In Beijing vond van 21 tot 23 oktober de vierde voltallige zitting plaats van het huidige Centraal Comité van de Communistische Partij van China. Hoofdbrok was het goedkeuren van aanbevelingen voor het volgende vijfjarenplan (2023-2030). Dit richt zich op een sterke moderne industrie, technologische innovatie en een krachtigere binnenlandse markt. Want die moeten China continue vooruitgang en economische veiligheid bieden in de nieuwe koude oorlog met de VS.
Deze week kwam het vierde plenum bijeen en bracht 415 leden en plaatsvervangende leden van het Centraal Comité (CC) van de Communistische Partij van China (CPC) samen.
Het belangrijkste agendapunt was de goedkeuring van het voorstel van richtlijnen voor het 15e vijfjarenplan (2026-2030). Partijleider Xi Jinping lichtte dit toe.
Een citaat uit de inleiding van het besluit van de vergadering stelt de zaken meteen scherp: ”Tijdens de periode van het 15e vijfjarenplan wordt de omgeving van China geconfronteerd met ingrijpende en complexe veranderingen. Onze ontwikkeling vindt plaats in een periode waarin strategische kansen hand in hand gaan met risico’s en uitdagingen, terwijl onzekere en onvoorspelbare factoren toenemen. China’s economische basis is stabiel, met talrijke troeven, een sterke veerkracht en een enorm potentieel. De ondersteunende voorwaarden en basistrends voor positieve groei op de lange termijn blijven ongewijzigd. De voordelen van het socialistische systeem met Chinese kenmerken, zoals een zeer grote markt, een alomvattend industrieel systeem en overvloedig talent worden steeds prominenter.’
Vrij vertaald: De VS voeren een koude oorlog tegen ons en dat zal de komende vijf jaar niet verbeteren. Maar we hebben voldoende troeven om vooruit te gaan. Onder meer onze enorme binnenlandse markt kan buitenlandse schokken opvangen.
Het planvoorstel gaat uit van bepaalde principes: ‘het leiderschap van de partij, het op de eerste plaats stellen van de belangen van de bevolking, het streven naar een hoogwaardige ontwikkeling, het verdiepen van de hervormingen, het combineren van een efficiënte markt met een competente overheid en het koppelen van ontwikkeling met veiligheid’. Op zich niets nieuws, maar het beklemtonen van een aantal daarvan is wel een reactie op de gewijzigde omstandigheden sinds vijf jaar geleden.
Het nieuwe vijfjarenplan is een tussenstap ‘om tegen 2035 een significante sprong voorwaarts te maken in economische kracht, wetenschap en technologie, defensie, algemene nationale macht en internationale invloed’. Tegen dan moet het bbp per inwoner het niveau van gematigd ontwikkelde landen bereiken. Gewoonlijk wordt dit vertaald als een verdubbeling vergeleken met 2020. Ook zal de grondslag voor een socialistische modernisering gelegd worden. Want de bedoeling is dat China in 2049 een in alle opzichten modern socialistisch land is.
Belangrijkste doelstellingen
Het verslag van het CC somt de belangrijkste doelstellingen voor het 15e vijfjarenplan op:
– significante resultaten op het gebied van hoogwaardige ontwikkeling
– aanzienlijk versterken van de autonomie op het gebied van wetenschap en technologie
– nieuwe doorbraken in hervormingen
– versterken van de sociale beschaving
– continu verbeteren van de levenskwaliteit van de bevolking
– significante vooruitgang bij het verwezenlijken van een Mooi China
– verder consolideren van de nationale veiligheid
Het document licht de verschillende doelstellingen iets meer in detail toe. Verrassingen zijn er niet bij. Sommige doelstellingen zijn eerder vaag en routinematig, terwijl er bij andere duidelijker klemtonen liggen: een sterke moderne industrie, technologische innovatie; een krachtigere binnenlandse markt, meer veiligheid, zowel economisch als militair.
Een modern industrieel systeem en technologische innovatie
China streeft naar een modern industrieel systeem. Het zal de ‘reële economie’ versterken. Er is sprake van slimme en duurzame ontwikkeling, met bedrijven die producten van hoge kwaliteit leveren; sterke sectoren zoals lucht- en ruimtevaart, transport, cyberveiligheid en fabrieken met geavanceerde productiemethoden. Traditionele nijverheid blijft belangrijk, maar moet moderniseren. Men zal nieuwe sectoren ondersteunen, de dienstensector moet kwaliteitsvoller en efficiënter, en de infrastructuur (nog) moderner.
Het plenum wil dat China een snellere autonomie nastreeft op hoog wetenschappelijk en technologisch niveau. Er vindt wereldwijd een nieuwe technologische en industriële revolutie plaats en China zal die kans aangrijpen om door coördinatie van onderwijs, onderzoek, technologie en expertise zelfstandig een leidende positie in te nemen op gebied van innovatie en nieuwe hoogwaardige productiekrachten. Doorgedreven digitalisering speelt daarbij een belangrijke rol.
Versterking van de binnenlandse markt
China wil de binnenlandse markt versterken. Daarvoor moet de consumptie resoluut omhoog. Maar dit mag niet ten koste gaan van effectieve investeringen in fysieke middelen en menselijk kapitaal. Produceren gaat nog steeds vóór op consumeren. De toenemende vraag moet het aanbod aansturen dat op zijn beurt de vraag zal verhogen. Om die cyclus goed te laten verlopen moeten alle lokale obstakels voor één nationale markt verdwijnen. De tekst laat in het midden op welke concrete manieren de consumptie aangemoedigd zal worden;
Tijdens het plan zal de socialistische markteconomie worden verfijnd, zodat de ontwikkeling meer kwaliteitsvol gebeurt. Hoewel het document terloops ingaat op de vitaliteit van privéondernemingen en een grotere rol voor de markt in de toewijzing van productiefactoren, ligt de nadruk vooral op het verbeteren van het macro-economisch beleid van de overheid. Dit speelt in op de moeilijkheden die de overheid ondervindt bij het herstellen van onevenwichtigheden, zoals overproductie, in markten zoals vastgoed, zonnepanelen en elektrische auto’s.
Veiligheid in alle opzichten
Economische veiligheid in het kader van de nieuwe koude oorlog speelt een rol als stille drijfveer achter plannen voor autonome technologische innovatie en versterking van de binnenlandse markt.
Strijd tegen criminaliteit en sociale controle worden echter ook afzonderlijk vermeld als aandachtspunten voor verbetering.
Voor de externe veiligheid is de modernisering van het leger cruciaal, waar de laatste tijd intensief is tegen corruptie is gestreden. Dit roept bij sommige buitenlandse waarnemers de vraag op over de daadwerkelijke weerbaarheid van dat leger (verschillende hoge legerofficieren zijn op dit plenum immers uit het Centraal Comité gezet).
‘Het leger versterken door middel van politiek werk, hervormingen, wetenschap en technologie, talent en het leger besturen volgens de wet … de geïntegreerde ontwikkeling van mechanische vernieuwing, informatisering en AI wordt versneld … Het is noodzakelijk om de opbouw van geavanceerde gevechtscapaciteiten te versnellen, de modernisering van het militaire bestuur te bevorderen en het geïntegreerde nationale strategische systeem te consolideren en te verbeteren.’
Andere doelstellingen
China zal zich nog meer openstellen voor internationale economische samenwerking. Daarbij zal het zoeken naar innovatieve ontwikkeling van handel en wederzijdse investeringen. Speerpunt blijft het Belt and Road Initiative, dat zich gaat concentreren op projecten met een hogere toegevoegde waarde. Impliciet betekent dit dat China weinig illusies koestert over betere economische samenwerking met de VS of de EU en zich nog meer gaat richten op samenwerking met landen van het Zuiden.
Het leven van de mensen moet verder verbeteren. Men moet de armsten beter ondersteunen via projecten gericht op bijstand en sociale mobiliteit. Sinds 2020 is de absolute armoede uitgeroeid, maar men wil verhinderen dat sommigen er opnieuw in belanden. De werkloosheid moet dalen, de werkvoorwaarden verbeterd, de inkomensverdeling eerijker, het onderwijs beter afgestemd, de sociale zekerheid uitgebreid, de gezondheidszorg en de openbare diensten verbeterd, de omstandigheden om kinderen te krijgen aantrekkelijker gemaakt. Een zeer brede doelstelling en het blijft afwachten waar in de praktijk het meest nadruk op zal liggen.
Een in elk plan terugkerend doel is de modernisering van de landbouw en het platteland. Aandachtspunten hier zijn voortgezette armoedebestrijding, integratie van stad en platteland, verbeterde levensomstandigheden en hogere inkomensgrens op het platteland, evenals een verhoogde productiviteit in de landbouw.
Regio’s moeten een economische structuur krijgen die het beste aansluit bij hun specifieke situatie. Belangrijk is het uitwerken van regionaal gecoördineerde strategieën binnen clusters, waarbij de functies optimaal over de subregio’s worden verdeeld.
China wil een bloeiende socialistische cultuur bevorderen en de socialistische waarden versterken. Het gaat daarbij uit van het marxisme maar maakt tevens gebruik van de troeven van een oude Chinese cultuur.
China zal zich nog meer inspannen voor een groene transitie en voor het realiseren van een Mooi China in het algemeen. Dat betreft zowel het bestrijden van vervuiling als het verminderen van koolstofuitstoot en in het algemeen een duurzame en aangename levensstijl.
De CPC bepaalt de strategie van China. Om dat te kunnen blijven doen moet de partij enerzijds zichzelf continu verbeteren en anderzijds de banden met de hele bevolking nauwer aanhalen door middel van de socialistische democratie en de rechtsstaat. Een bijzonder aspect daarvan is de strijd tegen corruptie. Het voorstel laat er geen twijfel over bestaan dat deze strijd ook na het volgend vijfjarenplan noodzakelijk zal blijven.
Bronnen: Xinhua, South China Morning Post
