China heeft het plan van Commissievoorzitter Von der Leyen om een onderzoek naar staatssteun tegen Chinese elektrische wagens in te stellen als ‘puur protectionisme’ bestempeld. Volgens de Financial Times is het onderzoek bedoeld om twee jaar tijd te kopen, de tijd die de Chinese wagens nodig hebben om zich hier behoorlijk te vestigen.
Het was tijdens haar jaarlijkse toespraak voor het Europees Parlement dat Commissievoorzitter Von der Leyen aankondigde een onderzoek wegens staatssteun te zullen uitvoeren tegen Chinese elektrische voertuigen. Ze stelde vast dat de markten ‘overspoeld’ worden met goedkopere elektrische wagens en schreef dit boudweg toe aan de betoelagingspolitiek van de Chinese overheid. Ze repte in haar ‘State of the Union’ met geen woord over de 500 tot 700 miljard $ IRA-staatssteun aan de groene sector I in de VS. Ze had het wel over de Europese Green Deal, maar zonder het bedrag van 500 tot 1.000 miljard € te vermelden die de EU-begroting daarvoor de komende jaren moet uittrekken. Bovendien beloofde ze nog een pakket voor de sector van de windenergie.
De Commissie beweert over het recentste gele gevaar dat het aandeel van Chinese EVs op 3 jaar tijd steeg van bijna niets tot 6% en dat binnen twee jaar 15% wordt verwacht ‘zonder actie’ . Haar ‘actie’ komt er na druk van de Franse autobouwers die, in tegenstelling tot hun Duitse collega’s, minder in de Chinese EV-toeleveringsketen geïntegreerd zijn. ‘We zullen niet toestaan dat onze markt wordt overspoeld door overbetoelaagde elektrische voertuigen die onze bedrijven bedreigen, zoals gebeurde met de zonnepanelen’, aldus Laurence Boone, de Franse Minister van Europa. Ook de Duitse Minister van Economie Habeck staat achter het Commissiebesluit , zo liet hij op een gemeenschappelijke persconferentie met zijn Franse collega Le Maire weten. De Chinese wagens zijn ongeveer 20% goedkoper dan de Europese EVs. Naar verluidt verkiest de Commissie een eigen onderzoek boven de zaak voor de WTO te slepen omdat dit meer tijd in beslag neemt.
Het onderzoek naar de overheidssteun zou negen maanden in beslag nemen en, indien dit besluit dat de betoelaging de Europese producenten benadeelt, zou een heffing van 10 tot 15% kunnen worden opgelegd. Sommigen spreken zelfs van een heffing van 27,5% zoals in de VS. Alle Chinese wagens krijgen nu al een heffing van 10% bij invoer in de EU. De bijkomende heffingen in geval van een inbreuk zouden ook Tesla (VS) en Polestar (Zweden) treffen, evenals BMW dat haar iX3 invoert uit China. Hybrides worden niet geviseerd en evenmin de e-batterijsector. De e-batterijen zijn overigens moeilijker te treffen omdat de Europese automerken al batterijen betrekken bij BYD, CATL of Envision en dit zelfs via fabrieken in Europa. De autonijverheid in de EU is goed voor 13 miljoen banen en voor 7% van de EU-economie aldus ACEA, de organisatie van de Europese autofabrikanten.. De sector staat ook in voor één derde van de uitgaven voor O&O.
Chinese reacties
De reactie van het Chinese Ministerie van Handel was fel. ‘Het is een pure daad van protectionisme die de mondiale keten van de auto-industrie ernstig zal ontwrichten en verstoren. De Chinese EV-industrie bloeit dankzij ‘innovatie’ en een ‘complete industriële toeleveringsketen’, zo heet het. ‘
Het EU-onderzoek weerspiegelt een bevooroordeelde mentaliteit, waarbij men niet bereid is te geloven dat Chinese autofabrikanten op gelijke voet kunnen concurreren,’, aldus verklaarde directeur Cui Hongjian van het BuZa Europese Studies aan het China Institute of International Studies aan de Global Times. Cui merkt op dat de EU zelf subsidies toekent in het kader van verschillende groene ontwikkelingsinitiatieven en milieuprogramma’s om haar eigen industrieën te beschermen, maar dat zij ‘verongelijkt is als anderen hetzelfde doen’. De krant vreest ook dat de samenwerking tussen China en de EU op het vlak van groene technologieën in het gedrang komt.
De Chinese Kamer van Koophandel bij de EU zei woensdag in een verklaring aan de Global Times dat ze ‘de EU sterk aanmoedigt om de vooruitgang van de Chinese EV-industrie objectief te benaderen in plaats van zijn toevlucht te nemen tot unilaterale maatregelen die de economie zouden kunnen belemmeren en de kosten van Chinese EV-producten op de Europese markt verhogen’. De Kamer wijst er op dat de duidelijke voorsprong niet veroorzaakt werd door ‘enorme staatssubsidies’ maar dankzij een door innovatie geleide groei. De Kamer vraagt dat ‘de EU-inzet voor een open markt zich vertaalt in tastbare maatregelen, die een eerlijk, onpartijdig en niet-discriminerend ondernemingsklimaat voor buitenlandse bedrijven garanderen. ‘Pogingen om producten te beperken, uitsluitend op basis van hun land van herkomst, zijn in strijd met de WTO-verplichtingen van de EU’, aldus de Kamer.
Secretaris-generaal Cui Dongshu van de China Passenger Car Association (CPCA) merkt op dat de toelagen voor openbare bussen en privéwagens stopten in 2022 en, ingeval er toelagen waren, deze minder bedroegen dan in de Europese landen. Hij is overtuigd dat het onderzoek niet zal verhinderen dat China de grootste auto-uitvoerder wordt. Vorig jaar voerden de Chinese autoproducenten 545.244 NEVs uit naar Europa, dus met 48% bijna de helft van de auto-uitvoer volgens de CPCA, De onmiddellijke impact van eventuele Europese heffingen op de Chinese economie zal waarschijnlijk beperkt zijn, aangezien meer dan 80% van de in het Aziatische land in de eerste acht maanden van dit jaar geproduceerde personenauto’s in eigen land werden verkocht.
Commentaren
De directeur van de ACEA Sigrid de Vries geeft toe dat de Chinese autobouwcapaciteit en batterijtechnologie aanzienlijk zijn vooruitgegaan, maar gelooft dat het toch enkele jaren zal duren vooraleer de Chinese merken in Europa goed ingeplant zijn. Ook autoanalist bij Jefferies Philippe Houchois gelooft dat het proces in aanloop naar een echte aanwezigheid twee jaar duurt. ‘Dat is een periode van twee jaar waarin de Europese industrie haar zaken op orde kan krijgen’. De Financial Times gelooft dat met het onderzoek de Commissie twee jaar tijd koopt zodat de Europese producenten meer concurrentieel worden.
Algemeen wordt aangenomen dat de Europese constructeurs achterliggen qua EVs omdat ze er laat op hebben ingezet. Terwijl de Franse groepen Renault en Stellantis zich openlijk uitspraken over wat ze als een gevaar voelen, zijn de Duitse autogroepen meer op hun hoede voor het aanwakkeren van anti-Chinese sentimenten. ‘Als je terugkijkt op de afgelopen 30 jaar is de door de WTO aangestuurde openstelling van markten een win-winsituatie voor iedereen geweest’. aldus Mercedes-Benz-topman Källenius vorige week aan de FT. ‘Wij zijn er geen voorstander van om dit systeem uit elkaar te halen en zullen blijven investeren [in China].’ Mercedes Benz meent nog dat protectionistische maatregelen contraproductief werken en ‘s werelds grootste autoleverancier Bosch vindt dat een race om strafheffingen en handelsbarrières alleen maar verliezers zou hebben. Van Volkswagen is geweten dat het hoopt zich door partnerschappen en joint-ventures Chinese e-batterijen aan een vriendenprijs aan te schaffen. Kan dit wel doorgaan als de EU en China geen vrienden meer zouden zijn?
Marktanalist Matthias Schmidt wijst er van zijn kant op dat de uitvoercijfers van Chinese auto’s wat scheefgetrokken zijn omdat twee derde daarvan het MG-merk van SAIC betreft, dat zijn MG4 verkoopt aan 35.000 €. De overige ingevoerde Chinese wagens zijn duur. De Europese EVs in China zijn net zoals de Amerikaanse, Koreaanse en Japanse merken ook hoofdzakelijk toegespitst op ‘premium’ modellen. Binnenkort komt er wel een goedkoper voertuig van Renault dat in China zal worden vervaardigd. Peugeot-eigenaar Stellantis overweegt om goedkopere elektrische voertuigen buiten Europa te bouwen en deze te importeren om zo te concurreren met Chinese modellen. Schmidt is verwonderd dat in de goedkopere Europese elektrische wagens zo veel hard plastiek aanwezig is, terwijl hij dat eerder in de Chinese wagens verwachtte.
Volgens oprichter van het adviesbureau Automobility Bill Russo in Shanghai zouden de antisubsidiemaatregelen van de EU ‘een gracht rond Europa’ kunnen plaatsen, zoals de protectionistische maatregelen dat in de VS ook hebben gedaan. Dit zou de Europese consumenten dwingen meer te betalen voor elektrische voertuigen van niet-Chinese producenten. Hij voegt er aan toe dat het ook het tempo van invoering van elektrische voertuigen zou vertragen, omdat ze hoger geprijsd zouden worden als er minder concurrentie van China komt.
Het onderwerp zal ongetwijfeld aan bod komen tijdens de gesprekken die EU-Commissaris voor Handel Valdis Dombrovskis op 25 september zal voeren wanneer de high–level EU-China Economic and Trade Dialogue in Beijing zal plaatsvinden, dit ter voorbereiding van de EU-Chinese top gepland voor het jaareinde.
Bronnen: Global Times, Financial Times, Bloomberg, Asia Times, Yahoo Finance, LinkedIn, Wikipedia
Lees ook Electric Shock: Interpreting China’s electric vehicle export boom, a report by the Center for Strategic and International Studies (CSIS)
.“
