Een artikel in Nature schetst een onthutsend beeld van de ramp die China zou treffen indien het de huidige streng covidmaatregelen zou loslaten. Uit de studie besluit de Chinese regering dat haar nul-covid politiek de enig mogelijke om massaal verlies aan mensenlevens te voorkomen. Westers media besluiten het omgekeerde, met de uitspraken van de directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie als argument.
De studie van Nature is gemaakt door Amerikaanse en Chinese wetenschappers van Fudan universiteit in Shanghai. Ze heeft het over mogelijks 1,5-1,6 miljoen coronadoden de volgende maanden, indien de regering haar huidige maatregelen lost zonder dat de vaccinatiegraad van ouderen verhoogt en er meer antivirale geneesmiddelen breed beschikbaar zijn. De epidemie zou zich over het land verspreiden en de gezondheidsdiensten overspoeld worden door 112 miljoen patiënten met symptomen.Er zouden gedurende anderhalve maand 64.000 intensive care bedden nodig zijn, 15 keer meer dan er beschikbaar zijn.
De studie suggereert ook dat dit scenario kan vermeden worden door meer te focussen op ‘toegang tot vaccinatie en antivirale geneesmiddelen’. 88% van de Chinezen is volledig gevaccineerd, maar bij de +80-ers is dat slechts de helft; minder dan 20% kreeg een booster. Verder kan ook meer ingezet worden op testen en maskers dragen.
De onderzoekers waarschuwen voor de zware gevolgen wanneer de teugels gelost worden maar vragen zich wegens de hoge besmettelijkheid ook af ‘of en hoelang de nul-covid strategie nog kan volgehouden worden’.
Volhouden, Shanghai!
De hoogste Chinese leiding, het politbureau heeft deze week een verklaring uitgegeven waarin stevig vastgehouden wordt aan de nul-covid politiek. Een andere politiek zou door het geringe aantal vaccinaties van ouderen en onvoldoende medische infratructuur op het platteland leiden tot een catastrofe. Het roept de bevolking op eendrachtig vol te houden en alle twijfels te bestrijden.
De verklaring van het politbureau is op de eerste plaats bedoeld voor de situatie in Shanghai. In Shanghai zijn sinds maart al meer dan 500 coronadoden Maandag telde China 349 symptomatische besmettingen, waarvan 234in Shanghai en 61 in Beijing. Er waren 3077 asymptomatische besmettingen, waarvan 2780 in Shanghai. Er waren ook zes doden in Shanghai.Het aantal besmettingen in Shanghai neemt al een tijdje systematisch af. In vele wijken en bedrijven herneemt de ‘normale’ activiteit. Maar sommige wijken zitten bijna al twee maand in een strenge lockdown. Scepsis, kritiek en moedeloosheid nemen onvermijdelijk toe.
De handhaving van de covid-maatregelen ligt in handen van de wijkcomités. Nu de epidemie wegebt en de mensen hun vrijheid herwinnen nemen sommigen wijken paradoxaal genoeg strengere maatregelen: een wijk die covidvrij is beperkt toch nog de bewegingsvrijheid van de inwoners om geen risico op een nieuwe lockdown te lopen; een wijk die in lockdown zit probeert er met de striktste maatregelen zo snel mogelijk uit te geraken. De website Sixthtone is verbaasd over de verschillende aanpak van wijk tot wijk. In sommige woonwijken mogen mensen hun woning niet verlaten, in andere kunnen ze zich binnen de wijk bewegen. Ook de voedselbedeling verschilt: sommige bewoners hangen volledig af van leveringen door het wijkcomité, in andere wijken kan men collectief aankopen, in nog andere individueel via internet of in de enkele winkels die open zijn.
Spanning in Beijing
Beijing zit nog op een laag aantal gevallen, maar wil een explosieve besmetting zoals Shanghai voorkomen. Daar ligt de nadruk op frekwent testen en beperkingen op de bewegingsvrijheid in de risicowijken. Sinds het begin van het 1-mei verlof mogen restaurants alleen affhaalmaaltijden serveren. Het verlof van de scholen en de creches werd verlengd. Om de mobiliteit te beperken werden een aantal metro- en busstations gesloten, vooral in Chaoynag waar de besmettingen geconcentreerd zitten. Daar en in Shunyi is thuiswerk verplicht. Ook ontspanningsgelegenheden, sportzalen en andere gesloten publieke ruimten zijn dicht terwijl de toegang tot parken beperkt is.
Wie in een openbaar gebouw binnen wil moet een negatieve covid-test van maximum 48 uur oud kunnen voorleggen.
Tegelijk heeft Beijing enkele versoepelingen doorgevoerd. Buitenlandse reizigers moeten voortaan 10 dagen in gecentralizeerde quarantaine in plaats van 14. Nadien volgt nog een week quarantaine thuis. Een bijkomende week monitoring met beperkingen op de bewegingsvrijheid vervalt. Ook de quarantaineperiode voor hoogrisicocontacten wordt ingekort van 14 naar 10 dagen. Laagrisicocontacten gaan in week in quarantaine thuis in plaats van in een gecentraliseerde instelling. Een en ander houdt rekening met de kortere incubatietijd van de omikron variant.
Alhoewel het aantal besmettingen in Beijing stijgt en de besmettingsketen binnen gemeenschappen nog niet doorbroken is hebben epidemiologen er goede hoop op dat men dank zij een snelle reactie en de doortastende maatregelen alles onder controle zal kunnen houden. De grootste cluster tot nu toe was in een bank in het district Shunyi.met 21 besmettingen die zich verspreid heben over zes districten.
‘Onverantwoorde opmerkingen’
Ondertussen maakt de uitspraak van de topman van de Wereldgezondheidsorganisatie Tedros Adhanom ophef in westerse media. De Chinese aanpak is ‘not sustainable’, niet houdbaar. Op een persconferentie deze week zei de WHO-topman in een commentaar op de toegenomen besmettelijkheid van covid-19: ‘Wanneer we het over de nul-covid strategie hebben, denken we niet dat die vol te houden is, in acht nemend hoe het virus zich nu gedraagt en wat we in de toekomst mogen verwachten’. ‘We hebben daarover met Chinese experts gesproken en aangegeven dat de benadering niet zal vol te houden zijn…Ik denk dat een aanpassing (van de strategie) heel belangrijk zal zijn’.
China is niet gediend met deze uitspraak. Woordvoerder Zhao Lijian van Buitenlandse zaken: ‘We hopen dat de betrokken persoon de Chinese strategie voor preventie en controle van de epidemie objectief en rationeel kan bekijken, meer kan leren over de feiten en zich onthouden van onverantwoorde opmerkingen’.
Alhoewel veel buitenlandse experts het standpunt van de Wereldgezondheidssorganisatie lijken te delen is een dergelijke uitspraak op dit moment wel erg ongelukkig. Het is niet te verwonderen dat China terwijl het in een strijd op leven en dood in Shanghai en Beijing verwikkeld is, de uitspreken van Tedros Adhanom Ghebreusyes ziet als een steek in de rug.
Volgens CNN wordt op het Chinese weibo de discussie over het standpunt van Ghebreusyes gecensureerd en zijn er ook pogingen om de uitspraak zelf te verwijderen uit de Chinese media.
Toch niet zo tegenstrijdig?
Toch is er geen onoverbrugbare kloof tussen de standpunten. China zegt niet hoelang de nul-covid strategie nog zal aangehouden worden. Het gaat vooral over Shanghai en Beijing nu. En de directeur van de WHO geeft geen voorstellen voor een alternatieve strategie vandaag. Hij maakt zich zorgen dat de nieuwe varianten van covid-19 in die mate besmettelijk zijn dat de Chinese nul-covid dam op een goede dag zal breken. Tegen dan moet China klaarstaan met alternatieve maatregelen. Hij zegt niet hoeveel tijd het land daarvoor heeft.
Wat moet er gebeuren om China te versterken tegen de nieuwe varianten? De Nature studie geeft enkele ideeën.
Een suggestie is meer ouderen inenten, eventueel met een efficiënter westers vaccin, of ze boosters geven met een Chinees vaccin. De dodelijke slachtoffers in Shanghai, de eersten sinds Wuhan on het voorjaar van 2020 zijn immer praktisch allemaal bejaard tot hoogbejaard. Het blijkt nu dat die categorie grotendeels buiten de vorige inentingscampagnes gebleven was, ‘omdat er toch niemand besmet werd’. De laatste verklaring van het politbureau roept op om de vaccinatie van ouderen te versnellen. Maar dat is momenteel moeilijk in steden die (gedeeltelijk) in lockdown zitten en zal dus minstens enkele maanden vergen.
Een andere suggestie is het meer algemeen beschikbaar maken van antivvirale therapie. China is begonnen met de invoer van de (dure) Pfizer geneesmiddelen, zij het nog maar in beperkte mate. Lokale middelen zitten in de testfase.
Een andere piste sluit aan bij de vrees van de Chinese regering voor een onvoldoende medische infrastructuur, vooral op het platteland. Er moet geïnvesteerd in noodhospitalen die meer Covid-19 patiënten kunnen opvangen. Maar ook hier moet men in geval van acute uitbraken een keuze maken tussen meer quarantainecentra voor risicocontacten om de verspreiding van besmettingen tegen te gaan of meer opvang van de zieken.
Iets wat zowel volgens Nature als de regering kan helpen is het algemeen beschikbaar maken van eenvoudige gratis testen in heel China. Dat moet het ontstaan van coronaopflakkeringen sneller in beeld brengen en brede verspreiding afremmen. Steeds meer regio’s in China zijn begonnen met het aanbieden van snelle gratis testen op gemakkelijk bereikbare plaatsen, zonder noemenswaardige wachttijden. Het doel is grote aantallen burgers tot drie keer per week te kunnen testen en zo elke uitbraak van de omikron variant in de kiem te smoren. Vicepremier Sun Chunlan, die de leiding van de epidemiebestrijding in Shanghai heeft, verklaarde deze week dat China nu in een nieuwe fase zit waarin monitoring en vroegtijdig alarm verder moeten verbeterd worden. ‘In grote steden moet iedereen zich kunnen laten testen op maximum 15 minuten wandelafstand’. Hangzhou, de hoofdstad van de provincie Zhejiang, is bezig met 10.000 testposten op te zetten waar iedereen zich om de twee dagen gratis kan laten testen. Beijing is begonnen met wekelijkse testen voor iedereen, met een hogere frequentie in risicogebieden. Hefei, de hoofdstad van Anhui, voorziet gratis testen om de vijf dagen.
De aanpak met frequente gratis testen heeft eerder zijn nut bewezen bij de succesvolle indamming van de uitbraak in de miljoenenstad Shenzhen. Volgens de National Health Commission kan China intussen dagelijks 52 miljoen testen uitvoeren. Wanneer men monsters mengt in gebieden met weinig besmetting dan komt men zo aan één miljard geteste personen per dag.
Voorlopig ziet het er naar uit dat China een moeilijke evenwichtsoefening (moet) maken tussen de nu onvermijdelijke nul-covid strategie en maatregelen die het moeten toelaten op termijn minder schrik te hebben van besmettingen met de omikron variant. Hoe goed zullen ze daar in slagen? Vooraleer hen de les te lezen kan men best eens bescheiden terugdenken aan de 15 miljoen extra doden in de wereld als resultaat van de westerse strategieën.
Bronnen: CNN, Financial Times, China Daily,Xinhua, Sixthtone
