Ooit was de olifant een vaste bewoner van het regenwoud in China’s zuidelijk grensgebied met Laos en Myanmar. Toen verdween de olifant geleidelijk. Chinese olifanten vonden de mens iets te opdringerig en verhuisden naar de dunner bewoonde bossen van de buurlanden. De recent opgelaaide etnische strijd in Myanmar is echter weer een reden voor de dikhuiden naar China terug te keren. Chinese natuurbeschermers juichen, maar veel boeren klagen.
Een olifant in een dorp even buiten Pu’er; foto van de auteur
Op stap
In 2020 werd een groep Chinese olifanten wereldberoemd. In maart van dat jaar verliet een olifantenfamilie een bosreservaat in Xishuangbanna, in het zuiden van de provincie Yunnan, en trok ongeveer 500 km noordwaarts in de richting van de provinciale hoofdstad Kunming. Ze kwamen daar akelig dichtbij in juni 2021. Sindsdien zijn ze weer naar het zuiden terug gaan lopen en keerden uiteindelijk weer veilig naar het reservaat terug.
Probleem
Voor de buitenwereld was het verhaal daarmee af. Voor lokale boeren is dat zeker niet het geval. Olifanten hebben een uitstekend geheugen en als ze iets van die avontuurlijke reis geleerd hebben, dan is het wel dat de mens niet slechts een vijand is met wie de olifanten het schaarse land moeten delen. De mens verbouwt ook de heerlijkste groenten en vruchten. De makkelijkste manier om aan eten te komen is een boerderij opzoeken en je daar aan de gewassen tegoed te doen. Waar je in het oerwoud af en toe een lekker hap tegenkomt, hebben mensen er velden vol van staan.
Nieuw dieet
Olifanten leren op deze manier ook hun dieet uit te breiden. Volgens lokale boeren aten olifanten vroeger geen mango’s. Toen een aantal van hen echter rijpe mango’s in een mangoboomgaard geproefd hadden, kregen ze letterlijk de smaak te pakken en kwamen ze met kuddes tegelijk om de bomen leeg te eten.
Beschermd
De boeren zijn radeloos. Een olifant is iets anders dan een insect dat je met gif kunt bestrijden of een vogel die je met geluid of iets dergelijks kunt verjagen. Een olifant kwaad maken werkt altijd averechts; daarvoor zijn ze te groot en te sterk. Daar komt nog bij dat olifanten hoog op de ranglijst van beschermde dieren staan. Het is in principe verboden ook maar naar een olifant te schreeuwen. Benadeelde boeren krijgen compensatie van de overheid voor de opgegeten oogst. Zij lijden dus geen financiële schade, maar ze blijven ontevreden over de verstoring van wat voor hen hun reden van bestaan is.
Verkeershinder
Dan is er nog de verkeershinder die de olifanten veroorzaken. Af en toe belanden ze bij hun tocht door de landerijen en dorpen op autowegen. Het kan dan zomaar gebeuren dat ze daar een tijdje blijven staan. Kuddes worden constant door ‘bewakers’ gevolgd, inclusief met gebruik van drones. Zodra een kudde op een weg belandt, wordt dat deel van de weg voor alle verkeer afgezet. Olifanten krijgen altijd voorrang. Ons werd verteld dat we op de dag van ons bezoek geluk hadden. De dag daarna was er lange tijd geen verkeer mogelijk.
Reservaten
De lokale en nationale overheid blijven enthousiast over de terugkeer van de olifant naar China. Om de problemen op te lossen is het nodig de bestaande reservaten uit te breiden, zodat olifanten genoeg ruimte hebben om, net als in landen als Kenia, vrijelijk rond te kunnen lopen en binnen het reservaat voldoende voedsel te kunnen vinden. Dan kun je ook safari’s organiseren. Wij konden enkel vanaf een heuvel bij een dorp even buiten de stad Pu’er de olifanten bekijken. Het was toch wel spectaculair.
Bron: eigen observaties van de auteur
