De anti-Chinese rellen in Vietnam die enkele dagen geleden uitbraken zijn ontspoord. Chinese fabrieken werden vernield en er vielen dodelijke slachtoffers. De Vietnamese regering vraagt geen illegale betogingen meer te houden. China is begonnen met het evacueren van burgers.
De anti-Chinese rellen braken uit na incidenten tussen Chinese en Vietnamese schepen nabij een Chinees olieplatform dat kort geleden begon te boren in door China en Vietnam betwist gebied in de Zuid-Chinese Zee (lees hierover meer)
Officiële bronnen spreken over twee doden. Doch volgens een onbevestigd telefonisch getuigenis van een ziekenhuisarts zijn er woensdagavond minstens 16 Chinese en vijf Vietnamese dodelijke slachtoffers gevallen bij gevechten aan de Formosa staalfabriek in de provincie Ha Tinh, in het centrum van het land. Ongeveer 1.000 personen vielen de staalfabriek aan die eigendom is van Formosa Plastics Group, de grootste Taiwanese investeerder in Vietnam. Het gaat om een gigantisch project waar tegen 2020 tot 20 miljard dollar in zou geïnvesteerd worden. Vertegenwoordigers van de staalfabriek ontkenden het hoge aantal doden. De veiligheidsverantwoordelijke van de provincie was ter plaatse, maar kon het geweld niet laten stoppen.
De eerste incidenten vonden plaats in het Zuiden, in de provincies Binh Duong en Dong Nai. Meer dan 600 Chinezen zijn al naar Cambodja gevlucht. De relschoppers maken geen onderscheid tussen Chinezen van het vasteland, van Hongkong of van Taiwan.
Bij een onduidelijk aantal fabrieken – minstens vijftien volgens waarnemers- werden vernielingen aangericht of brand gesticht. Het gaat voornamelijk om Taiwanese bedrijven. Alleen in Binh Duong rapporteerden 460 bedrijven schade, volgens lokale media. Volgens de regeringskrant Than Nien (Young People) werden 40 politiemensen gewond; 600 personen zijn aangehouden. Meer dan 1.000 bedrijven zijn stilgelegd. Tran Van Nam, de ondervoorzitter van het Volkscomité van de provincie Binh Duong verklaarde woensdag dat de regering van plan is de krachten die illegale acties ondernemen te stoppen. Hij sprak van 19.000 deelnemers aan de aanvankelijk vreedzame betogingen in de regio. In totaal werden de afgelopen week 500 buitenlandse vestigingen aangevallen.
Regeringsreacties
De Chinese regering heeft er al twee keer bij de Vietnamezen op aangedrongen dat ze bescherming moeten bieden aan de Chinese burgers en hun goederen. In de Chinese pers krijgen de gebeurtenissen in Vietnam relatief weinig aandacht. De grote officiële media 
berichten over het protest van China bij de Vietnamese regering en verdedigen het plaatsen van het booreiland. Er zijn tot dusverre geen meldingen van anti-Vietnamese manifestaties in China. Sommige Chinese media schrijven de rellen toe aan anti-Chinese propaganda van de Vietnamese overheid, anderen wijzen eerder in de richting van een bliksemafleider voor interne Vietnamese problemen. Chinese media zien ook een verband tussen de arrestatie van negen Chinese vissers door de Filippijnen, de rellen in Vietnam en het zeer recente bezoek van Obama. Ondertussen is China begonnen met het evacueren van 3000 burgers. Daartoe werden onder meer 5 schepen gestuurd en enkele vliegtuigen voor de zwaargewonden. De woordvoerder van Buitenlandse Zaken heeft ook meegedeeld dat een aantal bilaterale hulpprogramma’s worden opgeschort.
De Vietnamese regering neemt een dubbelzinnige houding aan. Dit naar aanleiding van het opstellen van een Chinees boorplatform in wateren, die Vietnam beschouwt als zijn exclusieve economische zone. Vietnam bestempelt de rellen officieel als illegaal en belooft maatregelen tegen het verdere ontsporen ervan. Buitenlandse waarnemers gaan ervan uit dat de Vietnamese regering een zekere anti-Chinese onrust toelaat om te gebruiken als onderhandelingskaart met de Chinese overheid, maar zelf geschrokken is van de gewelddadige wending van de gebeurtenissen. Ondertussen is Vietnam zowel in Hanoi als in Saigon begonnen op te treden tegen het geweld.
Beide regeringen, de Chinese en de Vietnamese, nemen in het dispuut rond de Paraceleilanden twee posities in. Er zijn regelmatig bijeenkomsten waarop de goede verstandhouding en samenwerking tussen beide socialistische landen bevestigd wordt:
– er zijn succesvolle onderhandelingen om (andere) grenzen af te bakenen
– er is de belofte om de kwestie van de Zuid-Chinese zee door onderhandelingen op te lossen.
Anderzijds zijn beide landen zich sinds enkele jaren assertiever gaan opstellen:
– beiden hebben voorbereidingen getroffen om de mogelijke olie- en gasvoorraden onder de betwiste zee te kunnen aanboren. Ook Vietnam deed proefboringen in betwiste wateren.
– beiden hebben hun soevereiniteit over de betwiste eilanden formeel beklemtoond: Vietnam door een wijziging in de grondwet, China door van de eilanden een apart stadsdistrict te maken.
En er zijn plagerijen zoals Chinese paspoorten met een kaart van de Zuid-Chinese zee erop, en de weigering van de Vietnamezen om daar visa in te stempelen. China voerde in januari nieuwe regels in voor de visserij in de Zuid-Chinese zee die Vietnam niet erkent, en recentelijk begonnen de Vietnamezen met het herdenken van het slachtoffers van het Zuid-Vietnamese conflict met China over de Paraceleilanden in 1974.
Wat zit erachter?
Opvallend is dat de Vietnamese relschoppers alles aanvallen wat Chinees is. De getroffen fabrieken zijn overwegend Taiwanees. Taiwan neemt hetzelfde standpunt als Beijing in: de omstreden eilanden en zeegebieden zijn Chinees. Maar het heeft het plaatsen van het Chinese boorplatform zeker niet verdedigd. Er is dus sprake van een anti-Chinees gevoel, los van de huidige gebeurtenissen. Komen oude historische tegenstellingen tussen Chinezen en Vietnamezen terug boven? Of spelen zoals BBC opmerkt, de slechte werkomstandigheden in de Taiwanese fabrieken en het invoeren van Chinese arbeidskrachten een rol?
Daarbij komt nog een ander opvallend element kijken: de protesten situeren zich in het voormalige kapitalistische zuiden van Vietnam, en overzeese Vietnamezen, vooral afkomstig uit het Zuiden en dikwijls vroeger anticommunistische tegenstanders van de huidige Vietnamese regering, profileren zich als koplopers. Zo verscheen in South China Morning Post een foto van een demonstrant met een Engelstalig spandoek tegen ‘red China’,’rood China’ dus. De laatste keer dat de omstreden Paraceleilanden van bewind veranderden, was toen de Chinezen het in 1974 met de stilzwijgende instemming van Noord-Vietnam veroverden op Zuid-Vietnam. De vraag is dan ook of de ontspoorde reactie tegen de Chinezen nu te maken heeft met interne tegenstellingen en anticommunistische oppositie tegen de Vietnamese regering.
Een laatste belangrijke element is het bezoek van Obama aan Azië einde april. Hij beloofde toen dat Washington zijn Aziatische bondgenoten zou verdedigen. De Filippijnen hebben onlangs een akkoord met Washington getekend om meer Amerikaanse troepen in het land te stationeren. De huidige crisis tussen China en Vietnam brak binnen de week na dat bezoek uit en ook de Filippijnen lokten intussen een nieuwe rel met China uit rond Chinese vissers in betwiste wateren. Op de jaarlijkse vergadering van de ASEAN enkele dagen geleden probeerden Vietnam en de Filippijnen tevergeefs steun van de organisatie tegen China te krijgen. De ASEAN is verdeeld over de kwestie. Staatssecretaris Kerry verweet de Chinezen provocerend gedrag en beklemtoonde dat de VS achter het vreedzame protest van de Vietnamezen tegen de Chinese acties staan. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken omschreef de uitspraken van Kerry als oorlogsstokerij. De Washington Post noemt de installatie van het grote boorplatform een nieuwe mijlpaal in de ambitie van de Chinezen om de Zuid-Chinese zee te domineren en een uitdaging aan de politiek van Obama in Azië. Volgens het blad zal ‘China zich van het Vietnamese protest weinig aantrekken en doorgaan met zijn agressieve politiek zolang het geen gezamenlijke weerstand ondervindt, diplomatiek of militair’. Een oproep tot meer Amerikaanse inmenging kan moeilijk duidelijker.
Bronnen: Reuters, Xinhua, SCMP, BBC, Global Times, Wantchinatimes
Over de incidenten bij het boorplatform en de achtergronden van het conflict, lees hier
??”Chinees olieplatform dat kort geleden begon te boren in door China en Vietnam betwist gebied in de Zuid-Chinese Zee ”?????
gisteren was een interview tussen cnn amanpour en chinese abbasadeur in de VS. er werden verschillend onderwerpen gesproken en ook vietnam.
de chinese abbasadeur zegt het volgende china bouw alleen 1 olie platform rond de betwiste gebieden terwijl vietnam al 3 in het gebied had gebouwd. en vietnam heeft talloze oorlog schepen rond het gebied terwel china alleen met burgerlijke schepen zitten.