Het zal niemand ontgaan zijn dat het leven voor Chinese jongeren, met name degenen die net hun opleiding afgerond hebben en een plaats in de maatschappij zoeken, er niet makkelijker op geworden is. Zaken als het vinden van een leuke job, een fijne plek om wortel te schieten, het leren kennen van iemand met wie je dat leven zou willen delen, enz., zijn complexer dan voorheen. Oudere generaties kunnen slechts beperkt hulp bieden. Dit creëert een behoefte aan nieuwe bronnen voor mentale steun.
Amuletten aangeboden in een tempel; foto Xiaohongshu (disclaimer)
Spiritualiteit
In de afgelopen jaren is Xuanxue, een esoterische discipline geworteld in de Chinese filosofie, een krachtige aanjager van de groeiende spirituele economie in China geworden. Het woord betekent letterlijk: ‘ongrijpbare leer’, waar ‘ongrijpbaar’ slaat op niet duidelijk te omschrijven karakter van spiritualiteit. Xuanxue is een oude culturele traditie, die teruggaat tot de vroegste dynastieën. Het bestrijkt vele gebieden, zoals numerologie, fengshui (de invloed van aardstralen op je leven), toekomstvoorspelling, enz., en combineert de leringen van het Confucianisme, het Taoïsme en andere filosofische stromingen. Op het sociale netwerk Xiaohongshu (RedNote) leverde de hashtag #Xuanxue in juli 2025 4,5 miljard views verzameld en 65,6 miljoen berichten op. Naast deze traditionele mystiek hebben westerse zaken als sterrenbeelden, tarotlezingen en het dragen van amuletten ook aan kracht gewonnen.
Emotionele steun
Xuanxue, als een onzichtbare mystieke kracht, trekt momenteel enorme aandacht onder Chinese jongeren. In de hedendaagse samenleving worden jongeren geconfronteerd met een toenemend aantal onzekere factoren, zoals de zoektocht naar passende opleiding en een zinvolle positie in de maatschappij. Als zodanig biedt Xuanxue hun een basis om interne conflicten te verlichten. in de Chinese cultuur worden veel frustraties waar mensen mee worstelen toegeschreven aan verschijnselen die buiten hun eigen controle liggen. Onder jongeren is dat gevoel vandaag de dag noch sterker, wat tot een gevoel van hulpeloosheid kan leiden. In tijden van machteloosheid en verwarring zoeken individuen troost bij zaken als waarzeggerij. Het dubbelzinnige advies dat ze daar krijgen biedt een schijn van begeleiding te midden van onzekerheid.
Sociale media
Sociale media hebben de spirituele economie gestimuleerd. Een overvloed aan succesvolle online verhalen heeft velen naar Xuanxue getrokken. Bovendien heeft de groei van de op deze hype geaarde economie die aandacht nog versterkt. De golf van ‘tempeleconomieën’ heeft aan traditionele tempels een jeugdige en levendige sfeer toegevoegd. Er zijn bijvoorbeeld tempelcafés ontstaan en tempelwinkels met een uitgebreide merchandising die de kloof tussen jongeren en deze heilige ruimtes overbruggen. Bovendien worden velen, inclusief degenen die niet diep bij het spirituele betrokken zijn, verleid door de sieraden en ornamenten die daar verkocht worden. Deze worden in het Chinees wenchuang genoemd; letterlijk: ‘culturele creaties’. Chinese tempels, musea en andere culturele attracties kunnen niet meer zonder. Volgens een onderzoek dat in 2025 door de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen werd gepubliceerd geloofde 68% van de mensen van 18 tot 35 jaar in ten minste in één Xuanxue-principe.
Tempels: geluksparadijs voor jonge mensen
De tempel, die ooit voornamelijk werd bezocht door ouderen, ziet nu een toestroom van jonge mensen die bidden voor geluk. De tempelmarkt groeit in een snel tempo. De totale omzet bedroeg in 2023 RMB 90 miljard en zal naar verwachting in 2025 tot meer dan RMB 100 miljard oplopen. Deze groei is te danken aan de vraag van mensen naar spiritueel welzijn en emotionele steun. Consumenten zijn bereid om voor de culturele producten te betalen vanwege hun emotionele waarde. Naast de traditionele inkomstenbronnen van tempels, zoals toegangsprijzen, heeft de tempeleconomie jongeren nieuwe producten te bieden, zoals magneten, canvas tassen, gebedsarmbanden en beschermende amuletten. Deze producten worden vaak trendy op sociale media, wat meer mensen naar tempels trekt. Een van de beroemdste religieuze plaatsen in China is de Berg Emei (Sichuan), die jaarlijks RMB 820 miljoen oplevert. Dit is een effectieve manier om bezoekers mee te laten betalen aan het onderhoud van belangrijke nationale monumenten.
Internet
Cyber Xuanxue is al lang een favoriete weg voor jongeren als het gaat om toegang tot spirituele praktijken. Voor zowel studenten als kantoormedewerkers biedt dit het meest efficiënte gebruik van tijd en geld. Veel jongeren geloven dat dergelijke kanalen moeiteloos tot liefde en welvaart kunnen leiden. Dit wordt aangeduid met zhuanyun ‘bijstellen van het lot’. Met de opkomst van kunstmatige intelligentie wenden meer mensen zich tot chatbots voor gepersonaliseerde spirituele begeleiding in plaatsen van het inhuren van een echt persoon.
Toekomstvoorspelling
Cyber Xuanxue is inmiddels dominante kracht geworden. Astrologie en tarot overstijgen louter bijgeloof, steunend op de alomtegenwoordige wierook en armbanden in tempels. Het internet geeft dit (bij)geloof een academisch tintje. Deze ontwikkeling heeft geleid tot de populariteit van veel astrologie- en tarotbloggers, die dagelijks op sociale netwerken horoscoopvoorspellingen geven en geluksvoorwerpen aanbevelen. De twee populairste platforms voor het vinden van online waarzeggerij zijn Xiaohongshu en Bilibili. Op Bilibili is er bijvoorbeeld een evenement genaamd dazhong zhanbu, wat zich vertaalt naar ‘massale waarzeggerij’. Deze omvat meestal het lezen van tarot en andere waarzeggerij. De massale sessies volgen een vaste routine van een helderziende die het publiek vraagt om een kaart te kiezen, die daarna geïnterpreteerd wordt.
AI waarzeggerij
Volgens het ‘2024-2025 Rapport van de Chinese Markt voor AI Metafysica’ vrijgegeven door iiMedia Research, bedraagt de AI-aangedreven markt voor waarzeggerij- en spiritualiteit meer dan RMB 12 miljard, met een jaarlijks groeipercentage van 43,7%. Meer dan 70% van de gebruikers in deze markt zijn 18-30 jaar oud.
Geen religie
Xuanxue staat in China niet gelijk aan religie. Het valt b.v. niet onder het Bureau voor Religieuze Zaken. De overheid staat het toe, zij het dat de autoriteiten er wel nauwgezet op toezien dat het niet uit de hand loopt. Xuanxue staat ook niet in tegenstelling tot de academische of seculiere kijk op de wereld. Voor veel jongeren biedt een extra steun, naast de andere zaken waarop zij steunen, zoals hun opleiding. Tijdens mijn jongste reis door China bezochten we een Confuciustempel in Gansu. Naast de filosoof zelf werd daar ook de god van de wetenschap, Wenchang, vereerd. Het liep tegen de tijd van de nationale toelatingsexamens voor de universiteit (gaokao) en veel kandidaten hadden rode slingers gekocht en aan een boom voor de hal met het beeld van Wenchang gehangen, als gift aan de god om hen met goede cijfers voor het examen te laten slagen. Een meisje was net op bezoek en knielde devoot voor Wenchang. De foto bij deze paragraaf toont de achterkant van mijn telefoon. U ziet een amulet dat mijn vrouw eind vorig jaar in de tempel van de Vuurgod in Beijing voor mij kocht, toen we vernamen dat 2025 voor mensen geboren in een jaar van de aap (zoals ondergetekende) een ongunstig jaar zou zijn. Ik schrijf dit op 2 oktober. Het jaar is zeker nog niet om, maar tot nu toe is grote pech mij inderdaad bespaard gebleven.
Bron: Daxue Consulting en persoonlijke observaties
