De landen van de Shanghai Cooperation Organization (SCO) bereiden zich voor op de jaarlijkse top van staatshoofden, die zal plaatsvinden van 31/8 tot 1/9 in Tianjin. Zowel Rusland als China hebben verklaard dat ze van plan zijn de SCO naar een hoger niveau te brengen. Echter, diverse SCO-leden en dialoogpartners hebben onderlinge conflicten die om een oplossing vragen.
De SCO (vlag) in zwaar weer; foto Russiapivottoasia (disclaimer)
Leden
De SCO omvat momenteel als volwaardige leden Wit-Rusland, China, India, Iran, Kazakhstan, Kirgizië, Pakistan, Rusland, Tadzjikistan en Oezbekistan. Afghanistan en Mongolië zijn waarnemers, terwijl Turkije, Armenië, Azerbeidzjan, Bahrein, Cambodja, Egypte, Koeweit, de Malediven, Myanmar, Nepal, Qatar, Saoedi-Arabië, Sri Lanka en de VAE dialoogpartners zijn.
Spanningen
De SCO-voorzitter van dit jaar, de Chinese president Xi Jinping, heeft een aantal ideeën geschetst voor de ontwikkeling van de groep en noemt het succesvol afwikkelen van de aanstaande top de hoogste prioriteit. Er worden in Tianjin echter stevige onderhandelingen verwacht, vanwege de harde houding van India, die de SCO vraagt om Pakistan, een ander SCO-lid, te bekritiseren voor ‘het ondersteunen van terrorisme’. Als gevolg hiervan staat de deelname van premier Modi aan de SCO-top ter discussie. Een andere complexe kwestie draait om Armenië en Azerbeidzjan, die beide dialoogpartners zijn, maar zich als volwaardig lid willen aansluiten. Beide hebben momenteel gespannen relaties met Rusland en met elkaar.
Terrorisme
De Russische minister van buitenlandse zaken Lavrov heeft hierover het volgende gezegd. ‘Natuurlijk hebben we veel geschillen die extra overweging en extra wederzijdse concessies vereisen met onze grote buren – met China, met India en met de GOS-landen, de Euraziatische Economische Unie. Hoe nauwer de samenwerking, hoe meer problemen zich voordoen, waarin iedereen zijn belangen een beetje meer wil verdedigen.’
India vs Pakistan
Terwijl Sergey Lavrov oproept tot een compromis, heeft de Indiase regering een alternatief principe van ‘nultolerantie’ voor terrorisme verkondigd, waarbinnen geen plaats is voor compromissen. Delhi beschuldigt Pakistan van het organiseren van de terroristische aanslag van 22 april in de stad Pahalgam in Kasjmier, waarbij 26 mensen omkwamen. Een kort conflict tussen de twee partijen brak vervolgens uit. Een complicerend detail van die gevechten is dat Pakistan voor het eerst in de geschiedenis van de strijd om Kasjmier een luchtslag met India gewonnen heeft dankzij Chinese gevechtsvliegtuigen en raketten. India zal dat detail waarschijnlijk niet direct ter sprake brengen, maar het zal de discussie niet vergemakkelijken.
Onverwerkte zaak
In zijn toespraak op de bijeenkomst van de SCO-ministers van Defensie op 25 – 26 juni in Qingdao, China, legde de Indiase minister van Defensie Rajnath Singh bijzondere nadruk op de positie van India. Hij stelde: ‘Het is absoluut noodzakelijk dat degenen die terrorisme sponsoren, aanmoedigen en exploiteren voor hun beperkte en egoïstische doeleinden, worden gedwongen de gevolgen onder ogen te zien. Sommige landen gebruiken grensoverschrijdend terrorisme als beleidsinstrument en bieden een veilige haven voor terroristen. Er zou geen plaats moeten zijn voor dergelijke dubbele standaarden. De SCO moet niet aarzelen om dergelijke landen aan te roepen.’ Deze verklaring was echter niet opgenomen in de notulen van Qingdao en als gevolg daarvan weigerde de Indiase kant de gezamenlijke verklaring van de defensieministeries van de SCO te ondertekenen.
BRICS
De vastberadenheid van India om niet af te wijken van zijn principes heeft ook een negatief effect op de samenwerking binnen BRICS. Dit werd ook opnieuw bevestigd op de BRICS-top in Rio de Janeiro door premier Narendra Modi. Modi nodigde BRICS-leiders uit voor de BRICS-top van 2026, die zal worden voorgezeten door India, en zei: ‘Er mag geen aarzeling zijn bij het opleggen van sancties tegen terroristen. Stille toestemming voor terrorisme, steun voor terrorisme of terroristen mogen onder geen enkele omstandigheid acceptabel zijn.’ Pakistan is geen lid van BRICS, maar diens wapenleverancier China wel. Dit betekent dat Modi’s deelname aan de SCO-top van dit jaar in Tianjin nog steeds niet vast staat, wat de gastheer van de bijeenkomst, de Chinese president Xi Jinping, in een moeilijke positie brengt.
Armenië vs Azerbadzjan
Voor Rusland zijn de conflicten tussen Armenië en Azerbeidzjan een belangrijk agendapunt. Beide landen hebben sinds 2015 de status van SCO-dialoogpartners, maar hebben een aantal nog niet opgeloste bilaterale kwesties. Bronnen in Moskou stellen dat Armenië zijn Europese oriëntatie en zijn wens om lid te worden van de Europese Unie niet verbergt. Nieuwe – nog niet bevestigde – berichten over de Armeense intenties om Amerikaanse militaire waarnemers in de strategische corridor in de provincie Syunik toe te laten veroorzaken ook problemen.
Goed nabuurschap
Volgens de SCO-regels verbinden aanvragers van de status van lidstaat zich ertoe ‘het Handvest en andere SCO-documenten strikt na te leven, inclusief het Verdrag inzake Goed Nabuurschap, vriendschap en samenwerking op lange termijn, dat voorziet in niet-deelname aan organisaties en acties die vijandig staan tegenover andere lidstaten.’
Diplomatie
Zowel Rusland als gastheer China zullen hun beste diplomatieke vaardigheden in moeten zetten om ervoor te zorgen dat ruziënde leden compromissen kunnen vinden om door te gaan met meer dringende kwesties die de gehele SCO aangaan, zoals de groeiende agressie van de NAVO. Er staat veel op het spel.
Bron: Russia Pivot to Asia
