De bouw van de grootste waterkrachtcentrale ter wereld is begonnen op de Yarlung Zangbo- bij ons beter bekend als Brahmapoetra- in Tibet. De Medog centrale zal in 2033 drie keer meer elektriciteit kunnen produceren dan de huidige grootste, de Drieklovendam. De kritiek van India en de Tibetaanse diaspora is niet op feiten gebaseerd.
Vorig jaar besliste de Chinese regering een mega waterkrachtcentrale te bouwen op de Yarlung Zangbo in Tibet. Deze week is in aanwezigheid van de eerste minister in Medog officieel de eerste spade in de grond gegaan terwijl in Beijing de vice-premier een receptie bijwoonde.
Het project vereist een investering van 150 miljard euro en moet in 2033 volledig operationeel zijn. Het zal bestaan uit vijf opeenvolgende centrales met een totale capaciteit van 60 Gigawatt ( ongeveer 60 kernreactoren). Er zullen vier tunnels van 20 kilometer gegraven worden om de rivier om te leiden naar de centrales. De geproduceerde energie is te veel voor Tibet zelf en zal grotendeels op ultrahoge gelijkspanning naar meer bewoonde delen van China gevoerd worden.
De vijf opeenvolgende waterkrachtcentrales zulen volgens het doorstroomprincipe werken: een deel van het debiet van de rivier wordt afgeleid, loopt door turbines en komt terug in de rivier terecht. Er komt dus geen groot stuwmeer en het debiet van de stroom wordt nauwelijks beïnvloed. Het lijkt een beetje op de watermolens vroeger bij ons.
Groot potentieel, moeilijke bouwomgeving, strenge normen
De Yarlung Zangbo loopt van West naar Oost door Tibet, maakt in Medog een scherpe bocht naar het Zuiden en vloeit dan verder door Arunal Pradesj en Assam in India, waar hij de Brahmapoetra wordt, om tenslotte een delta te vormen in Bangladesj. De ‘grote bocht’ in Medog ligt in de diepste canyon ter wereld in een tot voor kort zo goed als onbereikbare regio. De rivier kent er over een afstand van 50 kilometer een verval van ongeveer 2.000 meter, vandaar de enorme capaciteit aan waterkracht.
De dam maakt deel uit van China’s plannen voor meer herrnieuwbare energie en minder uitstoot van broeikasgassen. Het project zorgt ook voor werkgelegenheid en betere infrastructuur in Tibet.
Op een persconferentie van het ministerie van buitenlandse zaken werd benadrukt dat er geen nadelige gevolgen voor de bevolking die stroomafwaarts (in India en Bangladesj) woont. Alles zal ook gedaan worden om het lokale milieu zo weinig mogelijk te beïnvloeden. China heeft reeds veel ervaring in waterkrachtcentrales en zal voor dit project de strengste normen respecteren. China heeft al hydrologische informatie aan India en Bangladesj bezorgd en wil ook wanneer de centrale klaar is verder samenwerken voor een optimale werking.
Twijfelachtige kritiek
Ondanks de Chinese geruststelling is er kritiek op het project vanuit India en de Tibetaanse diaspora, overgenomen door de westerse mainstream media.
Zo beweert India dat China de mogelijkheid zou hebben de watertoevoer naar het stroomafwaartse deel van India te blokkeren; omgekeerd zou het door de sluizen open te zetten dit deel van India kunnen verdrinken; ook een aardbeving in dit seismologisch actief gebied zou stroomafwaarts tot katastrofe kunnen leiden. Deze beschuldiging negeert het ontwerp van de centrale waarbij geen groot stuwmeer voorzien is en het project nauwelijks invloed heeft op het debiet van de stroom. Bovendien komt het debiet van de Brahmapoetra slechts voor een kwart uit Tibet.
Als reactie op de Chinese plannen waarover reeds een aantal jaren gedebatteerd bouwt India zelf een dam met stuwmeer, in theorie als buffer voor mogelijke Chinese verstoringen. In de praktijk betekent dit echter dat India zelf de mogelijkheid creëert om het stroomafwaarts gelegen Bangladesj zonder water te zetten of te overstromen.
De regering van Bangladesj heeft aan China meer informatie over het Medog project gevraagd.
Een ander soort kritiek komt uit de Tibetaanse diaspora rond de dalai lama. De International Campaign for Tibet beweert dat het project door ecologische verstoringen de levensomstandigheden van miljoenen Tibetanen in gevaar kan brengen. Ook deze kritiek negeert het technische concept dat een minimale verstoring garandeert. Maar er is meer: Het Medog arrondissement was tot voor kort zo goed als onbereikbaar en is schaars bewoond; de oppervlakte bedraagt een vijfde van die van België en het heeft minder dan 15.000 inwoners. Stroomafwaarts van Medog begint India.
Stemmingmakerij in onze media
Ook De Standaard doet haar dut in het zakje. De krant titelt flagrant verkeerd dat het om de grootste dam ter wereld gaat. Verder herneemt ze zonder enige documentatie de verwijten over van Tibetaanse separatisten over ‘neergeslagen protest’ tegen de bouw van een andere – niet genoemde- dam die Tibetanen massaal zou verplichten te verhuizen en oude kloosters onder water zetten. De goede samenwerking tussen de verschillende landen die dammen op de Mekong hebben wordt als problematisch voorgesteld waarbij dammen in Laos en Cambodja ‘Chinese dammen’ genoemd worden. En om de lezer definitief te overtuigen van het gevaar van Chinese stuwdammen komt er nog de herinnering bij aan een ramp met de kleinere Banqiao stuwdam die in 1975 begaf door een waterbom veroorzaakt door een taifoen; voor het aantal slachtoffers vermeldt De Standaard enkel de hoogste van de sterk uiteenlopende schattingen.
Bronnen: Xinhua, Wikipedia.
