Wat denkt een bankier over de rol van de verschillende munten in de wereld? We vatten hier de analyse in de nieuwsbrief van Natixis samen.
De dollar overheerst het internationale monetaire systeem sinds het Bretton Woods akkoord van 1944. Niettegenstaande een aantal financiële en economische crisissen in de VS is die dominantie onbetwist gebleven.
Maar de dingen beginnen te veranderen. Wanneer men kijkt naar het percentage dollars in de valutareserves van nationale banken, dan daalde de dollar van 72% naar 59% in twintig jaar. Het verloren deel is echter niet vooral naar nummer twee, de Euro gegaan.
Chinese yuan onderwogen
De Chinese yuan kon zijn wel positie versterken, en klom uit het niets op tot de vijfde plaats, met half zoveel gewicht als het Britse pond en de Japanse yen. De yuan won vooral aan belang sinds hij in 2015 opgenomen werd voor 10% in de korf referentiemunten voor de Speciale Trekkingsrechten van het IMF. Het aandeel van de yuan staat voor een kwart van het aandeel van alle munten uit groeilanden samen.
Voor de tweede economie in de wereld, en de eerste in koopkracht, blijft dat echter ongewoon laag; de belangrijkste rem op meer gewicht voor de Chinese yuan is dat de munt niet volledig vrij omwisselbaar is; de Chinese overheid blijft immers vooral de uitstroom van kapitaal controleren.
Transacties blijven dollarzaak
De dollar mag dan achteruitgaan als reservemunt, op andere domeinen houdt hij stand, bijvoorbeeld voor internationale schulden, leningen, wereldwijde betalingen via SWIFT. De Euro is daar tweede met ups and downs maar gaat momenteel in dalende lijn. Blijvende interne economische en financiële verdeeldheid met gebrek aan schaalgrootte speelt mee. En in het huidige klimaat van geopolitieke rivaliteiten speelt ook de militaire afhankelijkheid van de VS een rol.
Wat met de Chinese yuan?
Naast het ontbreken van volledige inwisselbaarheid wanneer men kapitaal het land uit wil brengen speelt de nog altijd eerder beperkte liquiditeit van de Chinese financiële markt als rem, alhoewel die verbetert. Er zijn bijvoorbeeld nog te weinig ‘veilige’ financiële activa, zoals kasbons van de Chinese staat.
De rol van de yuan zal verder stijgen onder invloed van de grootmachtpolitiek en het inzetten van monetaire en economische macht als wapen door de VS. Dat ziet men best in het geval van Iran dat naar de Chinese yuan gedreven wordt. China zelf heeft overigens ook goede redenen om zoveel mogelijk de dollar te vermijden, want de VS hebben tegen China zelf financiële sancties ingesteld, officieel omwille van Xinjiang of Hongkong.
De oorlog in Oekraïne geeft de yuan nog een boost. Rusland is getroffen door sancties zoals gedeeltelijke uitsluiting uit het internationale betalingssysteem SWIFT en bevriezing van buitenlandse activa in dollars of andere G7 munten. De Centrale Bank van Rusland had echter proactief een niet onbelangrijk deel van zijn valutareserves omgezet in Chinese yuan of in baar goud. Dat de Euro, het pond of de yen voor Rusland geen optie zijn als alternatief voor de dollar, hoeft geen betoog.
Ook voor elk ander land dat vreest vroeg of laat doelwit van sancties door G7 landen te worden, blijft er als alternatief voor de valutareserves niet veel keuze buiten de Chinese yuan.
Ook bij de internationale transacties is er een meldenswaardige stijging van het aantal in Chinese yuan sinds het begin van de oorlog. Maar de Covid-19 situatie en de vertraagde economische groei veroorzaken recentelijk een achteruitgang. Een gelijkaardige evolutie zien we bij de offshore rekeningen in Chinese yuan in Hongkong.
In een glazen bol kijken
Natixis verwacht dat de dollar langzaam verder terrein zal verliezen terwijl het gewicht van de Amerikaanse economie in de wereld verder daalt. Wat zal dan de dollar vervangen? De Euro, de yuan of beiden? Met slechte vooruitzichten voor de Europese economie, ook op langere termijn, lijkt dat onwaarschijnlijk. De Japanse yen en het Britse pond komen evenmin in aanmerking met de huidige economische (wan)prestaties.
Blijft als mogelijke uitdager op termijn de Chinese yuan. Opdat die yuan een echt vooraanstaande rol zou kunnen spelen moet eerst de volledig vrije inwisselbaarheid ingevoerd worden, iets wat niet in het vooruitzicht ligt. Invoer van valuta is grotendeels vrij, maar niet de uitvoer ervan. Bovendien wordt verwacht dat de Chinese economie de komende jaren structureel trager zal groeien zodat ze in 2030 de Amerikaanse nog niet zal overvleugelen.
Een andere mogelijkheid is dat naast de yuan ook munten van andere groeilanden een zeker gewicht verwerven. De Indiase roepie en de Braziliaanse real zijn kandidaten. De rol van de dollar zou dan langzaam verder afkalven, maar het gat zou niet door één enkele munt opgevuld worden.
Gezien de behoudgezindheid van financiële markten lijkt dat niet voor morgen. Maar het kan sneller gaan door het invoeren van digitale munten; dat lost voor China gedeeltelijk het probleem van beperkte inwisselbaarheid op. En de evolutie van het gewicht van de Amerikaanse, Chinese en andere economieën in het geheel van de wereldeconomie speelt een beslissende rol in de snelheid waarmee de dollar onttroond kan worden.
Bron: Natixis Asia Research newsletter
Gedachten Over Hervorming Internationaal Monetair Systeem
中國人民銀行行長; Zhōngguó Rénmíng Yínháng Háng Zhǎng
Op 24 maart 2009 had Zhōu Xiǎochuān (周小川), bankdirecteur van de People’s Bank of China (中國人民銀行行長; Zhōngguó Rénmíng Yínháng háng zhǎng), in een toespraak “Gedachten over hervorming internationale monetaire systeem (關於改革國際貨幣體系的思考; Guānyú gǎigé guójì huòbì tǐxì de sīkǎo)”, aangevoerd dat de aanhoudende financiële crisis verergerd werd door inherente tekortkomingen van het huidige internationale monetaire systeem en riep op tot een geleidelijke overgang naar het gebruik van speciale trekkingsrechten (Special Drawing Rights SDR, certificaten die binnen het systeem van Bretton Woods in principe inwisselbaar waren tegen goud en die in internationaal verband als betaalmiddel golden [Sinds 1 december 2015 gebaseerd op de Amerikaanse dollar (US$), de euro (€), de Chinese yuán (元, symbool ¥), de Japanse yen (円; symbool: ¥) en het Britse pond sterling (£)] van het IMF ((Internationaal Monetair Fonds) als een centraal beheerde wereldwijde reservemunt. Zhōu Xiǎochuān legde uit dat wereldwijde valutadiversificatie nodig was omdat een overconcentratie van in de dollar aangeduide buitenlandse activa ongewenste gevolgen kan hebben. Zhōu Xiǎochuān betoogde dat het betreurenswaardig was dat John Maynard Keynes ‘vooruitziende’ wetsvoorstel in de jaren 1940 niet was aangenomen op Bretton Woods. Hij betoogde dat de weigering was Keynes ‘bancor’ als speciale internationale reservevaluta te adopteren een deel van de reden was voor het uitvallen van het oorspronkelijke monetaire Bretton Woods-systeem.
– Amerikaanse economen zoals Brad DeLong waren het erover eens dat Keynes op bijna elk punt waar hij tijdens de Bretton Woods-onderhandelingen door de Amerikanen werd overstemd, later door gebeurtenissen juist werd bevonden. Want om de status van reservevaluta te behouden moet geld-als-schuld worden gecreëerd om de internationale liquiditeit te behouden. Deze schuld stapelt zich in de loop van de tijd op en wordt uiteindelijk zo groot dat internationale schuldeisers zich afvragen of ze ooit kunnen worden terugbetaald. Als die dag aanbreekt, wordt de status van de valuta als reservevaluta in twijfel getrokken.
Dat de yuan de rol overneemt van de dollar is kapitalistisch denken. Kapitalisten denken altijd in wie of wat is het beste. Nooit we doen iets samen op hoog niveau. Kapitalistisch burgers kunnen dat wel maar ook zij zijn geïnfecteerd.
China wil zo’n toppositie niet. Afspraken met de golfstaten zijn gebaseerd op betalingen in eigen munten en afschaffing van de dollar als handelsmunt voor de olie en het gas. China maakt een ander overkoepelend systeem in de wereld dan de VN.
Iedereen krijgt 1 stem, ongeacht de grootte of economische macht.
Een nieuwe hegemon verandert twee zaken bij zijn opkomst: een andere positie van arbeiders en de internationale structuren
Yuán (元) als Mondiale Reservevaluta?
De westerse sanctiemaatregel om vreemde valutareserves van Rusland en de toegang van dat land tot het Amerikaanse financiële stelsel SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) te bevriezen, heeft inderdaad tot speculatie geleid dat andere landen misschien hun afhankelijkheid van de dollar willen beperken, en zien sommigen door de toenemende economische macht van China de yuán (元) als de volgende mondiale reservevaluta. Maar investeerders zijn huiverig zijn voor de toegenomen controle die de Chinese overheid uitoefent over het belangrijke financiële centrum Hong Kong deHong Kong Stock Exchange (香港聯合交易所; Xiāng Gǎng Liánhé Jiāoyìsuǒ). De recente kapitaalvlucht uit Hong Kong en het monetaire beleid van Chinese regering wijzen erop dat China nog niet in staat is om een geloofwaardig alternatief te bieden voor de dominantie van de dollar.
Steven Blitz, hoofdeconoom bij adviesbureau TS Lombard, voorheen bekend als Lombard Street Research, een adviesbureau voor macro -economische prognoses met het hoofdkantoor in Londen en kantoren in New York en Hong Kong stelt dat China niet bereid lijkt de economische verantwoordelijkheid op zich te nemen die verbonden is met positie van dominante wereldmunt en dat China nog niet klaar is om de economische verantwoordelijkheden op zich te nemen die horen bij de rol van hoeder van ‘s werelds belangrijkste munt. Bedrijven die internationaal handel drijven zullen waarschijnlijk niet snel contracten omzetten van dollars naar yuán. China telt ook relatief weinig bedrijven met een wereldwijde dominantie en dat betekent dat het land niet de macht heeft om de yuán aan de wereldeconomie op te dringen aldus Steven Blitz. Volgens hem helpt het grote handelstekort van de Verenigde Staten om de wereldeconomie te laten groeien.