In Beijing vond van 21 tot 23 oktober de vierde voltallige zitting plaats van het huidige Centraal Comité van de Communistische Partij van China. Hoofdbrok was het goedkeuren van aanbevelingen voor het volgend vijfjarenplan (2023-2030). Het focust op een sterke moderne industrie, technologische innovatie en een sterkere binnenlandse markt; die moeten China continue vooruitgang en economische veiligheid bieden in de nieuwe koude oorlog door de VS.
Het vierde plenum bracht deze week 415 leden en plaatsvervangende leden van het Centraal Comité (CC) van de Communistische Partij van China (CPC) samen.
Het belangrijkste punt op de agenda was de goedkeuring van het voorstel van richtlijnen voor het 15de vijfjarenplan (2026-2030). Dat voorstel werd toegelicht door partijleider Xi Jingping.
Een citaat uit de inleiding van het besluit van de vergadering stelt de zaken meteen scherp: ”Tijdens de periode van het 15e vijfjarenplan wordt de omgeving van China geconfronteerd met ingrijpende en complexe veranderingen; onze ontwikkeling vindt plaats in een periode waarin strategische kansen samengaan met risico’s en uitdagingen, en onzekere en onvoorspelbare factoren toenemen. China’s economische basis is stabiel, met talloze troeven, een sterke veerkracht en een enorm potentieel. De ondersteunende voorwaarden en basistrends voor positieve groei op de lange termijn blijven onveranderd. De voordelen van het socialistische systeem met Chinese kenmerken, een zeer grote markt, een alomvattend industrieel systeem en overvloedig talent worden steeds prominenter.’
Vrij vertaald: De VS voeren een koude oorlog tegen ons en dat wordt er de komende vijf jaren niet beter op. Maar we hebben voldoende troeven om vooruit te gaan. Onder meer onze enorme binnenlandse markt kan buitenlandse schokken opvangen.
Het voorstel van plan vertrekt vanuit bepaalde principes: ‘het leiderschap van de partij, het op de eerste plaats stellen van de belangen van bevolking, het streven naar een hoogwaardige ontwikkeling, het verdiepen van de hervormingen, het combineren van een goed werkende markt met een bekwame overheid en het combineren van ontwikkeling met veiligheid’. Op zich niets nieuws, maar het beklemtonen van sommige is wel een reactie op de gewijzigde omstandigheden sinds vijf jaar geleden.
Het nieuwe vijfjarenplan is een tussenstap ‘om tegen 2035 een significante sprong voorwaarts te maken in economische kracht, wetenschap en technologie, defensie, nationale kracht in het algemeen en internationale invloed’. Tegen dan moet het BBP per inwoner het niveau van gematigd ontwikkelde landen bereiken. Gewoonlijk wordt dit vertaald als een verdubbeling vergeleken met 2020. Ook zal de basis van een socialistische modernisering gelegd zijn. Het is de bedoeling dat China in 2049 een in alle opzichten modern socialistisch land is.
Belangrijkste doelstellingen
Het verslag van het CC zet de belangrijkste doelstellingen voor het 15e vijfjarenplan op een rijtje:
– significante resultaten op het gebied van hoogwaardige ontwikkeling,
– aanzienlijk verbeteren van de autonomie op het gebied van wetenschap en technologie
– nieuwe doorbraken in hervormingen
– versterken van de sociale beschaving
– continu verbeteren van de kwaliteit van leven van de bevolking
– significante vooruitgang bij het verwezenlijken van een Mooi China
– verder consolideren van de nationale veiligheid
Het document werkt de verschillende doelstellingen iets meer in detail uit. Verrassingen zijn er niet bij. Sommige doelstellingen zijn eerder vaag en routinematig, bij anderen liggen er duidelijker klemtonen: een sterke moderne industrie, technologische innovatie; een sterkere binnenlandse markt, meer veiligheid, zowel economisch als militair.
Een modern industrieel systeem en technologische innovatie
China streeft naar een modern industrieel systeem. Het gaat de ‘reële economie’ versterken. Er is sprake van slimme en groene ontwikkeling en fabrieken die producten van hoge kwaliteit leveren; sterke sectoren zoals lucht- en ruimtevaart, transport, cyberveiligheid en fabrieken met geavanceerde productiemethoden. Traditionele nijverheid blijft belangrijk maar moet moderniseren, nieuwe sectoren krijgen steun, de dienstensector moet kwaliteitsvoller en efficiënter, en de infrastructuur (nog) moderner.
Het plenum wil dat China sneller autonoom is op hoog wetenschappelijk en technologisch niveau. Er is in de wereld een nieuwe technologische en industriële revolutie bezig en China zal die kans aangrijpen om door coördinatie van onderwijs,onderzoek, technologie en expertise zelfstandig op de eerste rang te staan qua innovatie en nieuwe hoogwaardige productiekrachten. Doorgedreven digitalisering is daar een belangrijk element van.
Versterking binnenlandse markt
China gaat de binnenlandse markt versterken. Daarvoor moet de consumptie resoluut omhoog. Maar dit mag niet ten koste van effectieve investeringen in fysieke middelen en in menselijk kapitaal. Produceren komt nog altijd vóór consumeren. De grotere vraag moet het aanbod aansturen dat op zijn beurt de vraag zal verhogen . Opdat die cyclus goed zou lopen moeten alle lokale hindernissen voor één nationale markt verdwijnen. De tekst laat open op welke concrete manieren de consumptie zal aangemoedigd worden;
Tijdens het plan zal de socialistische markteconomie geperfectioneerd worden zodat de ontwikkeling meer kwaliteitsvol gebeurt. Het document spreekt terloops over de vitaliteit van privé-ondernemingen en een grotere rol voor de markt in de toewijzing van productiefactoren, maar de klemtoon ligt op het verbeteren van het macro-economisch beleid van de overheid. Dit speelt in op de moeilijkheden die de overheid ondervindt om scheve verhoudingen (ook overproductie) recht te trekken in markten zoals vastgoed, zonnepanelen en elektrische auto’s.
Veiligheid in alle opzichten
Economische veiligheid tegenover de nieuwe koude oorlog is een motief op de achtergrond bij plannen voor autonome technologische innovatie en voor versterking van de binnenlandse markt.
Strijd tegen criminaliteit en sociale controle worden echter ook apart vermeld als punten voor verbetering.
Voor de externe veiligheid staat de modernisering van het leger, waar de laatste tijd intensief gestreden is tegen corruptie, wat sommige buitenlandse waarnemers de vraag naar de echte weerbaarheid van dat leger doet stellen (verschillende hoge legerofficieren zijn op dit plenum uit het Centraal Comité gezet.)
‘Het leger versterken door politiek werk, door hervormingen, door wetenschap en technologie, door talent en het leger besturen volgens de wet. ..de geïntegreerde ontwikkeling van mechanisch vernieuwing, informatisering en AI wordt versneld … Het is noodzakelijk om de opbouw van geavanceerde gevechtscapaciteiten te versnellen, de modernisering van het militaire bestuur te bevorderen en het geïntegreerde nationale strategische systeem te consolideren en te verbeteren.’
Andere doelstellingen
China zal zich nog meer open stellen voor internationale economische samenwerking. Daarbij zal het zoeken naar innovatieve ontwikkeling van handel en wederzijdse investeringen. Speerpunt blijft het Belt and Road Initiative dat zich gaat toeleggen op projecten met meer toegevoegde waarde. Impliciet betekent dit dat China weinig illusies koestert over betere economische samenwerking met de VS of de EU en nog meer gaat focussen op samenwerking met landen van het Zuiden.
Het leven van de mensen moet verder verbeteren. Betere bescherming van de armsten met projecten rond bijstand en sociale mobiliteit. Sinds 2020 is de absolute armoede uitgeroeid, maar men wil verhinderen dat sommigen er terug invallen. De werkloosheid moet dalen, de werkvoorwaarden beter worden, de inkomensverdeling correcter, het onderwijs aangepaster, de sociale zekerheid uitgebreider, de gezondheidszorg en de openbare diensten beter, de omstandigheden om kinderen te krijgen aantrekkelijker. Een erg brede doelstelling en het is afwachten waar in de praktijk meest zal op worden ingezet.
Een in elk plan terugkerend doel is de modernisering van de landbouw en van het platteland. Topics hier zijn voortgezette armoedebestrijding, integratie van stad en platteland, betere levensomstandigheden en hoger inkomen op het platteland, plus een hogere productiviteit van de landbouw.
Regio’s moeten een economische structuur krijgen die best past bij hun situatie. Belangrijk is het uitwerken van regionaal gecoördineerde strategieën binnen clusters waarbij de functies optimaal tussen subregio’s verdeeld worden.
China wil een bloeiende socialistische cultuur en de socialistische waarden stimuleren. Het gaat daarbij uit van het Marxisme maar gebruikt ook de troeven van een oude Chinese cultuur.
China gaat zich nog meer inspannen voor een groene transitie en in het algemeen voor het realiseren van een Mooi China. Dat betreft zowel het tegengaan van vervuiling als het verminderen van koolstofuitstoot en in het algemeen een duurzame en aangename levensstijl.
De CPC leidt de strategie van China. Om dat te kunnen blijven doen moet de partij enerzijds zichzelf continu verbeteren en anderzijds de banden met de hele bevolking nauwer aanhalen door socialistische democratie en de rechtsstaat. Een bijzonder aspect daarvan is de strijd tegen corruptie. Het voorstel laat er geen twijfel over bestaan dat deze strijd ook na het volgend vijfjarenplan zal nodig blijven.
Bronnen: Xinhua, South China Morning Post
