China kent met de omikron variant de grootste corona-uitbraak sinds het voorjaar van 2020. De overheid vertrouwt ook nu op de ‘dynamische nul-covid’ strategie die eerder miljoenen levens en de economie redde. Belangrijke steden als Shenzhen en Changchun zitten in een hopelijk korte lockdown. Betere vaccins en geneesmiddelen moeten op termijn een lossere strategie toelaten.
Dinsdag werden op het Chinese vasteland 1.860 nieuwe covid-19 besmettingen vastgesteld, na een piek van 3.507 op maandag. Ongeveer 80% van de besmettingen vonden plaats in de noordoostelijke provincie Jilin met als grootste stad Changchun. De andere besmettingen zaten vooral in havenstad Qingdao in het oostelijke Shandong, het aan Hongkong palende Guangdong met de stad Shenzhen, in Tianjin, de buurstad van Beijing, en in kleinere aantallen in andere provincies. Beijing telde 9 besmettingen.
Op een persconferentie dinsdag gaf Mi Feng, woordvoerder van de nationale gezondheidscommissie een overzicht van de recente uitbraak die begin maart begon. Er zijn besmettingen gevonden in 28 provincies. Momenteel zijn er clusters in 19 regio’s. Die clusters zijn groter dan de vorige. Sinds nieuwjaar zijn er al meer besmettingen gedetecteerd dan in heel 2021. In maart alleen waren er al 15.000.
Mi Feng stelde dat de situatie ernstig is maar de uitbraak controleerbaar en de tot nu toe gevolgde strategie tegen covid-19 in staat is om ook deze te overwinnen.
Volgens een simulatiemodel van de universiteit van Lanzhou zou de huidige golf indien goed aangepakt over zijn tegen begin april, met een totaal van 35.000 besmette personen.
Risico
Deze cijfers zijn internationaal vergeleken nog heel laag, maar een verdere exponentiële stijging kan wel degelijk tot een humanitaire catastrofe leiden in China. Er woedt ook een coronagolf in de onmiddellijke omgeving van het Chinese vasteland, met record aantallen besmettingen en overlijdens in Hongkong, Zuid-Korea en Vietnam.
In de Britse krant Morning Star verklaart Carl B. Weinberg, een expert bij High Frequency Economics: ‘ Behalve een kernoorlog kunnen we ons geen groter risico indenken voor de wereldeconomie dan een covid-uitbraak in China die de industriële productie zou lamleggen. Ontelbare aanvoerlijnen van maakwerk lopen door China’.
Succesvolle strategie blijft
Op de persconferentie vorige vrijdag na de zitting van het parlement zei premier Li Keqiang : ‘We gaan verder met ons antwoord (op covid-19) meer wetenschappelijk en meer gefocust te maken’. De regering is vastbesloten ‘ het leven van de bevolking en normale werk- en leefomstandigheden te beschermen, en de veiligheid van de industriële en toeleveringsketens te garanderen’. Op de vraag hoelang het dynamisch nul-covid beleid nog zou aangehouden worden antwoordde hij niet.
De officiële krant Global Times roept in een editoriaal op om verder te doen met de dynamische nul-covid strategie. Die heeft tot nu toe veel levens gered en de economie goed beschermd. En ze heeft bewezen dat ze werkt, ook tegen de omikron variant al vraagt dat meer inspanningen. De Chinese strategie blijft gericht op het onder controle brengen van clusters door een gefocust netwerk van preventie, met efficiënte inzet van krachten en minimale kosten.
De Global Times citeert in een ander artikel verschillende gespecialiseerde professoren over de specifieke eigenschappen van de omikron variant. Die heeft kortere incubatietijd dan de vorige varianten. Mede daardoor is hij besmettelijker. Maar het pluspunt is dat men door intensief testen sneller besmettelijke personen kan opsporen en afzonderen. De professoren twijfelen er niet aan dat China de huidige golf onder controle krijgt. Ze schatten dat dit twee weken kan duren. Na vier weken moet men ongeveer terug op nul besmettingen kunnen zitten. De vraag is nu vooral hoe dit te doen zonder de economie en het sociale leven te veel te verstoren.
De krant erkent dat niet alle Chinezen er op dezelfde manier over denken. Op het Chinese internet vragen sommigen zich af waarom China niet zoals het Westen ken ‘leren leven met de epidemie’. Wie dat vraagt vergeet echter hoeveel levens in het Westen verloren gingen door die strategie. Als China nu de remmen zou lossen dan riskeert het tientallen miljoenen besmette personen, een gezondheidssysteem dat crasht en een zware verstoring van het sociale en economische leven. Dat is geen alternatief.
Vooruitzichten
Intussen wordt de strategie wel voortdurend aangepast aan de omstandigheden. Deze week kreeg het protocol voor diagnose en behandeling een belangrijke update.
Men moet er voortaan rekening mee houden dat mensen met omikron variant minder vaak ernstig ziek worden, zodat er meer plaatsen in quarantaine nodig zijn en minder ziekenhuisbedden. De quarantainesites voor besmette personen, voor inkomende internationale reizigers en voor nauwe contacten van besmetten moeten wel nog strikt gescheiden blijven.
Herstelde patiënten die het hospitaal verlaten moeten niet langer 14 dagen in afzondering op een quarantainesite maar mogen zeven dagen thuis in quarantaine gaan.
Antigeentesten (zelftesten) zullen voortaan een belangrijke rol spelen als aanvulling op de officieel georganiseerde nucleïnezuur testen. Sinds dit weekend zijn ze goedgekeurd door de overheid en nu beschikbaar voor het grote publiek.
Men versnelt de ontwikkeling van vaccins en geneesmiddelen voor de behandeling Het geneesmiddel Paxlovid van Pfizer is al eerder goedgekeurd . Er zijn tot nu zeven lokale vaccins en één lokaal geneesmiddel tegen covid-19 goedgekeurd. Chinese bedrijven werken aan vaccins die efficiënter zijn tegen nieuwe varianten, onder meer een vaccin dat men gewoon kan inhaleren, en aan geneesmiddelen die het overdragen van het virus beletten. Dat moet in de toekomst een lossere strategie mogelijk maken.
Volgens Zeng Guang, vroeger hoofdepidemioloog bij het Chinese Center for Disease Control and Prevention kan de strategie pas soepeler worden wanneer men een oplossing heeft voor de dalende immuniteit na de vaccinaties, en wanneer men de vaccinatiegraad en de boosterprik voor ouderen kan opdrijven. Er zijn nu 3,2 miljard dosissen toegediend en 1,24 miljard mensen zijn volledig gevaccineerd. Meer dan 200 miljoen 60-plussers zijn volledig gevaccineerd, maar toch is de vaccinatiegraad zeker boven 80 jaar nog onvoldoende. Die groep krijgt nu speciale aandacht in de vaccinatiecampagne. 65% van de ernstig zieke ouderen is niet gevaccineerd.
Lockdown in Jilin
De provincie Jilin in het Noordoosten telt 24 miljoen inwoners en daar is het aantal infecties veruit het hoogst op het Chinese vasteland. Er waren dinsdag 8.201 personen opgenomen in ziekenhuizen. Asymptomatische gevallen en personen met milde symptomen stonden voor 95%.
De lokale overheid van Jilin verwacht dat de piek van de infecties nog niet bereikt is, maar hoopt door efficiënte maatregelen toch de verspreiding binnen gemeenschappen op een week tijd te stoppen.
Inwoners mogen momenteel niet buiten de provincie reizen. De provincie is sinds 11 maart in lockdown geplaatst.
Er zijn ‘onconventionele’ noodmaatregelen aangekondigd om alle inwoners herhaaldelijk te kunnen testen en virusdragers zo snel mogelijk te identificeren. Daarmee bedoelt men waarschijnlijk het veralgemenen van zelftesten. Algemene testen zullen prioritair in de twee grote steden, Changchun (9 miljoen inwoners) en Jilin (3,5 miljoen inwoners) gebeuren; daar zit men intussen al aan de vierde of vijfde ronde.
Alle besmette personen worden opgevangen; daarvoor zijn intussen al noodhospitalen opgericht met een capaciteit van 24.000 bedden. Alle nauwe contacten van besmette personen gaan in gecontroleerde quarantaine, thuis of op gespecialiseerde locaties die 27.000 mensen zullen kunnen opvangen; ze worden verzocht gedurende vijf dagen elke dag een zelftest af te nemen, naast de officieel georganiseerde testen.
De eigen medische middelen van de provincie volstaan aan het huidige tempo slechts voor twee à drie dagen. Vijf andere provincies hebben intussen hulp verleend. Het leger heeft 7.000 soldaten gestuurd. 1.200 gepensioneerde militairen werken als vrijwilliger op test- en quarantainesites.
De bevolking krijgt uitgebreide informatie over de toestand en de bevoorrading verloopt vlot.
Vorige zondag arriveerde vicepremier Sun Chunlan om de bestrijding van covid-19 persoonlijk te leiden. De burgemeester van de stad Jilin en de rector van een universiteit waar een grote uitbraak op de campus was, zijn beiden afgezet.
Productie-eenheden van Volkswagen en Toyota in Changchun liggen minstens enkele dagen stil.
De aparte strategie van Shanghai
Shanghai, met 25 miljoen inwoners, kende een piek met 85 gevallen op 28 februari. Er zijn sinds begin maart 500 besmettingen vastgesteld, voor het merendeel asymptomatische bij mensen in quarantaine. Het verbiedt alle niet-essentiële verplaatsingen van en naar de stad. Vlieg- en busverkeer wordt beperkt. Thuiswerk wordt aanbevolen. Testen, contacttracing en quarantainemaatregelen zijn nu strikter. Er zijn geen plannen voor een lockdown.
Shanghai heeft een eigen ‘2+12’ strategie voor covid-19 bestrijding die meer gericht is dan elders. Wanneer in een woonwijk een besmetting vastgesteld wordt dan wordt de wijk afgegrendeld voor twee dagen terwijl er twee testrondes plaatsvinden. De daaropvolgende 12 dagen krijgen personen die negatief testten en geen nauw contact van een besmette waren het advies niet-essentiële verplaatsingen en bijeenkomsten te mijden.
Shenzhen bang van Hongkong
Shenzhen, een stad met 18 miljoen inwoners die grenst aan Hongkong waar de epidemie raast, gaat in lockdown voor een week. Er waren 60 lokale besmettingen op één dag, en 20 ingevoerde. Op 13 maart werden alle woonwijken van Shenzhen onder verhoogd toezicht geplaatst. Niet-essentiële winkels en bedrijven gingen dicht en het openbaar vervoer is stilgelegd. Er werden meteen drie testrondes gestart. De grote Foxconn fabriek waar de Apple-producten gemaakt worden, sluit voor een week. Ook fabrieken van Huawei en Tencent sluiten. Maar fabrieken die logement voor het personeel voorzien op of nabij de werkplek kunnen verder draaien. Een sluiting van fabrieken in Shenzhen voor een langere tijd kan ernstige gevolgen hebben voor toeleveringsketens in de hele wereld. De overheid verzekert dat de situatie op de voet gevolgd wordt en de lockdown tot het minimum beperkt blijft.
In Dongguan, een andere industriestad in de delta van de Parelrivier, is het openbaar vervoer stilgelegd.
Speciale maatregelen zijn genomen om contact te vermijden tussen dokwerkers en zeelieden in belangrijke havens zoals Shenzhen Yantian, Shanghai en Ningbo.
Hongkong
In Hongkong is het aantal overlijdens per miljoen inwoners al twee weken het hoogste ter wereld. Het plan om de epidemie te bestrijden door herhaalde algemene testen en quarantaine is voor onbepaalde duur uitgesteld. Er zijn zoveel ernstige besmettingen dat het redden van levens nu absoluut prioriteit krijgt. Een aantal openbare ziekenhuizen wordt volledig voorbehouden voor de opvang van ernstig zieken. De in het liberale Hongkong zwak uitgebouwde openbare gezondheidssector is overrompeld door de epidemie.
Sinds december testten een half miljoen personen positief , vijf keer meer dan het totaal van het vasteland gedurende heel de epidemie. Er overleden 2.869 mensen. Dat is nog veel minder dan het totaal aantal overlijdens in België en Nederland, maar veel meer dan de 213 slachtoffers in Hongkong tot aan het begin van de huidige golf.
Volgens onderzoek van de Universiteit van Hongkong zou tegen eind april 57% van de 7,5 miljoen inwoners besmet geweest zijn.
De slachtoffers zijn vooral 60-plussers die voor 90% niet gevaccineerd waren. In het algemeen ligt de vaccinatiegraad laag in Hongkong, volgens de South China Morning Post omwille van het verspreiden van valse informatie en omdat de bevolking de overheid er wantrouwt.
Onder het principe van ‘één land, twee systemen’ geniet Hongkong een grote mate van autonomie. Dat geldt ook voor de covid-19 strategie. De lokale overheid heeft in de huidige noodsituatie medische hulp van de Chinese regering aanvaard.
Bronnen: Xinhua, People’s Daily, Global Times, Caixin , South China Morning Post, Reuters
