk importeren, wat gevolgen heeft voor wereldwijde zuivelexporteurs.

De Chinese voedingspagode van 2022; bron China Nutrition Association (disclaimer)
Melk uit de koe
In onze regio weet de niet ingewijde burger niet beter dan dat zuivelproducten van rauwe melk, direct uit de koe, gemaakt worden. Dat is in principe niet incorrect, maar de praktijk van de zuivelindustrie is iets ingewikkelder. Melk is een zeer bederfelijk product. Die rauwe melk direct uit de koe blijft niet lang goed. Bij ons wordt die melk zo snel mogelijk gepasteuriseerd. Dat is een proces waarbij de meeste bacteriën gedood worden, zonder de smaak aan te tasten. Dat staat bij ons bekend als verse dagmelk. Die moet gekoeld vervoerd en opgeslagen worden. Een manier om melk langer vers te houden is de UHT (ultra high temperature) behandeling waarbij de melk een korte tijd boven het kookpunt verhit wordt. Dat doodt bijna alle bacteriën, maar kan wel de smaak aantasten. Die melk kan voor een bepaalde tijd ongekoeld vervoerd en opgeslagen worden. Dat is belangrijk voor landen waar gekoeld vervoer een probleem is.
Melk uit poeder
Een geheel ander traject is het indrogen van melk tot melkpoeder. Dat poeder blijft uiteraard veel langer goed onder kamertemperatuur; inclusief in tropische gebieden. Consumenten kunnen er heel makkelijk weer drinkmelk van maken door het poeder in water op te lossen; warm of koud, al dan niet toevoeging van suiker, wat in China vaak gebeurt. Daarnaast gebruikt de zuivelindustrie in landen waar melk vooral in poeder omgezet wordt melkpoeder ook om er drinkmelk (officiële naam: gereconstitueerde melk), yoghurt en andere producten van te maken.
Nieuwe regel
Dat laatste is waar de aangekondige verscherping zich op richt. China importeert veel zuivel uit meerdere landen in verschillende continenten; inclusief landen waar de zuivelindustrie op melkpoeder gebaseerd is. Het nieuwe beleid verbiedt gereconstitueerde melk en producten met die melk als grondstof. Dat een grote uitdaging vormt voor exporteurs. De nieuwe importregels zijn een gevolg van het aanscherpen van de nationale voedselveiligheidsnorm voor gesteriliseerde melk (GB 25190-2010) waarin ook gereconstitueerde melk geschrapt is. Het is binnen China nog wel mogelijk gereconstitueerde melk te produceren en te verhandelen, maar het mag geen ‘verse melk’ meer heten. De zuivelindustrie heeft hiertegen lang gevochten, maar uiteindelijk hebben de staatsregulateurs die strijd gewonnen.
Impact
Deze aanpassing van de regelgeving zal vermoedelijk een aanzienlijke impact hebben op de zuivelexport van landen als Vietnam, waarvan de bedrijven momenteel gereconstitueerde melk verwerken tot gesteriliseerde melk bestemd voor China. De laatste jaren is de invoer van melk uit Vietnam flink gestegen. De export van Vietnamese ‘verse’ melk naar China steeg van USD 48 miljoen in 2022 tot USD 123 miljoen in 2023. Om cruciale markttoegang te behouden, moeten Vietnamese zuivelbedrijven hun productformuleringen snel aanpassen, productieprocessen opnieuw ontwerpen en de documentatie en etikettering nauwgezet herzien om af te stemmen op China’s strikte nieuwe vereiste voor exclusieve afhankelijkheid van verse rauwe melk.
Codering
Producten die gereconstitueerde melk blijven bevatten, worden niet langer erkend als verse melk volgens de herziene Chinese norm en komen niet in aanmerking voor uitvoer onder bestaande productcodes. Er komen speciale codes voor zuivelproducten gemaakt uit melkpoeder. Deze verandering zou de markttoegang voor getroffen zuivelexporteurs ernstig kunnen beperken, zodat zij tot een strategische herevaluatie van hun productie- en exportmodellen wordt gedwongen.
Verregaande implicaties
De rimpeleffecten van dit nieuwe beleid strekken zich uit tot potentiële economische implicaties voor exporterende landen. Vietnamese zuivelbedrijven kunnen bijvoorbeeld te maken krijgen met hogere operationele kosten als gevolg van de hogere prijs van verse rauwe melk, noodzakelijke aanpassingen aan productielijnen en inherente risico’s in verband met het waarborgen van een stabiele levering van verse melk. Deze factoren kunnen een negatieve invloed hebben op hun prijsconcurrentievermogen en marktaandeel in China, waardoor de algehele zuiveleconomie voor de getroffen exporteurs wordt beïnvloed.
Beleidsaanpassing in Vietnam
Het Ministerie van Industrie en Handel van Vietnam erkent de verstrekkende gevolgen en heeft het advies gegeven om de impact van de nieuwe regelgeving van China grondig te beoordelen en passende beleidsaanbevelingen voor de binnenlandse zuivelindustrie te ontwikkelen. Voor de internationale zuivelgemeenschap en handelsanalisten onderstreept de stap van China de evoluerende focus op voedselveiligheidsnormen en de kwaliteit van ingrediënten in een markt waar gesteriliseerde (UHT) melk een aanzienlijk deel van de vloeibare melkconsumptie uitmaakt, wat een precedent schept voor de wereldwijde zuivelhandel. Op dit moment zijn er geen aanwijzingen dat deze nieuwe maatregel de (handels)relatie tussen de beide landen negatief zal beïnvloeden. In tegendeel, op de lange termijn zal de Chinese aanscherping van normen een gelijke aanscherping in Vietnam versnellen.
Bron: Vietnam Nieuws 16/7/2025; met technische uitleg van termen van de auteur