Op 30 december 2025 sprak de Chinese minister van Buitenlandse Zaken, Wang Yi, op een symposium in Beijing. Hij beschouwt de geopolitieke evolutie als complex maar positief. Voor de Chinese diplomatie ziet hij een grotere rol in het wereldwijde streven naar vrede en ontwikkeling. Hij hoopt op vreedzame co-existentie met de VS, maar China is op alles voorbereid. Daarnaast vergrotenTaiwanees separatisme en Japans revanchisme het risico op militaire confrontatie.
Multipolaire wereld in de maak
Wang Yi stelt vast dat het internationale politieke landschap een belangrijk keerpunt bereikt: unilateralisme en hegemonie verliezen aan steun, terwijl een multipolaire wereld in opkomst is.
Te midden van veranderingen die maar eens in de honderd jaar voorkomen, verergerden dit jaar oude en nieuwe problemen. De economische globalisering kreeg te maken met ernstige tegenslagen. De tariefoorlog bracht de internationale handelsregels een klap toe en ontwrichtte de mondiale economische orde. Dit jaar laaiden lokale oorlogen en grensoverschrijdende conflicten vaker op dan ooit sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Maar een terugblik op 2025 laat Wang Yi ook zien ‘dat de relatie tussen China en de wereld zich in een positievere richting ontwikkelt en dat China’s internationale invloed, zijn vermogen om nieuwe initiatieven te leiden en zijn morele aantrekkingskracht aanzienlijk zijn toegenomen’.
China anker van stabiliteit
In een onrustige wereld waar de vrede wordt bedreigd, fungeerde China als een anker van stabiliteit. China draagt nog steeds zo’n 30 procent bij aan de wereldwijde economische groei, meer dan de hele G7 samen, en speelt een sleutelrol in het stimuleren van de mondiale ontwikkeling om de huidige uitdagingen het hoofd te bieden.
Het afgelopen jaar hebben de Chinees-Amerikaanse betrekkingen, ondanks schokken en ups en downs, een soort van dynamische stabiliteit bereikt. De Chinees-Russische relaties bleven stabiel op hoog niveau. China en de Europese Unie hebben hun vijftigjarige diplomatieke relatie geëvalueerd en hun partnerschap als fundament van de onderlinge banden bevestigd.
Tien landen uit het mondiale Zuiden zijn officieel toegetreden als BRICS-partners. Daarmee telt BRICS nu twintig leden en groeit het verder in omvang en invloed.
Met betrekking tot de Oekraïnecrisis verwelkomde China, als een van de initiators van de Groep van Vrienden voor de Vrede, alle inspanningen voor een vreedzame oplossing van de crisis. Het zal een constructieve rol blijven spelen en hoopt dat een vredesakkoord kan worden bereikt dat de grondoorzaken van het conflict wegneemt en duurzame vrede in Europa brengt.
Stabiele en goede relaties met de buren
De relaties van China met zijn buren zijn op hun best sinds de moderne tijd en hebben zich dit jaar opnieuw positief ontwikkeld.
Het Centraal Comité van de Communistische Partij van China belegde voor het eerst een bijeenkomst, waarin de visie werd besproken om een gemeenschap met een gedeelde toekomst met de buurlanden op te bouwen. Dit zond een strategisch signaal naar de buren dat China bereid is tot stabiele intensieve win-win samenwerking en goed nabuurschap.
Het belang van de buurregio bleek ook uit de buitenlandse reizen van de president dit jaar: Zuidoost-Azië, Rusland, Centraal-Azië en Noordoost-Azië (Zuid-Korea). Daarnaast werden de leiders van India en Noord-Korea uitgenodigd om China te bezoeken.
Steun aan hervorming Verenigde Naties
De Verenigde Naties bestaan al 80 jaar en de roep om hervorming van het internationale systeem neemt toe. China heeft deze trend ondersteund door met alle partijen samen te werken aan een internationale orde die rechtvaardiger en gelijkwaardiger is.
Het bouwen van een gemeenschap met een gedeelde toekomst voor de mensheid vormt het kernprincipe van Xi Jinpings’ strategie voor het diplomatiek beleid.
In 2025 introduceerde president Xi Jinping het Global Governance Initiative (GGI) om het mondiale bestuursstelsel rechtvaardiger en billijker te maken. Het steunt op vijf pijlers: soevereine gelijkheid, internationale rechtsstaat, multilateralisme, een mensgerichte aanpak en concrete acties.
Waarschuwing aan het Japanse militarisme
Wang Yi lanceerde een scherpe aanval op Japan: Het land dat de tweede wereldoorlog tegen China begon, toont geen ernstig berouw voor de begane misdaden. Verwijzend naar de recente uitspraak van de Japanse premier dat Japan militair mag ingrijpen indien China Taiwan met geweld zou willen herenigen, zei Wang Yi: ‘De huidige Japanse leider heeft openlijk de soevereiniteit en territoriale integriteit van China betwist, de historische beslissing uit de Tweede Wereldoorlog (dat Japan Taiwan aan China moest teruggeven) ter discussie gesteld en de naoorlogse internationale orde uitgedaagd.’
Initiatieven voor samenwerking in alle richtingen
Het afgelopen jaar heeft China hoogwaardige samenwerking in het kader van het Belt and Road Initiative krachtig bevorderd. Er werden samenwerkingsprogramma’s ondertekend met landen in Zuid-Azië, Latijns-Amerika en het Caribisch gebied (LAC) en Centraal-Azië. De niet-financiële investeringen in partnerlanden zijn met meer dan 20 procent gegroeid.
Wang Yi gaf enkele voorbeelden: De Tazara-spoorlijn, hét monument van de vriendschap tussen China en Afrika, is gerenoveerd. De spoorlijn China-Kirgizië-Oezbekistan verbetert sterk de regionale connectiviteit. De China-Europe Railway Express heeft sinds 2011 in totaal al meer dan 120.000 ritten tussen China en Europa gereden.
De onderhandelingen over het China-ASEAN Free Trade Area 3.0 Upgrade Protocol zijn afgerond. Tien partnerschappen met Afrika, vijf met LAC-landen, vijf met Arabische staten en zeven met eilandstaten uit de Stille Zuidzee zijn in uitvoering. Voor het eerst is er een top georganiseerd tussen ASEAN, China en de Golfstaten.
China heeft een nultarief ingesteld voor alle minst ontwikkelde en Afrikaanse landen. Belangrijk is de aankondiging dat het weliswaar vasthoudt aan zijn statuut van ontwikkelingsland, maar geen daaruit voortvloeiende voordelen meer vraagt in onderhandelingen bij de Wereldhandelsorganisatie; daardoor komen meer middelen voor landen in het mondiale Zuiden vrij.
De unilaterale visumvrijstelling is uitgebreid naar 48 landen en de visumvrije doorreis naar 55 landen.
Internationaal bemiddelaar
China heeft bemiddeld in Noord-Myanmar, de Iraanse nucleaire kwestie, de spanningen tussen Pakistan en India, de problemen tussen Palestina en Israël, en het recente conflict tussen Cambodja en Thailand. Daarbij was er geen sprake van inmenging in de interne aangelegenheden van anderen of van eigenbelang, een onverholen sneer van Wang Yi naar de aanpak van de Amerikaanse president.
Wang Yi ging uitvoerig in op de Palestijnse kwestie. De internationale inspanningen die tot het staakt-het-vuren in Gaza hebben geleid zijn prijzenswaardig, maar de wereld is Palestina nog steeds gerechtigheid verschuldigd. Deze kwestie mag niet opnieuw aan de kant worden geschoven en het streven van het Palestijnse volk naar legitieme nationale rechten mag niet onbeantwoord blijven. Het principe dat “het Palestijnse volk Palestina bezit en bestuurt” moet worden gehandhaafd, en de tweestatenoplossing blijft de enige juiste keuze voor een alomvattende, rechtvaardige en duurzame oplossing voor de Palestijnse kwestie.
Vreedzame coexistentie met VS en vasthouden aan principes
China heeft dit jaar verder gestreefd naar goede relaties met de VS. Op kwesties die de kernbelangen van China betreffen, heeft het krachtig gereageerd. Tegelijkertijd heeft het met de VS overlegd om samenwerking te zoeken. Wang Yi vermeldt expliciet de positieve invloed van de persoonlijke ontmoetingen tussen de presidenten Xi en Trump.
Wederzijds respect, vreedzame co-existentie en win-win-samenwerking tussen China en de VS zijn essentieel voor hun relatie en voor de welvaart van de wereld. Beiden verliezen bij confrontatie. Hardhandige tactieken werken niet. Het ene zeggen en het andere doen is onaanvaardbaar. China en de VS moeten oplossingen zoeken voor hun respectievelijke bezorgdheden op basis van gelijkheid, wederzijds respect en wederkerigheid.
Taiwan: de rode lijn
De Taiwan-kwestie is een interne aangelegenheid van China. Het raakt de kern van China’s belangen. Gezien de herhaalde provocaties van de Taiwanese separatisten en de grootschalige wapenverkopen van de Verenigde Staten aan Taiwan, is het vanzelfsprekend dat China krachtige tegenmaatregelen neemt.
Het realiseren van volledige nationale hereniging is een rechtmatige actie ter bescherming van de Chinese soevereiniteit en territoriale integriteit en een historische missie die China moet volbrengen. Elke poging om de de geschiedenis tegen te houden is gedoemd te mislukken.
Diplomatie van grote staten en goede relaties met de buren
Wang Yi besprak vervolgens de belangrijkste diplomatieke prioriteiten voor het vijfjarenplan 2026-2030.
China wil verder zoeken naar een pad voor grote mogendheden om samen in vrede en wederzijds voordeel vooruit te gaan in een nieuwe tijdperk. Concreet gaat het hier over de VS, Rusland en de EU. Specifiek voor de EU stelt Wang Yi een partnerschap voor dat beiden sterker maakt in een multipolaire wereld.
De buurlanden krijgen nog meer aandacht met een zo snel mogelijke toepassing van de vrijhandelszone China-ASEAN 3.0.
Kampioen van het mondiale Zuiden
China blijft schouder aan schouder staan met de landen van het mondiale Zuiden. De speerpunt van die samenwerking blijft BRICS.
Met Afrika en de Arabische staten – waaronder de Golfstaten – streeft China naaar meer en hechtere partnerschappen. Wang Yi houdt zich opvallend op de vlakte wat de economische samenwerking met Latijns-Amerika betreft.
Win-win samenwerking met iedereen die dat wil
China is tegen economische ontkoppeling (derisking). Zijn enorme markt blijft open voor wie dat wil.
Om problemen met eerdere projecten te vermijden zal het Belt and Road Initiative voortaan grote projecten combineren met ‘kleine en mooie’ programma’s voor een beter leven van de betrokken bevolking.
China wil het op de Wereldhandelsorganisatie gebaseerde multilaterale handelsregime blijven behouden. Het verzet zich tegen protectionisme en misbruik van invoerrechten.
Het zal zich speciaal inzetten om de samenwerking binnen Azië te versterken.
Bovendien gaat het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor een vrijhandelszone in de zone Azië-Stille Zuidzee (FTAAP) . Over het door Japan gepromote Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership (CPTPP), waarvoor China zich in 2025 kandidaat stelde spreekt Wang Yi niet meer.
Mondiale uitdagingen aanpakken met een sterkere VN en een krachtiger China.
Geconfronteerd met mondiale uitdagingen, moeten de internationale instellingen dringend hervormd worden zodat het mondiale Zuiden er beter in vertegenwoordigd is. Wang Yi verwijst naar vier belangrijke Chinese internationale initiatieven, waarvan het Global Governance Initiative het nieuwste is. Het gezag van de Verenigde Naties moet versterkt worden.
Wang Yi besluit met een duidelijke boodschap: de Chinese diplomatie zal handelen met een sterker gevoel van verantwoordelijkheid bij het beschermen van de nationale belangen. ‘Met een standvastige wil die niet buigt voor intimidatie, zullen we onze capaciteiten blijven versterken en verbeteren om sancties, inmenging en lange-armjurisdictie tegen te gaan’.
Bron: Engelse vertaling van de toespraak van Wang Yi door Pekingnology
