Zondag hebben de leiders van China en Noord-Korea (officieel de Democratische Volksrepubliek Korea) de 60e verjaardag gevierd van een verdrag tussen de beide landen. Op 11 juli 1961 tekenden hun regeringen in Beijing het Chinees-Noord-Koreaans Vriendschapsverdrag voor wederzijdse hulp en samenwerking.
Dit verdrag kwam er op verzoek van de toenmalige leiding van Noord-Korea, nadat in Zuid-Korea (officieel de Republiek Korea) generaal-majoor Park Chung-hee via een coup de macht had gegrepen en meteen had aangedrongen op een verhoging van de militaire uitgaven en op ‘actie tegen Noord-Korea’. Ook met de Sovjet-Unie sloot de Democratische Volksrepubliek Korea toen een vriendschapsverdrag, maar dat is door de opheffing van de eerstgenoemde staat niet meer van kracht. Artikel 2 van het Chinees-Koreaanse verdrag stelt dat als een van beide staten wordt aangevallen, de andere militaire bijstand zal bieden. Volgens de bepalingen van het verdrag blijft het van kracht tenzij overeenstemming wordt bereikt over de wijziging of beëindiging ervan.
Solidariteit
Het verdrag was een herneming of liever voortzetting van de solidariteit tussen twee socialistische staten in Azië die vanaf de jaren 50 van de vorige eeuw militair bedreigd werden door de VS. ‘De VS maakten vanaf het begin duidelijk dat ze vijandig stonden tegenover de Volksrepubliek China…Het genocidaire geweld dat tegen het Koreaanse volk in stelling werd gebracht – inclusief de herhaalde dreiging met een nucleaire oorlog – was tegelijk een waarschuwing aan de Chinese communisten’, aldus C. Martinez (100 jaar CPC). Honderdduizenden Chinese vrijwilligers streden aan de zijde van Koreaanse communisten tegen de door de VS geleide troepen van de militaire dictator Syngman Rhee, die in het zuiden van Korea een eigen republiek had uitgeroepen. Aan de 38e breedtegraad werd een effectieve patstelling geforceerd, die nog steeds bestaat. De hete oorlog in Korea (1950 – 1953) draaide uit op de stichting van twee staten: de Republiek Korea in het zuiden en de Democratische Volksrepubliek Korea in het noorden. De Chinese president Xi Jinping zinspeelde op de Chinese acties aan de zijde van de Koreanen in het noorden tijdens die hete oorlog met de woorden:
‘het verdrag consolideerde de vriendschap die de twee volkeren met bloed hadden gesmeed’.
Na de hete oorlog bleven de splitsing van het schiereiland en de dreigingen aan China’s grenzen vanuit het Westen, geleid door de VS, een belangrijke factor in de Koude Oorlog.
Landen en partijen
Xi Jinping en Kim Jong-un, de leider van de Democratische Volksrepubliek Korea, stuurden elkaar zondag felicitatieboodschappen. Ze spraken beiden over een langdurige vriendschappelijke samenwerking die ze wilden voortzetten en uitbreiden en waarvoor het 60-jarige verdrag een wettelijke en diplomatieke basis had gelegd. De twee leiders wezen erop dat de betrekkingen tussen hun landen daarnaast een vriendschap en uitwisseling tussen twee leidende politieke partijen en socialistische systemen inhoudt. Xi en Kim zijn van oordeel dat die betrekkingen een gunstige invloed hebben op de vrede en de stabiliteit in de regio en de wereld.
Vertrouwen
Het unieke vriendschapsverdrag tussen Noord-Korea en China schept inderdaad het nodige vertrouwen om China een essentiële bemiddelende rol te laten spelen in de langdurige Koreaanse kwestie en bij het streven naar een kernwapenvrij Korea. China vindt het nodig de ‘kwestie van het Koreaanse schiereiland’ op te lossen door een politieke dialoog, waarbij de partijen geleidelijk nader tot elkaar komen en met elkaars kernbelangen rekening houden. Zo moet de VS volgens Beijing meer belang hechten aan de legitieme en redelijke zorgen van een Noord-Korea dat zich aan zijn grenzen bedreigd voelt, en de verzoening en samenwerking tussen de Democratische Volksrepubliek Korea en de Republiek Korea steunen. In Liu Xiaoming (tot voor kort de Chinese ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk) heeft Chinese regering een actieve Speciale Vertegenwoordiger voor de zaken die het hele Koreaanse schiereiland aangaan. Zuid-Korea wordt wel militair en politiek door de VS gedomineerd, maar onderhoudt intussen met China uitstekende economische betrekkingen. Het zal in de Regional Comprehensive Economic Partnership agreement (RCEP) samenwerken met China en er is verder uitzicht op een vrijhandelsakkoord tussen China, Zuid-Korea en Japan.
Context Koude Oorlog 2.0
Door de huidige geopolitieke verhoudingen die een dreigende escalatie van een soort koude oorlog 2.0 laten zien wint een verhouding van vriendschap, samenwerking en wederzijdse hulp tussen Noord-Korea en China nog aan belang. Xi Jinping benadrukte daarom dat China ‘de Democratische Volksrepubliek Korea krachtig steunt bij het ontwikkelen van zijn economie, het verbeteren van het welzijn van de bevolking en het krachtig bevorderen van zijn socialistische opbouw’. De benoeming van voormalig handelsminister Ri Riyong-nam tot ambassadeur van Noord-Korea in China zou er op kunnen wijzen dat Pyongyang met Beijing een inniger economische verhouding zoekt om de gevolgen van sancties waar de VS op aangestuurd heeft te verlichten. Xi zei dat hij er zeker van is ‘dat de Koreaanse Arbeiderspartij en de bevolking, onder leiding van Kim, nieuwe en grotere successen zullen boeken’. Dit kan een uiting zijn van de Chinese visie dat economische ontwikkeling een uitstekende manier is voor een land om zich tegen buitenlandse dreigingen te wapenen, naast onvermijdelijke defensie-inspanningen.
Ook Wang Yi, kabinetslid en minister van Buitenlandse Zaken van China, en Ri Son-gwon, zijn Noord-Koreaanse collega Buitenlandse Zaken wisselden felicitatieboodschappen uit en zagen een hoopvolle toekomst voor de betrekkingen tussen China en de Democratische Volksrepubliek Korea
Bronnen: Xinhua, China Daily, fmprc.gov.cn (Min. BuZa China), The Diplomat, Wikipedia
