China heeft krachtig gereageerd op de beslissing van de Nederlandse regering om de leiding van chipmaker Nexperia over te nemen en de Chinese topman te ontslaan. Volgens minister van Economische Zaken Vincent Karremans ligt de reden van de zware ingreep in de mogelijkse verhuis van de Nederlandse activiteit naar China. Bovendien staat het Chinese Wingtech dat Nexperia controleert op de VS zwarte Entity List. Nexperia China werkt echter gewoon door, mag van China de vervaardigde chips niet meer uitvoeren en weigert het ontslag van Sales & marketing topman John Chang.
Een aantal Nexperia bestuursleden stapten eerder naar de Onderneminstrechtbank om zich te beklagen over de belangenvermenging van Zhang Xuezheng die ze van belangenvermenging beschuldigden. Uit gerechtelijke door het Gerechtshof in Amsterdam vrijgegeven documenten blijkt dat de VS in juni Nederlandse functionarissen hebben geïnformeerd over een op til staande wijziging in de zwarte Entity List die Amerikaanse bedrijven verbiedt om handel te drijven met bedrijven die op de lijst staan. Op 1 oktober werden de regels gewijzigd die impliceren dat buitenlandse dochterondernemingen waarin de entiteit in dit geval Wingtech een belang van 50 % of meer heeft, ook op de zwarte lijst worden geplaatst. Volgens het document heeft de VS de Nederlandse regering gewaarschuwd dat als Nexperia vrijstelling van de sancties wil, er een verandering in het leiderschap moest komen en dit werd tijdens besprekingen op 12 juni bevestigd. De chipbouwer Nexperia uit Nijmegen wordt sinds 2019 gecontroleerd door het Chinese Wingtech waarvan de topman Zhang Xuezheng CEO is van Nexperia. Hun minder geavanceerde chips zijn vooral bestemd voor auto’s, sloten en machines.
Volgens NRC overgenomen door computable.nl heeft Zhang in China een strafblad sinds 2005. toen hij werd veroordeeld tot zeventien maanden cel wegens het stelen van bedrijfsgeheimen van zijn vorige werknemer. Daarna maakte hij zich vooral schuldig aan financiële en beursgerelateerde overtredingen.
Recentelijk heeft de Nederlandse regering Zhang Xuezheng ontslagen en het bestuur van Nexperia overgenomen op basis van de Wet op de beschikbaarheid van goederen uit 1952 die nog nooit werd toegepast. De Nederlandse regering ontkent dat het VS-aandringen aan de basis ligt van de beslissing. Frans Scheper, tot 2020 CEO van Nexperia, vertelde aan de Nederlandse media dat het moederbedrijf Wingtech een nieuwe fabriek in China heeft gebouwd, ‘die de productie van de Europese fabrieken van Nexperia kan overnemen’. Scheper vertelde de Nederlandse omroep RTL dat het ministerie van Economische Zaken ‘vreesde dat Nexperia de chip productie van Europa naar China zou verplaatsen; dit zou het verlies van een van Europa’s grootste chipfabrikanten betekenen’. Dit argumenteert ook de Nederlandse minister van Economische Zaken Vincent Karremans in een brief aan het parlement. ‘Dit bracht risico’s met zich mee op kennislekkage en daarmee het verlies van toekomstige productiecapaciteit, die onder meer cruciaal is voor de Europese auto-industrie, consumentenelektronica en defensie-industrie’, schreef hij. De South China Morning Post meent te weten dat een andere dochteronderneming van Wingtech, WingSkySemi 12 miljard yuan heeft geïnvesteerd in een fabriek te Shanghai die auto-chips op 12-inch wafers kan produceren. Het feit dat Den Haag de overname van Nexperia tezelfdertijd aankondigde als de nieuwe VS-regels over de zwarte lijst uit te breiden – waardoor Nexperia onderworpen kon worden aan Amerikaanse exportcontroles – was ‘absoluut’ toeval, aldus Karremans.
Reactie China
Beijing reageerde snel. Op 4 oktober vaardigde het ministerie van Handel een verbod uit voor Nexperia China en zijn onderaannemers om in het land geproduceerde afgewerkte componenten te exporteren. Nexperia China heeft lokale werknemers opgedragen om orders van het Nederlandse hoofdkantoor te negeren en de richtlijnen van het lokale management op te volgen. Deze maatregel heeft ervoor gezorgd dat Nexperia is afgesneden van zijn fabriek in Dongguan. Deze fabriek produceert meer dan 100 miljard chips per jaar en volgens Wingtech voorzitter Yang Mu komt 70 % uit de fabriek in Dongguan. Nexperia ontwerpt zijn chips in het Nederlandse hoofdkantoor Nijmegen en produceert wafers in Manchester en Hamburg. Deze worden voornamelijk naar Dongguan gestuurd waar ongeveer 70 % van de eindproducten wordt geassembleerd en getest voordat ze in China worden verkocht. De andere 30% wordt afgewerkt in de fabrieken van Nexperia in de Filippijnen en Maleisië voor export. . Het bedrijf wordt ook ondersteund door een wereldwijd netwerk van verkoopkantoren en onderzoekslaboratoria.
Het Chinese ministerie van Handel heeft Nederland bekritiseerd vanwege zijn bemoeienis en zei dat de Nederlandse kant de marktprincipes heeft geschonden. ‘China verzet zich krachtig tegen het overdreven gebruik van het concept van nationale veiligheid door de Nederlandse kant en de directe inmenging in de interne aangelegenheden van het bedrijf’, aldus woordvoerder He Yongqian van het ministerie die eraan toevoegde dat China de nodige maatregelen zal nemen om de wettelijke rechten en belangen van Chinese ondernemingen resoluut te beschermen. De overname van Nexperia door de Nederlandse overheid is even schokkend als een overval, zegt directeur-generaal Xiang Ligang van de Information Consumption Alliance. De Chinese Kamer van Koophandel voor de EU omschreef de stap van de Nederlandse regering als ‘een moderne daad van economische banditisme, ingegeven door geopolitieke overwegingen’.
Nexperia China zegt dat het zijn normale bedrijfsactiviteiten voortzet en dat de salarissen en bonussen van werknemers niet in het gedrang komen . In overeenstemming met de Chinese wetgeving inzake arbeidszaken zijn alle werknemers van Nexperia China verplicht zich te houden aan de arbeidsdiscipline van het bedrijf en te voldoen aan de vereiste werkvereisten. Daarom blijven alle werknemers werken volgens de instructies van het bedrijf, aldus een officiële verklaring. Voor alle externe instructies die niet zijn goedgekeurd door de Chinese wettelijke vertegenwoordiger, hebben werknemers van het bedrijf het recht om deze instructies te weigeren, zonder de arbeidsdiscipline of wettelijke bepalingen te overtreden, aldus de verklaring. Tenslotte meent Nexperia China dat het besluit van het Nederlandse hoofdkantoor om directeur John Chang, van de verkoop en marketing te ontslaan, ongeldig was. De Chinese afdeling verklaarde dat Chang zowel wereldwijd als binnen China leiding zou blijven geven aan de verkoopafdeling van Nexperia.
Commentaar
De splitsing ‘lijkt oppervlakkig gezien voort te komen uit conflicten binnen het bedrijfsmanagement, maar het is veel meer dan dat’, aldus assistent-onderzoeker Zhou Chao bij de in Beijing gevestigde denktank Anbound. ‘Het weerspiegelt de voortdurende evolutie van geopolitieke spanningen en de wereldwijde trend naar ontkoppeling binnen de technologie-industrie en toeleveringsketens’, verklaarde. Hij voegde er aan toe dat het bedrijfsmodel ‘producten ontwikkeld in Europa maar gemaakt in China’, onhoudbaar was geworden onder de nieuwe regelgeving. Zhou benadrukte ook de noodzaak om ‘de strategieën voor het loskoppelen van de toeleveringsketen te herzien om zelfredzaamheid en controle te bereiken op kritieke momenten’. Bedrijven zouden naar verwachting overschakelen op een model met ‘meerdere hoofdkantoren en onafhankelijke activiteiten’, aldus Zhou.
De Nexperia-saga komt op een slecht moment voor de Europese industrie, die al te maken heeft met strengere Chinese exportcontroles op zeldzame aardmetalen en magneten,. Autofabrikanten, waaronder Volkswagen, en toeleveranciers zoals Bosch houden ‘spoedvergaderingen’ om een oplossing te vinden voor deze dubbele klap, meldde Bloomberg. Het geschil tussen China en Nederland over chipfabrikant Nexperia laat volgens analisten zien hoe geopolitieke spanningen een anders zo soepele wereldwijde toeleveringsketen kunnen verstoren.. Doordat de assemblagefabriek in Dongguan die goed is voor 70 % van de productie niet meer uitvoert, dreigen Europese fabrieken zonder voorraad te komen. Volgens het Chinese mediakanaal National Business Daily heeft de Dongguan fabriek de productie teruggeschroefd, de verzendingen beperkt en sommige werknemers gevraagd om deze week minder uren te werken. Een scheiding tussen de fabriek in China en de rest van de toeleveringsketen van Nexperia kan ingewikkeld zijn en minstens enkele maanden in beslag kunnen nemen, voldoende om de relaties met klanten in gevaar te brengen.
Volkswagen dat de autoproductie in twee locaties opschortte heeft een alternatieve leverancier gevonden . .Nexperia heeft ook de Japanse autobouwers verwittigd. De Europese vereniging van autofabrikanten waarschuwde dat de voorraad Nexperia-chips binnen enkele weken opraakt. De Financial Times schrijft dat de componenten van het bedrijf kunnen ook worden gemaakt door concurrenten zoals Infineon en STMicroelectronics, maar dat een tekort aan Nexperia-chips van invloed zou kunnen zijn op de introductie van belangrijke producten door Duitse autofabrikanten zoals BMW, Mercedes-Benz en Volkswagen. De Duitse regering heeft bij China aangedrongen de leveringen te hervatten.
Eerste gesprek
Ondertussen hebben de Chinese minister van Handel Wang Wentao en de Nederlandse minister van Economische Zaken Vincent Karremans elkaar voor het eerst gesproken via video. Wang vond dat ‘De maatregelen die Nederland heeft genomen over Nexperia de stabiliteit van de mondiale industriële en toeleveringsketens ernstig hebben aangetast’.. ‘China dringt er bij Nederland op aan om uit te gaan van het algemene belang van het handhaven van de veiligheid en stabiliteit van de mondiale industriële en toeleveringsketens en om de geest van contracten en de beginselen van marktgerichtheid en de rechtsstaat hoog te houden.’. Karremans zei te streven naar een constructieve oplossing. Wang besprak Nexperia ook tijdens een videogesprek met Europees commissaris voor Handel en Economische Veiligheid Maros Sefcovic die bereid was om beide partijen te helpen een snelle oplossing te vinden om ‘de stabiliteit van de mondiale industriële en toeleveringsketens te waarborgen’, aldus de verklaring.
Normaal zou de Duitse BuZa minister Johann Wadephul zondag voor twee dagen naar Beijing vertrokken om er met zijn collega Wang Yi te discussiëren onder meer over de export controle van aardmetalen en chips, maar deze reis werd uitgesteld. Hij vond naar verluidt te weinig andere gesprekspartners. Volgens Reuters heeft Wadephul sinds zijn aantreden als minister een steeds hardere houding aangenomen ten opzichte van China. Hij verwees hiervoor op de steun van Beijing voor de oorlog van Rusland in Oekraïne, het ‘steeds agressievere gedrag’ van China in de Indo-Pacifische regio en de exportbeperkingen op zeldzame aardmetalen en halfgeleiders. Hij gaat daarbij zelfs nog verder dan zijn voorgangster Baerbock.
Bronnen: SCMP, FT, Global Times, computable.nl
Video: YouTube Mind To Free
