Na de verbeterde versie van de Chinese regeling aardmetalen laait de handelsoorlog tussen de VS en China weer op. President Donald Trump dreigt onder andere met tarieven van 100 procent. De Chinese regering roept de Verenigde Staten op ‘om meningsverschillen op te lossen door middel van onderhandelingen in plaats van dreigementen.‘
‘China blijft onwankelbaar op zijn standpunt’, aldus het ministerie van Handel in een online verklaring. ‘Wij willen geen tarievenoorlog, maar we zijn er ook niet bang voor.’
Focus op de aardmetalen
Nadat president Trump had gedreigd de heffing op import uit China per 1 november nog meer te verhogen kwam de reactie vrij snel. De president van de Verenigde Staten wil de nieuwe Chinese regelingen voor de export van zeldzame aardmetalen afweren. Die grondstoffen vormen een belangrijk onderdeel van veel producten voor consumenten zoals elektrische voertuigen, laptops en telefoons en in de gezondheidszorg. Ze zijn echter ook essentieel voor de wapenindustrie. Denk hierbij aan straalmotoren en radarsystemen.
Het geschil dreigt een voor binnenkort geplande ontmoeting tussen de presidenten van de VS en van China te overschaduwen of zelfs onmogelijk te maken. Het lijkt erop dat de ‘wapenstilstand’ in de tarievenoorlog steeds moeilijker valt vol te houden.
‘China buigt niet’
China is een van de weinige landen die hebben geweigerd te buigen voor de buitensporige handelsheffingen die Trump eerder dit jaar afkondigde. Beijing houdt dit nu vol. ‘Telkens weer dreigen met hoge tarieven is niet de juiste manier om met China om te gaan’, zegt het Chinese ministerie van Handel in zijn online bericht. De auteurs roepen op tot een hernieuwde dialoog, maar daar staat een duidelijk alternatief tegenover. ‘Als de VS van zijn kant halsstarrig vasthoudt aan dit soort praktijken, zal China beslist en resoluut met gelijkaardige maatregelen zijn legitieme rechten en belangen veilig te stellen.’
‘Geen uitvoerverbod’
Verder heeft het ministerie op een aantal zaken gewezen. ‘De Chinese uitvoercontroles houden geen uitvoerverbod in. Aanvragen die aan de eisen voldoen, zullen worden goedgekeurd. Voordat de maatregelen werden aangekondigd, heeft China alle relevante landen en regio’s op de hoogte gebracht via de bilaterale dialoogmechanismen voor uitvoercontrole’. Bovendien: ‘Zolang exportaanvragen voor civiel gebruik zijn en aan de regels voldoen, kunnen ze allemaal worden goedgekeurd en hoeven de betrokken bedrijven zich geen zorgen te maken’.
Verzoening op de helling
President Trump beschuldigde China ervan ‘zeer vijandig te worden’ en ‘de wereld gevangen te houden’ door de toegang tot zeldzame aardmetalen te beperken. Volgens de Chinese regering zijn ‘de desbetreffende verklaringen van de VS een typisch geval van meten met twee maten’. ‘De VS heeft lange tijd het concept van nationale veiligheid opgerekt. Washington misbruikt de exportcontrole, past discriminerende praktijken tegen China toe. De VS legt met een rechtsbevoegdheid van de lange arm eenzijdig maatregelen op tegen de handel en het vervaardigen van tal van producten zoals halfgeleiderapparatuur en chips’.
Wat er sinds de handelsbesprekingen tussen China en de VS in Madrid is voorgevallen heeft de verzoening meer en meer op de helling gezet. Washington heeft ‘voortdurend nieuwe beperkende maatregelen tegen China ingevoerd. Daarbij heeft het meerdere Chinese entiteiten op de Entiteitenlijst en de Special Designated National List gezet. De reikwijdte van de controle over bedrijven is willekeurig en treft duizenden Chinese bedrijven. Er zijn Sectie 301-maatregelen getroffen tegen China’s maritieme, logistieke en scheepsbouwindustrie. Bij dit alles is geen rekening gehouden met de bekommernissen en de goodwill van China. De acties van de VS hebben de belangen van China en de sfeer van de bilaterale economische en handelsbesprekingen ernstig geschaad. China verzet zich hier krachtig tegen.’
Het ministerie van Handel besluit dat ‘de tegenmaatregelen van China noodzakelijke daden van passieve verdediging zijn. Ze zijn gericht op het behoud van de legitieme rechten en belangen van de Chinese industriesectoren en ondernemingen, evenals op het gelijke speelveld van de internationale scheepvaart- en scheepsbouwmarkten.’
Consequenties voor wapenindustrie
Afgezien van dat alles gaat het Chinese standpunt volgens Beijing verder dan het eigenbelang. In verklaring staat immers ook dat ‘de Chinese regering, zoals altijd, zal samenwerken met andere landen om de wereldvrede en stabiliteit in naburige regio’s stevig te beschermen’. Vandaar de relevante opmerking ‘dat exportaanvragen voor civiel, niet-militair, gebruik geen problemen zullen opleveren’. Volgens een commentator in The Morning Star heeft Beijing daar een belangrijk punt. ‘Door de export van wapens door de VS naar Oekraïne en Israël zijn de voorraden van de VS in categorieën als raketafweersystemen voor luchtverdediging afgenomen. Zonder verdere aanvoer van zeldzame aardmetalen uit China zal ook … de wapenindustrie zijn productie moeten inkrimpen en met veel hogere kosten worden geconfronteerd wanneer ze zeldzame aardmetalen uit andere landen probeert te betrekken … Beijing heeft aangekondigd dat alle buitenlandse wapenbedrijven geen licenties zullen krijgen om zijn zeldzame aardmetalen te kopen, wat een enorme klap betekent voor het Pentagon en zijn plannen voor een militaire confrontatie met China. Dit zou ook de herbewapeningsplannen van de EU en Groot-Brittannië voor hun confrontatie met Rusland kunnen ondermijnen.’
In een artikel van de Chinese zakenkrant Caixin lazen wij daarvan een soort bevestiging. ‘Het Center for Strategic and International Studies (CSIS), een denktank in Washington, noemt de exportbeperkingen de “meest ingrijpende maatregelen tot nu toe” van China gericht tegen de defensiesector. Met zijn versterkt beleid wil China voorkomen dat zeldzame aardmetalen van Chinese oorsprong of aanverwante technologieën direct of indirect worden ingebracht in buitenlandse toeleveringsketens voor defensie. De zeldzame aardmetalen zijn van cruciaal belang voor de Amerikaanse defensie-industrie omdat ze worden gebruikt voor de productie van F-35 gevechtsvliegtuigen, onderzeeërs met kernaandrijving, Tomahawk raketten, radarsystemen en Predator drones, aldus het CSIS. Volgens specialisten worden middelzware tot zware zeldzame aardmetalen op grote schaal gebruikt in satellieten die raketten volgen. Een verstoring van de overzeese aanvoer van deze grondstoffen kan gevolgen hebben voor de militariseringsplannen van westerse landen.’
(foto Yu Fangping/Xinhua)
Wereldhandel in beeld
Tenslotte nog dit. China roept naast de VS ook de internationale gemeenschap op om ‘gezamenlijk de stabiliteit van de mondiale industriële en toeleveringsketens te waarborgen’. Beijing is ervan overtuigd dat het zoiets zelf al doet en vraagt aan anderen om zijn voorbeeld te volgen. Onder de elite van de VS zijn er figuren en organisaties die daar wel degelijk naar luisteren. Zowel Wall Street als bepaalde politici van de Democratische Partij in de VS reageren sterk negatief op de dreigementen van Trump, waardoor de markten in een neerwaartse spiraal terechtkwamen. In totaal ging 1,5 biljoen dollar op enkele uren verloren, waarna Trump zijn standpunt nuanceerde. De Democraten in de Commissie Buitenlandse Zaken van het Huis van Afgevaardigden gaven Trump de schuld van de verscherping van de export van zeldzame aardmetalen door China. ‘De acties van Trump maken het leven durder voor Amerikaanse gezinnen.’ Bovendien is de Chinese export naar de VS al zes maanden na elkaar gedaald. Omdat de export naar de VS onder druk is komen te staan door het beleid van de Amerikaanse president Donald Trump, die probeert fabrikanten over te halen fabrieken naar de VS te verplaatsen, heeft China de markten voor zijn producten in andere regio’s uitgebreid. In de eerste negen maanden van dit jaar bedroeg China’s goederenhandel met de partnerlanden van de Belt & Road Initiative 6,2 procent meer dan een jaar eerder. Dat heeft het Algemene Douaneagenrschap van China vandaag bekend gemaakt. De handel met de ASEAN, Latijns-Amerika, Afrika en Centraal-Azië groeide op jaarbasis respectievelijk met 9,6 procent, 3,9 procent, 19,5 procent en 16,7 procent. De handel met andere economieën in het gebied Azië-Pacific nam met 2 procent toe. Toch drong Wang Jun, viceminister van China’s douaneagentschap, vandaag op een persconferentie, aan op voorzichtigheid. Hij waarschuwde: ‘Momenteel is het externe klimaat nog steeds ernstig en ingewikkeld. De handel wordt geconfronteerd met toenemende onzekerheid en problemen’. China houdt de wereldhandel dus op gang, maar blijft er ook mee begaan.
People’s Daily, Morning Star, Caixin, Xinhua, China Daily, Wikipedia
