‘In de aanloop naar de klimaatconferentie in Glasgow wordt gesuggereerd dat zonder reële deelname en een grotere bijdrage door China, noch de conferentie, noch de wereldwijde reactie op klimaatverandering de gewenste resultaten zullen hebben. De onuitgesproken zorg is deze: zal China zijn beloften om de uitstoot te verminderen nakomen?’
Zo begint een opiniestuk over het Chinese klimaatbeleid dat Zheng Zeguang, ambassadeur van de Volksrepubliek China in het Verenigd Koninkrijk, schreef. Het stuk werd gepubliceerd op de website van The Guardian op 27 oktober 2021.
China doet wat het belooft
Zheng Zeguang legt uit dat er in China al een nationale consensus bestaat over het aanpakken van klimaatverandering. Hij beschrijft de vooruitgang die China heeft geboekt op het gebied van klimaatactie en zijn plannen voor de komende decennia. Milieubehoud is sinds het 18e congres van de Communistische Partij van China in 2012 een van de ‘vijf pijlers” van het algemene plan voor de ontwikkeling van het land (de andere vier zijn economische, politieke, sociale en culturele ontwikkeling). Dit betekent dat milieubescherming officieel is opgenomen in de richtlijnen van de partij die China regeert. Uit de recente geschiedenis blijkt dat de CPC erin slaagt gepland beleid, eens er op alle niveaus een consensus over is, met succes te laten uitvoeren. De ambassadeur stelt dat China in het verleden bewezen heeft dat het zijn plannen ook uitvoert en zijn beloften nakomt en dat dit wat het klimaat betreft niet anders zal zijn.
Staat van dienst
De hoofdpunten van het geplande Chinese klimaatbeleid en de toezeggingen zijn bekend: CO2-uitstoot vóór 2030 bereiken en vóór 2060 koolstofneutraliteit bereiken, geen met kolen gestookte elektriciteitscentrales meer bouwen in het buitenland. Deze beloften zijn verschillende keren publiek herhaald, vaak in bijeenkomsten van de Verenigde Naties en de president zelf heeft er zich toe verbonden. Eerder deze maand, tijdens de VN-biodiversiteitsconferentie Cop15 in Kunming, is een door China voorgestelde verklaring voor de mondiale bescherming van biodiversiteit aangenomen. China heeft voor het biodiversiteitsfonds een eerste kapitaalbijdrage van anderhalf miljard yuan (€200 miljoen) toegezegd. China heeft klimaatdoelstellingen voor 2020 eerder dan gepland gehaald. Tegen het einde van vorig jaar was de intensiteit van de koolstofemissies gedaald met 48% in vergelijking met 2005, en niet-fossiele brandstoffen waren goed voor 16% van het primaire energieverbruik. Vriend en vijand erkent intussen de realisaties van China op het gebied van grootschalige en technologisch hoogstaande opwekking van wind- en zonne-energie. China is de wereldleider op het gebied van hernieuwbare energie, met een totale capaciteit die groter is dan de VS, de EU en Groot-Brittannië samen. China leidt de wereld op het gebied van elektrische auto’s, treinen en bussen – ongeveer 99 procent van ‘s werelds 400.000 elektrische bussen bevinden zich in China.
En nog…
Verder zijn de praktische maatregelen van het Chinese klimaatbeleid: de handel in emissierechten en het systeem voor de veilige opwekking van kernenergie. Wat het klimaat aangaat zorgt China ook voor tastbare hulp aan derdewereldlanden. In Afrika ondersteunen technici de bewaking van het klimaatsysteem met satelliettechnologie. In het kader van het Belt and Road Initiative (BRI) worden initiatieven genomen voor groene infrastructuur, energie, transport en financiën. Zo ging in 2020 gingen 57% van de Chinese energie-investeringen in BRI-partnerlanden naar projecten voor hernieuwbare energie, tegen 38% in 2019.
De vergelijking
De Chinese leiders menen ook dat van China, dat nog steeds een ontwikkelingsland is, niet kan worden verwacht dat het zo snel koolstofarm wordt als de ontwikkelde landen. Diplomaten leggen daarbij, meestal toch, niet overmatig de nadruk op de grote klimaatschuld die de westerse landen hebben opgebouwd en die blijft toenemen. Als kritische westerlingen kunnen wij dat echter zelf wel doen. China is nog steeds een ontwikkelingsland met een bevolking van meer dan 1,4 miljard inwoners. Als je daarmee rekening houdt zie je dat de herhaalde bewering over ‘China de grootste vervuiler’ uiterst ongenuanceerd is. China’s uitstoot per hoofd van de bevolking is minder dan de helft van die van de VS en het gemiddelde elektriciteitsverbruik van huishoudens is 1/8 van dat van de VS.
De strijd gaat door
China levert een harde en ingewikkelde strijd om voor zijn energiebehoeften minder beroep te doen op fossiele brandstoffen. Die strijd heeft al veel overwinningen opgeleverd: eind dit jaar zal de totale geïnstalleerde elektriciteitscapaciteit in China voor het eerst voor minder dan de helft uit steenkool bestaan. Door de collectieve inspanning van het land om zijn afhankelijkheid van steenkool te verminderen is steenkool momenteel 56% van China’s energiemix, tegen 74% in 2005. De urgente drastische vermindering van de steenkoolproductie, gecombineerd met de westerse vraag naar goedkope ‘made in China’-producten geeft ook problemen, bijvoorbeeld energietekorten. De noodzakelijke sluitingen van mijnen dwingen de staat op zoek te gaan naar vervangende werkgelegenheid voor miljoenen mensen. Volgens Chinese waarnemers moeten rijke westerse landen hun energiegebruik ook hierom drastisch verminderen, in plaats van te preken over steenkool.
Verlanglijstje
En het Chinese verlanglijstje aan het adres van de ‘ontwikkelde’ landen bevat terecht nog andere punten: de complete toepassing van de Parijse klimaatakkoorden, zelf de uitstoot drastisch verminderen, de ontwikkelingslanden helpen de groene en koolstofarme transitie te versnellen. Een voorbeeld: de ontwikkelde landen moeten hun belofte om tegen 2020 $ 100 miljard per jaar klimaatfinanciering aan ontwikkelingslanden te verstrekken nog nakomen.
Risicoanalyse
Bovendien is er een andere factor waarop wij willen wijzen. Het is alweer een element dat de Chinese regering niet op de voorgrond zal plaatsen, maar waarmee ze gedwongen is rekening te houden, iets wat ze ook doet. Westerse politici, opiniemakers en bezorgde burgers redeneren dat China en andere opkomende landen blijkbaar bereid zijn tot het nemen van grote risico’s voor onze planeet door koppig vast te houden aan het principe van gedeelde, maar gedifferentieerde verantwoordelijkheid (‘alle landen moeten samenwerken voor het klimaat, maar de rijke landen moeten nog altijd grotere inspanningen leveren’). Met dit verwijt wordt ook de kwestie van het klimaat toegevoegd aan alle vijandige dossiers die Trump, Biden, en bondgenoten tegen China hebben geopend. Het opstoken van de nieuwe koude oorlog kan in bepaalde van die dossiers leiden tot een echt gewapend treffen waarvan de gevolgen rampzalig zullen zijn. Is dat niet een ten minste even groot risico voor onze planeet?
Waarom is Xi niet in Glasgow?
Xi Jinping is niet fysiek aanwezig op COP26, maar hield het bij een toespraak in een document dat werd doorgemaild. Toch betekent dat volgens vooraanstaande experts niet dat Xi’s de toezeggingen opgeeft om China’s van steenkool afhankelijke energiesysteem radicaal te herzien. China … zal naar verwachting de komende tien jaar 3,4 biljoen dollar uitgeven om de uitstoot te verminderen, meer dan de VS en de EU samen.
‘Het feit dat Xi Jinping COP26 niet bijwoonde, is geenszins “weglopen”’, zegt Priscilla Lu, die voor DWS leiding geeft aan duurzame investeringen in Azië en adviserend lid is van de groene financiële commissie van de People’s Bank of China. ‘Xi weet dat COP26 politiek geladen is en dat hij een forum zou betreden waar hij niet kon winnen. Actie, daden zijn belangrijker.’
De beslissing van Xi om weg te blijven is waarschijnlijk niet zo verrassend. Verschillende commentatoren op sociale media hebben opgemerkt dat door de klimaatconferentie niet fysiek bij te wonen Xi aanzienlijk minder uitstoot veroorzaakt heeft dan wanneer hij in een privéjet was gearriveerd en door Glasgow was gereisd in een colonne van 85 auto’s, zoals Biden. Een bijkomende verklaring werd gegeven door Wang Yi, een topadviseur van de Chinese delegatie in Glasgow. Volgens hem had China gevraagd om Xi een videotoespraak te laten houden, maar dat werd geweigerd door gastland Verenigd Koninkrijk. Ook Wang Yi wees op de invloed van Covid-19 op de Chinese deelname: Covid-regels hadden de hele delegatie uitgedund. ‘Als we teruggaan, moeten we 21 dagen in isolatie blijven’, zei hij. ‘Dus onze onderhandelingsdelegatie bestaat dit keer slechts uit 50 mensen, vergeleken met enkele honderden in Parijs. En we hebben, net als andere delegaties minder onderhandelingsmandaten’.
Tegen kortzichtigheid
Het zou totaal onverantwoord zijn als de VS en zijn bondgenoten ook de klimaatcrisis inzetten om de ontwikkeling van China te dwarsbomen en dat land te bedreigen. Zijn staat van dienst op klimaatvlak laat zien dat het een onontbeerlijke, maar ook betrouwbare en nuttige partner wil en kan zijn om ecologische rampen af te wenden die de hele wereld bedreigen.
Bronnen: The Guardian, mee.gov.cn (website milieuministerie China), greenfdc.org (website Green Finance and Development Center), Friends of Socialist China, Financial Times, Blogaap.nl
