Vlag wappert nog op People’s Bank of China
Stevent China af op een heuse bankencrisis, staat zelfs zijn hele systeem op de helling?
In mei en juni waren er tekenen die wezen op problemen in de banksector en de economie van China. De groei vertraagde verder, de kredietwaardigheid van China door buitenlandse kredietagentschappen werd verlaagd, sommige investeerders in binnen- en buitenland toonden zich pessimistisch, de aandelenkoersen daalden. Buitenlandse waarnemers voorspelden het barsten van een enorme bubbel aan schulden die bedrijven en regionale overheden hadden opgebouwd in de jaren van een groei die hoofdzakelijk was gebaseerd op investeringen en export. De Chinese overheid had een groeipercentage voor 2013 vooropgesteld van 7,5%, zeer behoorlijk, maar een stuk minder dan de percentages van de voorgaande jaren. Beijing voerde weliswaar de afgelopen jaren een zorgvuldige monetaire financiële politiek en leverde ernstige inspanningen om de inflatie te beteugelen, de vastgoedprijzen onder controle te krijgen en te houden en had de kredietverlening door de officiële banken aan banden gelegd. Bedrijven en regionale overheden hadden echter leningen gezocht bij collegabanken en bij schaduwbanken, instellingen die wel deel uitmaken van het financiële systeem, maar buiten het reguliere toezicht om opereren. Grote hoeveelheden schuld bleven onder de oppervlakte en banken hadden massa’s spaarders overgehaald om zogenaamde wealth management products te kopen, obligaties waarbij een hoge rente beloofd werd. Met de tegenvallende economische resultaten zou het niet zeker zijn dat die rente uitbetaald wordt of erger: zouden leningen oninbaar blijken te zijn. Fitch Ratings had eind maart geschat dat er meer dan 13.000 miljard yuan van die bad loans, een kwart van het bbp, in het land bestonden. Volgens hetzelfde bureau had het financiële systeem in de eerste drie maanden van 2013 zo’n 7.500 miljard yuan nieuw krediet gecreëerd (het Chinese China Daily heeft het daarentegne over in totaal 8.000miljard krediet in het schaduwbank circuit op het einde van het eerste trimester) Meer dan in 2007, een jaar waarin de investeringen enorm stegen met het oog op de Olympische Spelen. Buitenlandse waarnemers zagen al een systeemcrisis aan de horizon, sommigen met leedvermaak en anderen met vrees voor de enorme weerslag die een dergelijke financiële crisis op de economie in hun eigen land kon hebben.
Kraan dicht
De Chinese overheid heeft de banksector de opdracht gegeven in de eigen middelen een oplossing te zoeken voor de problemen en heeft de grote staatsbanken praktisch verboden de middelgrote en kleinere banken te hulp te schieten door liquiditeiten, betalingsmiddelen te verschaffen. Het gevolg van dit strenge beleid was een kredietcrisis en een enorme stijging van de rente op leningen. Beijing heeft dan in eerste instantie geweigerd om geld te pompen in het banksysteem, met als gevolg dat de beurskoersen van Shanghai op 24 en 25 juni dramatisch daalden. Een ander, maar onbedoeld, gevolg was dat de banken, om deposito’s aan te trekken, alweer een golf aan wealth management products begonnen aan te bieden. Toen kwamen er enigszins geruststellende berichten dat de centrale bank wel degelijk financiële hulp zou geven (en al gegeven had), maar dan wel aan gezonde en stabiele financiële instellingen die een ondersteuning zijn van de reële economie en voor zover de problemen van tijdelijke aard waren. De meeste financiële deskundigen in en buiten China hebben begrepen dat de overheid wel degelijk over de nodige middelen beschikt (en bereid is) om een echte crisis van het banksysteem te voorkomen.
Harde of wijze lessen
Het wordt echter ook steeds duidelijker dat het de regering onder leiding van Li Keqiang menens is om het schaduwbankstelsel en de speculatie met aandelen en eigendom in te dijken en de aandeelhouders kort te houden. De boodschap aan de banken ‘houd op met ongebreideld krediet te creëren!’ is wellicht overgekomen. Het al maanden geleden door Beijing bepaalde streefcijfer van 7,5% groei mag ook ernstig worden opgevat en de regering blijkt het risico te willen nemen op een nog lagere groei, als dat nodig is om de economische structuur om te vormen, weg van een te grote afhankelijkheid van een eindeloos beroep op schulden en export, op weg naar de ontwikkeling van de reële economie en een toename van de binnenlandse consumptie.
Liu Yuhui, een specialist van de Chinese Academy of Social Sciences zei in de FT: ‘de gesloten aard van het Chinese financiële systeem zorgt ervoor dat een diepgaande crisis erg onwaarschijnlijk is. Op de achtergrond is altijd en over de hele breedte van het systeem, het krediet van de Chinese overheid aanwezig. In dit systeem is het bijna onmogelijk dat banken failliet gaan.’ De belangrijkste conclusie van de afgelopen weken lijkt te zijn dat de Chinese economie en de banken echt geleid worden door de overheid (en niet omgekeerd zoals in de VS en Europa) en dat dit vooral zo moet blijven.
Bronnen: People’s Daily, Financial Times, SCMP, BBC, Xinhua
Zie ook CNTV-uitzending Dialogue over dit thema
Een vreemde conclusie. Dat de socialistische staat verplicht is om typisch kapitalistische fenomenen te bestrijden is toch geen teken dat het goed gaat en dat het zo moet blijven?
Armoede en tekorten zijn evenmin synoniem van het socialisme als een te veel aan kapitaalliquiditeit symbool zou zijn van het kapitalisme. Hoe dan ook het is een goede zaak dat schaduwkredieten worden aangepakt. We raden voor een correcte analyse gewoon de commentator van de Telegraaf aan:
http://www.telegraaf.nl/dft/goeroes/pietervanputten/21689807/__Zorgen_maar_geen_crisis_in_China__.html
Wat bedoelt lezer Cottenier met kapitalistische fenomenen? Gaat het om het schaduwbankieren? Het schaduwbankieren is gegroeid als een neveneffect van de politiek van de staatsbanken die leningen aan KMO’s beperkten uit vrees voor risico’s en als een neveneffect van de politiek om spaarders mee te doen betalen voor investeringen door hen lage intresten te bieden. Het ontstaan van het schaduwbankieren is niet “het kapitalisme” maar een socialistische financiële politiek die niet soepel genoeg was. Ten tweede hebben we de afgelopen maand gezien dat de staat met haar ingrijpen of niet-ingrijpen het kapitalistisch schaduwbankieren viseert. Ze geeft dus geen vrij baan aan het kapitalisme, maar ze bestrijdt de opgang ervan nu blijkt dat die specifieke opgang het socialisme bedreigt. Ten derde leren de gebeurtenissen van de afgelopen maand dat het socialisme in een land als China geen kant-en-klare zaak is en dat men moet oppassen voor simplifiërnde formules of adjectieven.
Er zijn maar weinig artikelen op deze site die zo veel kapitalistische termen gebruiken als in dit stuk. Het lijkt me dat schaduwbankieren is kunnen groeien door het NIET ingrijpen van de overheid. En dat net op het punt waar de centrale bank WEL had moeten ingrijpen. Nu is het te laat, en we moeten zien waar het eindigt.
Peter Franssen heeft gelijk dat het geld van de staatsbanken in het verleden te eenzijdig naar staatsondernemingen ging die het geld tegen woekerinteresten doorspeelden naar de hongerige prive.