Vertegenwoordigers van China en de VS hadden op 14 en 15 september in Madrid overleg over TikTok, gekoppeld aan de handelsoorlog van de VS tegen de Chinese economie. Er heerst onzekerheid over het resultaat.
Uit de besprekingen kwam er een soort raamakkoord. Vrijdag zullen Xi Jinping en Donald Trump dat ontwerp bespreken en bekijken of ze opdracht kunnen geven om de details in te vullen. Bij de nabespreking legden beide partijen andere accenten.
Ultimatum over TikTok loopt weer af
Morgen loopt het ultimatum af dat de VS heeft uitgevaardigd over TikTok. Dan zou de Chinese eigenaar gedwongen worden de activiteiten van TikTok in de VS te verkopen aan een Amerikaans bedrijf. Als dat niet doorging zou de app verboden worden in de VS. In Washington geven Republikeinen en Democraten, en hun adviseurs als reden hiervoor: ‘een veiligheidsrisico dat via TikTok gevoelige persoonlijke en nationale gegevens in handen van de Chinese regering zouden kunnen terechtkomen’. Die zouden zelfs militair kunnen worden gebruikt. De Chinese eigenaar van TikTok, Bytedance, heeft altijd gezegd dat de Amerikaanse activiteiten volledig onafhankelijk zijn. Er zijn of worden geen gegevens gedeeld met de Chinese overheid. ‘Bovendien is een dergelijk verbod een aantasting van de vrijheid van meningsuiting van 170 miljoen Amerikaanse TikTokgebruikers’. De Amerikaanse regering beperkt hiermee overigens ook de vrijheid van ondernemerschap waarop het Westen doorgaans zo trots is. Het ultimatum zal waarschijnlijk aflopen zonder verdere gevolgen hangende de uitkomst van de onderhandelingen in Madrid.
Veel optimisme, weinig duidelijkheid
Voor de VS waren de voornaamste onderhandelaars Scott Bessent, minister van Financiën van de VS en handelsvertegenwoordiger van de VS Jamieson Greer. Voor China werd de delegatie geleid door vicepremier He Lifeng, China’s topman voor economische en handelszaken, en Li Chenggang, onderminister van Handel. De teams onderhielden zich na afloop afzonderlijk met de pers.
Volgens Bessent waren er ‘commerciële voorwaarden overeengekomen die de nationale veiligheidsbelangen van de VS zouden beschermen’. Over wat die precies inhielden weigerde de Amerikaanse minister details te geven, omdat ‘het ging om onderhandelingen tussen privéfirma’s’. Greer zei dat de leiders van China en de VS de overeenkomst wel nog moesten goedkeuren, maar zinspeelde erop dat het verbod op TikTok niet tot in het oneindige zou uitgesteld worden. Trump beweerde dat er nu ‘een geweldige deal was’ en dat ze ‘TikTok in de VS zouden laten voorbestaan om de jongeren blij te maken’.
Anderzijds bleef ook Wang Jingtao, adjunct-directeur van de Cyberspace Administration of China tijdens de persbriefing vrij vaag. Hij zei dat ‘de basisconsensus de wil van het bedrijfsleven en de marktregels zal respecteren’. Er was volgens hem een akkoord over ‘het toevertrouwen van de exploitatie van de gegevens van Amerikaanse gebruikers en contentbeveiliging, en over de licentie voor het gebruik van het algoritme en andere intellectuele eigendomsrechten’. Maar dat zou getoetst worden aan de Chinese regels en wetten en daarbij zou ‘China de belangen van zijn privéfirma’s nauwlettend blijven behartigen’.
TikTok in de handelsoorlog
Opvallend was de grote nadruk die de Chinese onderhandelaars legden op het verband van de kwestie TikTok met de handelsoorlog die de VS tegen China voert, een verband dat in de uitspraken van hun Amerikaanse tegenhangers vrijwel ontbrak. Li Chenggang zei: ‘China heeft gemerkt dat de VS de sancties tegen Chinese entiteiten na een reeks economische en handelsbesprekingen tussen de twee landen nog steeds blijft uitbreiden…de Verenigde Staten hebben het concept van nationale veiligheid opgerekt en de lange arm van de rechtsmacht steeds verder laten reiken, wat een typische daad van unilaterale intimidatie is die in strijd is met het internationaal recht en de basisnormen voor internationale betrekkingen.’
‘China is hier fel op tegen en heeft tijdens de besprekingen zijn ernstige bezorgdheid geuit tegenover de VS,’ voegde Li eraan toe. China dringt er bij de Verenigde Staten op aan samen te werken om gezamenlijk de moeizaam bereikte resultaten van het overleg betreffende handel en economie tussen China en de VS veilig te stellen. Zo zouden ze een gezonde, stabiele en duurzame ontwikkeling van de bilaterale economische en handelsbetrekkingen bevorderen.
In beider belang
Volgens Li is de reden waarom van Chinese zijde is ingestemd met een consensus dat zijn vertegenwoordigers de zaak hebben beoordeeld. Ze concluderen dat een consensus over TikTok in het belang van beide landen is. China zal zich echter ‘altijd verzetten tegen politisering, instrumentalisering en bewapening van technologie en economische en handelskwesties. Ons land zal nooit proberen tot een overeenkomst te komen ten koste van principes, belangen van bedrijven of internationale eerlijkheid en rechtvaardigheid’, liet de minister van Handel weten. Het is duidelijk dat China respect eist en onderhandelingen op voet van gelijkheid.
Volgens Chinese commentatoren zal China een consensus over TikTok nastreven met het doel de VS beperkende maatregelen tegen China te laten opheffen en of belemmeringen voor investeringen te verminderen. De uitspraken van de Chinese onderhandelaars laten uitschijnen dat de zaak nog lang niet beklonken is.
Bronnen: Xinhua, Al Jazeera, BBC, Pekingnology, Inside China
