De dalai lama verklaarde deze week dat enkel de door hem opgerichte ‘Gaden Phodrang Trust’ bevoegd is om over zijn reïncarnatie te beslissen en in zijn recentste boek schrijft hij dat de keuze buiten de Volksrepubliek zal vallen. Sinds de Qing-dynastie gebeurt de preselectie door de hoogste Boeddhistische clerus, wordt de naam van de uiteindelijk gegadigde gekozen uit een gouden urne en is de bevestiging door de regering een formaliteit. Er dreigt een schizofrene toestand met 2 reïncarnaties.
De dalai lama vierde afgelopen week zijn negentigste verjaardag, hoog tijd dus om aan de opvolging te denken. De procedure van de reïncarnatiekeuze, zowel van de dalai als van de panchen lama, ligt sinds 1793 vast. Deze gebeurt behoudens uitzondering van de regering via lottrekking van door de boeddhistische geestelijken weerhouden kandidaten, waarna de bevestiging van de keuze door de regering volgt. De huidige dalai lama vormt een uitzondering. Toen men hem met de voorwerpen van zijn voorganger confronteerde samen met andere, zou hij correct deze van de 13de onderscheiden hebben, prevelend: ‘Dat is van mij’.
De huidige panchen lama, hoofd van het Tashilhunpo klooster met religieuze en wereldlijke macht over de regio Tsang (rond centrum Shigatse), werd echter wel via het gebruikelijke ritueel gekozen, maar dit gebeurde zonder inspraak van de dalai lama. De door de dalai lama aangeduide kandidaat verdween in de anonimiteit en zelfs totale vergetelheid, nadat de Boeddhistische clerus het gebruikelijke ritueel had voltooid en de regering die keuze had bevestigd. Bijgevolg zoekt de dalai lama allerlei manieren om deze marginalisering geen tweede keer mee te maken. Hij wil de keuze van zijn reïncarnatie toevertrouwen aan de door hem gestichte Gaden Phodrang Trust.
Geschiedenis
De huidige officiële procedure gaat terug tot de Qing-dynastie. Toen wedijverden diverse aristocratische families met elkaar om hun kroost bij de dharmabeschermers voor de hoogste functies naar voor te schuiven. Het betalen van steekpenningen aan de dharmabeschermers gebeurde zo flagrant dat keizer Qianlong in een artikel betreurde dat de reïncarnaties van grote lama’s uit één familie leken te komen, wat neerkomt op een erfelijke titel.
Na de oorlog met de Gorkhastam (nu in centraal Nepal) vaardigde de Qing-regering in 1793 de keizerlijk goedgekeurde verordening voor beter bestuur van Tibet (29-artikelenverordening) uit, waarin voor het eerst de instelling van het lotingssysteem werd vastgelegd Na de uitvaardiging van de ‘Verordening’ sprak de achtste dalai lama uitdrukkelijk zijn steun uit voor het systeem en vertaalde hij de tekst in het Tibetaans voor publicatie in heel Xizang.
Sinds de invoering van het systeem van het trekken van de gouden urn zijn de reïncarnaties van de dalai lama van de negende tot en met de veertiende, evenals vele grote levende boeddha’s van andere sekten van het Tibetaanse boeddhisme, bevestigd door middel van de ceremonie van het trekken van de gouden urn of, in sommige gevallen, door vrijstelling van de ceremonie met goedkeuring van de centrale regering.
De regering aanvaardde bijvoorbeeld het verzoek van de Tibetaanse clerus om de reïncarnatie van de achtste dalai lama vrij te stellen van de lotingsprocedure, maar een analoog verzoek bij diens opvolger werd geweigerd. De tiende, elfde en twaalfde dalai lama’s identificeerde men door middel van loting uit de gouden urn; de dertiende en veertiende dalai lama’s werden met goedkeuring van de centrale regering vrijgesteld van de lotingsceremonie. In 1936 vaardigde de regering van de Republiek China de ‘Regulations on Lama Reincarnation’ uit, waarin werd bepaald dat de reïncarnatie van grote levende boeddha’s moest worden gemeld aan de centrale regering, alvorens over te gaan tot historische conventies, traditionele religieuze rituele zoektochten, de lotingceremonie en de definitieve goedkeuring door de centrale regering.
De huidige veertiende
Na het overlijden van de dertiende dalai lama heeft de lokale regionale regering, in overeenstemming met traditionele religieuze rituelen en historische conventies, de zoektocht, identificatie en troonsbestijging van de 14e dalai lama uitgevoerd. Op basis van tekenen, zoals het feit dat de 13e dalai lama op het moment van zijn overlijden naar het noordoosten keek en volgens traditionele religieuze rituelen, waaronder het raadplegen van orakels van Dharmabeschermers en het observeren van het heilige Lhamo Latsomeer om tekenen te vinden over de locatie van de reïncarnatie, vond een zoekteam de reïncarnatiekandidaat Lhamo Thondup (later bekend als de 14e Dalai Lama, Tenzin Gyatso) in het kanton Huangzhong (provincie Qinghai).
Op 22 februari leidden Wu Zhongxin, het hoofd van de Commissie voor Mongoolse en Tibetaanse Zaken van de nationalistische regeringen, en Tibetregent Reting Rinpoche gezamenlijk de troonsbestijgingsceremonie van de 14e dalai lama. Dat toont dus aan dat dat de legitimiteit van de 14e ook voortvloeide uit de goedkeuring van de centrale regering. Dit geldt overigens niet alleen voor de lijn van de dalai lama’s maar ook voor deze van andere grote levende boeddha’s, zoals de Panchen Erdeni van de Gelug-sekte, de Jebtsundamba Khutuktu, de Jamyang Hutuktu, evenals die van de Karma Kagyusektes Black Hat Living Buddhas en de Nyingmasektes Dojezhak Living Buddha – die allemaal hun reïncarnaties hebben gekozen via de-lotingceremonie van de gouden urn.
Sinds 1949 heeft de staat met succes toezicht gehouden op de reïncarnaties van verschillende prominente levende boeddha’s, waaronder de 16e levende boeddha Karmapa, de 10e Panchen Erdeni en de zesde regent Reting Rinpoche. In 2024 waren 93 nieuw gereïncarneerde levende boeddha’s bevestigd na goedkeuring door de regering.
Omzeilen
Sinds de keuze van de huidige panchen lama, die niet zijn kandidaat was, zoekt de dalai lama allerlei uitvluchten om de bestaande procedure te denigreren en te omzeilen. In een interview met Time in 2004 verklaarde hij ‘De instelling van de dalai lama en of deze moet blijven bestaan, behoort toe aan het Tibetaanse volk. Als zij vinden dat het niet relevant is, dan zal het ophouden en zal er geen 15e dalai lama komen’. In 2007 opperde hij dat de volgende dalai lama mogelijk een vrouw zou kunnen zijn en merkte op: ‘Als een vrouw nuttiger blijkt te zijn, zou de lama heel goed in deze vorm kunnen reïncarneren’. In 2019 preciseerde zijne heiligheid dat als er een vrouwelijke dalai lama komt, zij aantrekkelijker moet zijn.
De reïncarnatiemogelijkheden blijken vrij breed, want ooit zei hij mogelijks te kunnen reïncarneren als een bij. Minder grappig was zijn verklaring dat vanwege zijn feodale oorsprong het reïncarnatiesysteem moet worden beëindigd. In een interview met Reuters in 2025 voorspelde hij dan weer dat hij wel 110 jaar oud zou kunnen worden en in zijn boek Voice for the Voiceless stelt de dalai lama dat zijn reïncarnatie buiten China geboren zal worden in ‘de vrije wereld’. Op zijn 90ste verjaardag op 6 juli deze week vertrouwde hij de taak toe aan de door hem gestichte Gaden Phodrang Trust.
Het is echter duidelijk dat de Volksrepubliek de traditionele manier van het keuzeritueel zal volgen, waarschijnlijk geleid door de panchen lama. Wellicht zal de dalai lamastichting een tegenkandidaat uit India kiezen, die men vooral in het westen zal vereren.
Bronnen: Global Times, Wikipedia
Lees ook: Dalai lama en CIA (1949-1972)
en de dalais leugens over zijn reïncarnatie:
