Leestafel # 90 China in de 2e Wereldoorlog en daarna

Waarom toch hechten landen als China zoveel belang aan de viering van ‘80 jaar Overwinning in de 2e Wereldoorlog’? Zou het te maken hebben met de opkomst van nieuwe vormen van fascisme en de vraag op wie we kunnen rekenen om daar een front tegen te vormen? Of met het feit dat voormalige geallieerden bepaalde feiten uit het verhaal altijd hebben verzwegen en nu zelfs de geschiedenis herschrijven?

Lees naast de artikelen waarnaar hier verwezen wordt ook ChinaSquare’s Substack met een opiniestuk van Jenny Clegg.

Acteurs in een galavoorstelling getiteld ‘Gerechtigheid zal zegevieren’ ter herdenking van de 80e verjaardag van de capitulatie van Japan tijdens de Tweede Wereldoorlog. Opvoering in de Grote Hal van het Volk in Beijing, sept. 2025. disclaimer foto Morning Star opgehaald van Instagram CGTN

CHINA-US FOCUS
The Meaning of China’s Military Parade
Dus, het Westen herschrijft de geschiedenis van de wereldoorlog en zijn afloop? Zhang Gaosheng legt uit waarom de meeste Chinezen dat zo zien, op een van de weinige websites waar academici van de VS en van China met elkaar in overleg blijven, China-US Focus. Zhang is onderzoeker bij het China Institute of International Studies, faculteit wereldvrede en veiligheid. Zhang schrijft over de ware lengte van het conflict, de offers die China bracht en de herleving van het Japanse militarisme. Hij wijst op de inspanningen die zijn land zich getroost om een van de belangrijkste resultaten van de overwinning op Japan en op het wereldwijde fascisme te redden en weer te versterken: de instelling van de Verenigde Naties. De vorser is er zeker van dat zijn land de filosofie van vreedzame ontwikkeling zal blijven omarmen en ondersteunen met vredesacties en het Global Security Initiative. Maar hij wijst erop dat dit enkel mogelijk is als China zijn ‘robuuste (militaire) capaciteiten’ blijft onderhouden en versterken.

THE FREE PRESS JOURNAL
Remembering Dr Madan Mohan Lal Atal, Leader Of The Indian Medical Mission To China’s War Of Resistance Against Japanese Aggression
De progressieve Indiase krant uit Mumbai publiceert een uitgebreid artikel waarin de auteur hulde brengt aan dokters en vrijwilligers die medisch werk gingen verrichten in China, aan de zijde van het verzet tegen de Japanse agressie. Zij werden geworven tijdens campagnes in landen die nu zowel tot het Mondiale Noorden als tot het Mondiale Zuiden gerekend worden (India, Mauritius, Oost-Afrika, Syrië, Duitsland en Engeland). Uit het artikel komt naar voren dat er in de jaren 30 en 40 internationale brigades van links geïnspireerde vrijwilligers waren, niet alleen in Spanje, maar dus ook in China. Dokter Madan Atal, de leider van de missie, staat centraal in het artikel. De China Daily besteedt aandacht aan nog een Indiase dokter, Dwarkanath Kotnis, die belangeloos en op eigen risico in mobiele klinieken gewonde Chinese soldaten behandelde tijdens de Chinese Volksoorlog van verzet tegen Japanse agressie (1931-45). Op 1 april 1950 was India het eerste land dat niet tot het socialistische blok behoorde om diplomatieke betrekkingen aan te knopen met de pas uitgeroepen Volksrepubliek China. Het zijn bij ons weinig bekende verhalen. De geschiedenis gaat hier nog steeds vooral over de oorlog in Europa en de heldendaden van Amerikaanse en Britse legers. Verhalen zoals die in de Indiase en Chinese media werpen een licht op de mogelijkheden die er bestonden (en wellicht opnieuw kunnen ontstaan) om internationale solidariteit te ontwikkelen tegen het fascisme. Indirect is het een pleidooi voor samenwerking tussen landen zoals China en India die er alle belang bij hebben hun geschilpunten opzij te zetten als ze strijd moeten leveren tegen een gemeenschappelijke vijand.

SIXTH TONE via FRIENDS OF SOCIALIST CHINA
When the Lens Turned Left: Cinema in Resistance-Era China
Verhalen kunnen revolutionair enthousiasme aanvuren en verzetsstrijd in stand houden. Al sinds vrij vroeg in de loop van de 20e eeuw is het bewegende beeld het geschreven woord gaan vervangen als de dominante vorm van verhalen vertellen. De film ontwikkelde zich in China van een stil medium dat persoonlijke verhalen in beeld bracht tot een belangrijk terrein om luidkeels het verzet tegen de Japanse agressie aan te moedigen. En dat nog voor de Japanse inval in 1931. ‘Voor filmmakers waren klassenstrijd, sociaal onrecht en oorlog de stof voor verhalen die een natie verenigden.’ Tot deze opmerkelijke vaststelling komen de auteurs  van Sixth Tone en de redacteurs van Friends of Socialist China. Dus, alweer een fenomeen waar weinigen van op de hoogte zullen zijn. Net zoals overigens van die gruwelijke gebeurtenis die China elk jaar gedenkt: de massamoord van Nanjing. Om de duizenden slachtoffers van moord en verkrachting te herdenken is er onlangs een speelfilm gemaakt die nu ook in Europa in de bioscopen speelt.

MORNING STAR
United Nations at 80: a call for unity against unilateralism
Een van de belangrijkste resultaten van de geallieerde overwinning op de fascistische as Nazi-Duitsland, Mussolini’s Italië en Keizerlijk Japan was de oprichting van de Verenigde Naties. Een belangrijke taak van de volkerenorganisatie was het oorlogen te voorkomen en conflicten op te lossen. Overleg tussen alle landen was daarbij essentieel. Lange tijd echter hebben de VS en hun eigen bondgenoten de werking van de VN kunnen domineren. De afgelopen decennia zijn de opkomende landen van het Mondiale Zuiden erin geslaagd meer gewicht uit te oefenen en eisen zij meer inspraak. De VS probeert de VN machteloos te maken en voert een unilaterale politiek in zijn eigen belang, zeker onder Trump. China is een van de voornaamste krachten onder de voorstanders van een evenwichtigere en meer op samenwerking gebaseerde internationale orde. China zet zich in voor de centrale rol van de VN. Vandaar het grote contrast tussen de houding van de VS en die van China ten aanzien van de VN. (zie ook de substack China Ecological Civilization)

Afgelopen zondag organiseerden Friends of Socialist China en de International Manifesto Group een webinar met prominente sprekers over de rol van China in de 2e Wereldoorlog.
De bijdragen gingen over de omvang en het belang van de Chinese oorlogsinspanning, over wat er verzwegen is, over de gevaarlijke ontwikkelingen van vandaag en hoe China die wil keren.