IOMed, een internationale organisatie voor bemiddeling bij geschillen is op 30 mei opgericht, onder impuls van China.
Vertegenwoordigers van 33 landen ondertekenden in Hongkong het Verdrag tot Oprichting van IOMed, de International Organization for Mediation (Internationale Organisatie voor Bemiddeling). Op die manier werden zij stichtende leden van een wereldwijde organisatie die wil proberen conflicten op te lossen door vreedzame onderhandelingen.
Ondersteuning Verenigde Naties
Omdat dit overeenstemt met het handvest van de Verenigde Naties en een belangrijke ondersteuning kan zijn van het werk van de volkerenorganisatie zal die de IOMed waarschijnlijk officieel erkennen. In elk geval waren vertegenwoordigers van de VN aanwezig bij de ceremonie in Hongkong, samen met andere internationale organisaties. Nog meer deelnemers aan de plechtigheid lieten zien dat de IOMed een succesverhaal kan worden. Hooggeplaatste vertegenwoordigers uit 85 landen in Azië, Afrika, Latijns-Amerika en Europa woonden het evenement bij. Onder hen ondertekenden 33 landen meteen al het verdrag. Zo werden hun landen oprichtend lid. Opvallend hierbij is de grote deelname van landen die behoren tot het Mondiale Zuiden en verder de redelijk geslaagde spreiding over de continenten. Dat blijkt ook uit enkele opvallende namen van staten die nu al meedoen met IOMed: Algerije, China, Cambodja, Cuba, Djibouti, Equatoriaal-Guinea, Ethiopië, Gabon, Indonesië, Ivoorkust, Kameroen, Kenia, Laos, Madagaskar, Nicaragua, Nigeria, Pakistan, Servië, Soedan, Sri Lanka, Thailand, Venezuela, Wit-Rusland, Zimbabwe.
IOMed voor consensus
Tijdens de plechtigheid sprak Wang Yi, de minister van Buitenlandse Zaken van China, en een toppoliticus van de Volksrepubliek. Wang zei dat zijn land ‘al lang pleit voor het omgaan met geschillen in een geest van wederzijds begrip en het bereiken van consensus door middel van dialoog’. Dit in een streven om ‘met Chinese wijsheid een bijdrage te leveren aan de oplossing van conflicten tussen naties’.
Chinese ervaring
Het klopt dat China steeds meer kan wijzen op positieve ervaringen bij bemiddeling in conflicten. Door Chinese diplomaten bevorderde onderhandelingen tussen Ethiopië, Egypte en Soedan over een conflict inzake een stuwdam kenden voorlopig een matig resultaat. Ze gaven echter wel de aanzet tot de eerste stappen op weg naar de oprichting van IOMed. China had een opvallend succes door Saudi-Arabië en Iran rond de onderhandelingstafel te krijgen. Ook de verklaring van Beijing voor Palestijnse eenheid ondertekend door de belangrijkste Palestijnse partijen mogen de Chinese diplomaten op hun conto schrijven.
IOMed vs ICJ?
Geen wonder dus dat Wang Yi in zijn toespraak zei dat ‘China helpt het nulsomdenken van jij verliest en ik win te overstijgen’. Volgens het hoofd van de Chinese diplomatie zal de Internationale Organisatie voor Bemiddeling ‘de minnelijke schikking van internationale geschillen bevorderen en werken aan harmonieuzere wereldwijde betrekkingen’. IOMed wordt geen ‘rivaal voor het Internationaal Strafhof’ zoals sommige media beweren. Het wordt wel een intergouvernementele juridische organisatie, maar met een andere aanpak dan vervolging en sancties. ‘Terwijl het ICJ [Internationaal Gerechtshof] en het PCA [Permanent Hof van Arbitrage] zich richten op arbitrage en berechting, introduceert IOMed een gestructureerde, geïnstitutionaliseerde vorm van alternatieve geschillenbeslechting – namelijk bemiddeling – op wereldwijde schaal,’ aldus Yueming Yan, hoogleraar recht aan de Chinese Universiteit van Hongkong.
Ook zal deze organisatie allicht minder beïnvloed worden door het Mondiale Noorden dat, onder leiding van de VS, nog altijd de internationale rechtspraak domineert (en hindert als dat geopolitiek zo uitkomt voor Washington en zijn bondgenoten). Juristen en deskundigen uit lidstaten van IOMed voorzien dat in elk geval.
Hongkong
De zetel van IOMed wordt gevestigd in Hongkong. Deze speciale administratieve regio van China is traditioneel een internationaal centrum voor juridische dienstverlening en geschillenbeslechting in Azië. De rechtspleging van de stad is sterk ontwikkeld. Een voordeel is het dat er zowel rekening wordt gehouden met de common law, het gewoonterecht, als met het rechtssysteem van het Chinese vasteland. Daardoor kan Hongkong bogen op unieke gunstige omstandigheden voor internationale bemiddeling, ook tussen de Angelsaksische landen samen met de vroegere koloniën van het Verenigd Koninkrijk (waar de common law ontstaan is en geldt) en andere landen.
Opsteker
Hongkong dat nog altijd de naweeën voelt van het separatistische geweld en van de Covid-pandemie kan deze opsteker gebruiken. Een tevreden John Lee, Chief Executive van de Speciale Administratieve Regio Hongkong, hield een toespraak ter verwelkoming van de oprichting van de ‘eerste intergouvernementele internationale organisatie voor bemiddeling ter wereld’. Volgens Lee zal Hongkong de institutionele sterke punten van ‘één land, twee systemen’ benutten en de werkzaamheden van IOMed ten volle steunen.
Bronnen: international-mediation.org, min.BuZa China, Xinhua, Global Times, Morning Star, Reuters, Al Jazeera, Trouw, Wikipedia.
disclaimers LOGO IOMed , ondertekenaars en gebouw Min BuZa China
